Hakkari esnafı son dönemlerde yaşanan ekonomik krizden kaynaklı büyük bir tedirginlik yaşıyor. Esnaflar son birkaç haftada fiyatların yüzde 50’den fazla arttığına dikkat çekerek, “Bu durum böyle devam ederse dükkanlarımızı kapatacağız” dedi.
Döviz kurunda yaşanan dalgalanmadan dolayı artan fiyatlar Hakkarili esnafları kara kara düşündürüyor. Durumlarının her geçen gün kötüye gittiğini belirten esnaflar, sattıkları ürünün yerini dolduramadıklarını dile getirdi. Küçük esnaf, toptancıların da artık mal göndermediğini söyledi.
‘Dükkanlarımızı kapatacağız’
25 yıldır inşaat malzemesi satan İhsan Apaydın, son iki haftada tüm ürünlere yüzde 40’an fazla zam geldiğini, toptancılardan malzeme almakta sıkıntı yaşadığını belirtti. Apaydın, “İnşaat sektöründe yüzde 40 oranında zamlar oluştu. Geçen haftaya kadar demirin tonu 3 bin TL iken, şuan 4 bin 500 seviyelerindedir. Bu durum inşaat sezonunda sektöre çok büyük bir darbe oldu. Bu durum kara borsacılara fırsat oldu. Yaklaşık bir haftadır demir ile ilgili fiyat alamıyoruz. Bu durum böyle devam ederse dükkanlarımızı kapatacağız. Çünkü esnaf gerçekten çok zor durumda” dedi.
‘Zam yaparsak müşteri gelmeyecek’
Lokanta işletmecesi Faysal Koç da, “Geç yıl bu vakitte bir kilo mercimeği 7 TL’ye alıyorduk. Şimdi 13 TL’ye kadar çıktı. Geçen yılarda günde 100 müşteri ağırlayabiliyorduk ama bu krizin başlaması ile birlikte günlük müşteri sayımız 40-50’ye kadar düştü. Yemeklerimiz artık kazanlarda kalıyor. Bununla birlikte lokantacı esnafı olarak zam da yapamıyoruz. Zam yaparsak müşteri gelmeyecek. Yapmazsak sattıklarımızdan zarar ediyoruz. Şuan perişan bir durumdayız” diye belirtti.
‘Kiramı dahi çıkaramaz durumdayım’
Daha önce sınır ticaretinden çok iyi para kazandığını, yolların kapatılmasıyla zor günler yaşadığını anlatan kıraathane işletmecisi Salih Adıyaman da, şunları dile getirdi: Eskiden sınır ticareti yapardım. Günde bazen bir aylık ihtiyacımın karşılığını alıyordum. Ancak sınırların kapatılması bizleri perişan etti. Ben de kıraathane işleterek ailemi geçindirmek istedim. Ancak 7 ile 10 TL’ye aldığımız bir kilo çay şu anda 45 TL olmuş. Bir torba şeker 120 TL’ye doğru gidiyor. Artık kimse gelip bir bardak çay bile içmiyor. Çevreme mahcup olmamak için işyerimi kapatamıyorum. Şimdi kiramı dahi çıkaramaz durumdayım.”
‘Dolar artışı ile birlikte işler tamamen durdu’
Dövizdeki dalgalanmada en fazla mağdur olanlardan kuyumcu Mehmet Gür de, şunları dile getirdi: “Bizim sektörde son birkaç gündür bir durgunluk söz konusu. Dolar artışı ile birlikte işler tamamen durdu. Düğün sezonunda olduğumuz ve halkımızın mağdur olmaması için mallarımızı zararına dahi satmak zorunda kalıyoruz. Bin 400 TL’ye aldığım bir altını halkımız mağdur olmasın diye ya aynı fiyata ya da cüzü bir kar ile satmak zorunda kalıyoruz. Şimdiki tek amacımız dükkanı açık tutmak ve bir nebze parayı döndürmek. En kısa sürede bu krizi atlatmamız lazım yoksa daha kötü olacak.”
‘Her şeye yüzde yüz zam yapıldı’
Terzilik yaparak ailesini geçindiren Ayten Şahinoğlu ise, artık kazancı ile mutfak giderlerini dahi karşılayamadığını vurgulayarak, şunları söyledi: “Daha bir ay öncesine kadar ailemin bütün giderlerini dükkanımdan elde ettiğim kazançla çevirebiliyorken şimdi bir aylık kazancımla sadece mutfak giderlerimi tek karşılayamıyorum. Dolar artışı sonrası mutfak masrafımız aşırı arttı. Her şeye yüzde yüz zam yapıldı. Bin 500 TL’ye geçen aya kadar mutfak giderlerimi karşılayabiliyorken bugün bu parayla ihtiyaçlarımın yarısını dahi alamıyorum.”
Toptancıların satışları durdurduğunu belirten Şahinoğlu, esnaf olarak artık bir çıkmazın içerisine girdiklerini söyledi.
MA / Hamza Gündüz
