Türkiye’nin Serêkaniyê ve Girê Spî’deki saldırıları en çok da kadın ekonomisini etkiledi. Kadınlar için yaklaşık iki bin komün-kooperatifin kurulduğu bölgede saldırılara rağmen projelere ara verilmedi
Yaz mevsiminde buğday arazileri ateşe verilerek büyük zarara uğratılmaya çalışılan Kuzey ve Doğu Suriye’de, şimdi de savaşla ekonomiye darbe amaçlanıyor. Mezopotamya coğrafyasının verimli arazilerinin bulunduğu Girê Spî ve Serêkaniyê’de Kadın Ekonomi Komitesi’ne bağlı bin 800 dönümlük arazi yakıldı, savaşla da 45 bin dönümlük arazi gasp edildi. Kadın ekonomisinin başarılı projelere imza attığı, komün ve kooperatiflerde toplumu üretime dahil etmeyi başardığı Serêkaniyê ve Girê Spî’de yürütülen saldırılar en çok da kadın ekonomisini çökertmeyi amaçlıyor.
Bölgede, Kadın Ekonomi Komitesi ilk olarak 2015 yılında kuruldu. Kuzey ve Doğu Suriye’nin tüm bölgelerinde komiteye bağlı kooperatif ve komünler örgütlendirildi. Komitenin amacı, kadın eliyle ekonomiyi geliştirmek ve canlandırmak. Devrimden önce ekonomi tamamen rejimin elinde ve eril zihniyete göre dizayn edilmişti. Kadının ekonomide ne söz hakkı ne de yer alması mümkündü. Kadının ekonomiye dahil olması ve projeler geliştirmesi ise Kuzey ve Doğu Suriye mücadelesi ile birlikte gerçekleşti. Kadınların ekonomiye aktif katılması için ise tüm alanlarda Kadın Ekonomi Komiteleri inşa edildi. Eskiden ailenin ekonomisini yürüten kadın, artık komitelerle birlikte toplumun da ekonomisini yürütecek düzeye ulaştı. Kadın ekonomisi ise daha çok kooperatifçilikle geliştirildi.
2015 yılında Cizîr bölgesinde ilk olarak 108 kooperatifle çalışmalarına başlayan Komite, ardından Kuzey-Doğu Suriye Bölgesi’ne de açılım yaptı. 2015’ten 2017 yılına kadar bin 380 Kadın Ekonomi Komitesi ve kooperatif üyesi örgütlendirildi. Şehba, Kobane, Afrin, Minbic’de kadın kooperatifleri kuruldu. Afrin savaşından sonra Şehba yoğun bir göç alsa da Afrin’de yarım kalan ekonomi projeleri Şehba’da devam ettiriliyor. Türkiye’nin saldırılarından dolayı Afrin’den Şehba’ya göç eden kadınlar, üretimden kopmadıkları gibi ekonomide daha aktif yer aldı. Kadınların ekonomide var olmasıyla toplumda da önemli değişimler yaşandı ve bu devam ediyor. Kadın Ekonomi Komitesi ise kadınların ekonomiye bilinçli katılımı ve toplumsal değişim için eğitimlere ağırlık veriyor. Ekonomide kadınların erkekle eşit şartlara sahip olması da adaletin sağlanmasında önemli bir adım.
‘Halka ekmek ulaştırıldı’
Kongreya Star Kadın Ekonomi Komitesi üyesi Huriye Şemdin, Kuzey-Doğu Suriye’de kadın ekonomisinin çalışmalarını paylaştı. Huriye Şemdin, savaş nedeniyle baş gösteren ekmek ve un sorununu çözmek için Til Temir ve Serêkaniyê bölgelerinde 4 fırın kooperatifi kurduklarını belirtti. Şemdin, “Fırınları da tandır kültürümüzün en önemli yanı olan adalet ve paylaşım üzerinden geliştirdik” dedi. Kizwan Dağı, Til Temir, Serêkaniyê’nin merkeze yakın olmayan, atıl kalmış köylerin de öncelikle kadın kooperatiflerini inşa ettiklerini dile getiren Huriye, halkı ekonomiyi geliştirmeye teşvik ederek, ekonominin gelişmesinde önemli bir adım attıklarını vurguladı. Türkiye’nin saldırılarından önce Serêkaniyê’de kadın ekonomi komitesinin yaptığı çalışmaları anlatan Şemdin, “Yaklaşık bin aile, bin kadın ve 500 ev kadın ekonomisinin çalışmaları sayesinde geçimlerini yapabiliyordu. Serêkaniyê’de iki su kuyusu da açılmıştı. Kuyulardan kadınların çıkaracağı su aracılığıyla ziraatı geliştirmeyi hedefledik. 4 bin meyve ağacı ekildi. Serêkaniyê’de kadınlar kooperatiflerden iyi bir verim elde etmeye başlamıştı” dedi.
‘Kadın kazanımına saldırı’
Türkiye’nin saldırılardaki başka bir amacının da ‘Kadın Devrimi’nin kazanımlarına yönelik olduğunu belirten Şemdin, “Afrin’de biz bunu net gördük. Afrin’de kadınlar ekonomi alanında önemli çalışmalar yürütmüştü. Nerede kadınlar yaşama aktif katılmışsa, ekonomiyi geliştirmişse öncelikle orayı hedef alıyorlar” dedi.
Hevrin Xelef’in hayali
Şemdin, Haseke Kantonu ve Kobane bölgesinde ekonomi çalışmalarına devam ettiklerini ve Arap kadınlara dönük kooperatifleri hayata geçireceklerine dikkat çekti. Serêkaniyê ve Girê Spî’deki kooperatif üyelerini Kamişlo’da bir araya getirerek, yeni planlamalar yaptıklarını sözlerine ekleyen Şemdin, sözlerini şöyle noktaladı: “Rojava Devrimi 8 yılı geride bıraktı. 11 bin şehidi ve 24 bin yaralı var. Hevrîn Xelef’in toplum ve kadınlar için ekonomi projeleri vardı. Hevrîn’in yarım kalan projelerini Rojava Devrimi’nin gelişmesi ve ayakta kalması gerçekleştireceğiz.
Nudem Tekoşer / Kamişlo-Jinnews
