Türkiye genelinde görülen aşırı yağışların yol açtığı etkiler, hasatla birlikte kendini göstermeye başladı. İlk hasadın alındığı buğdayda verim yüzde 50 düştü. Çiftçiler, TMO’dan fiyat güncellemesine gitmesini istiyor.
Ahmet Kanbal/Mardin-MA
Bölgenin tahıl ambarları arasında yer alan Mardin’de, buğday tarlalarında verim ve kalitenin düşük olması nedeniyle zor günler geçiren çiftçi, ikinci ürünü ekip ekmeme konusunda kararsız. Çiftçiler, üçe katlanan girdi maliyetlerinin indirilmesini istiyor. Kızıltepe Çiftçiler Derneği Başkanı Mikail Erbey, maliyetler nedeniyle hükümetin belirlediği buğday alım fiyatının da yetersiz kaldığını belirtti. Bu yıl bahar aylarında meydana gelen aşırı yağışların etkisiyle gecikmeli başlayan buğday hasadında, verim ve kalitedeki düşüş ve girdi fiyatlarındaki artışın yol açtığı maliyetler çiftçileri zorluyor.
Verim yüzde 50 düştü
620 dönümlük buğday ekili arazisinde hasada başlayan çiftçi Mesut Coşkun ise önceki yıl, dönümünde 500 ila 600 kilogram ürün aldığını, ancak bu yıl bunun 300 ila 350 kilograma kadar düştüğünü paylaştı. Hasat zamanına kadar 170 bin TL masraf yaptığını dile getiren Coşkun, masraflarının daha da devam edeceğine işaret ederek, “Bu şekilde devam ederse hasat sona erdiğinde elimize geçecek olan para 180 bin TL civarında olacak. Bu da zarar ettiğimiz anlamına gelecek” diye konuştu.
Mazot 6 TL, buğday 1 TL
Bir sonraki dönemde ekin yapıp yapmama konusunda kararsız olduğunu belirten Coşkun, “Daha geçen sezonun borçlarını ödüyoruz. Tarlayı süremiyorum, çünkü mazot çok pahalı. Çiftçi perişan durumda. Mazot 3 TL iken de buğday 1 TL idi. Mazot 6 TL oldu, buğday yine 1 TL civarında” ifadelerini kullandı.
Banka borçları zorluyor
Aynı köyde 120 dönüm ekili buğday tarlası olan Halil Coşkun da, kalite ve verim düşüklüğünden dertli. Girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğinin altını çizen Coşkun, ikinci ürünü ekip ekmeme arasında kararsız olduğunu ifade ederek, “Bankalara borçluyuz. Faizler de yükseldi. Borcumuzu ödeyip ödeyemeyeceğimizin endişesini yaşıyoruz” dedi. Biçerdöverci de sıkıntılı Kızıltepe ilçesine bağlı Elbeyli (Tilşîrez) köyünde 200 dönümlük bir buğday tarlasında hasat yapan biçerdöver şoförü Mehmet Kızıl, geçtiğimiz yıla göre verimde düşüş olduğunu belirtiyor. Biçerdöver sahipleri olarak geciken hasattan ve yakıt fiyatlarının yüksek olmasından kendilerinin de etkilendiğini aktaran Kızıl, önceki yıl haziran ayında başka bölgelere hasat amacıyla gittiklerini; ancak bu yıl gidemediklerini kaydetti. Hasadı buğday sapı karşılığında gerçekleştirdiğini kaydeden Kızıl, “Daha önce 2 bin TL’ye yaptığımız işi şimdi 3 bin 500 TL’ye yapıyoruz. Bizim gibi çiftçi de bundan etkileniyor” dedi.
TMO’nun verdiği fiyat yetersiz
Kızıltepe Çiftçiler Derneği Başkanı Mikail Erbey de, çiftçinin yaşadığı zarara dikkat çekti. Hükümetin belirlediği taban fiyatına değinen Erbey, Topram Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) vermiş olduğu fiyatın önceki yılın fiyatına göre değerlendirilemeyeceğini vurguladı. Erbey, buna gerekçe olarak da girdi maliyetlerinin üçe katlanmasını gösterdi. Erbey, bu nedenle TMO’nun belirlediği fiyatın düşük olduğunu ve girdi maliyetlerinin bir an önce indirilmesi gerektiğini söyledi. Bunun yanı sıra yerli una getirilen ihracat yasağının da 1 Nisan itibariyle kaldırılacağının kendilerine söylendiğini, ancak kaldırılmadığını kaydeden Erbey, yasağın kalkması gerektiğini vurgu yaptı.
Anız yakılmasına tepki
Hasat dönemiyle ilgili bir çağrıyı da çiftçilere yapan Erbey, anız yakmaları ve olası yangınlara karşı çiftçileri uyardı: “Bütün arazilerimizin içinden sulama yapabilmek için enerji nakil hatları geçiyor. Birkaç gündür istemediğimiz durumlar yaşanıyor. Ekinler ateş alıyor. Çiftçilerimiz ikinci ürün için anız yakmayı düşünebilir, ama yakmamalarını söylüyoruz Anız yakılmadan yapılan ekin daha verimlidir. Çünkü anız içindeki mineraller yakılmadığı zaman toprakta kalıyor.. İnsan vücudu yandığı zaman eski haline döner mi? Dönmez. Toprak da aynı öyledir.”
