ABD’ye Kuzey Suriye’de ‘güvenli bölge’ kurmayı dayatan Türkiye, İdlib’de kurmaya çalıştığı yeni oyunla ABD’ye gözdağı verirken, Rusya’nın ağzına da bir kaşık bal çalıyor
Ersin Çaksu/İdlib
İdlib’de kurduğu 12 gözlem noktası ve Soçi anlaşmasıyla da El Nusra öncülüğündeki Heyet Tehrir El Şam (HTŞ) bünyesindeki grupları kontrol altında tutmaya çalışan Türkiye’yi zor günler bekliyor. ABD ile Türk heyetleri arasında 5 Ağustos’ta Ankara’da yapılan “güvenli bölge” toplantısından iki gün önce, yani 3 Ağustos tarihinde, Türkiye, Rusya ve İran, 13. Suriye Garantörler Toplantısı kapsamında Kazakistan’da bir araya gelirken Suriye rejimi, İdlib’de ateşkes ilan etmişti. Ancak dikkat çekici bir şekilde “güvenli bölge” görüşmelerinin başladığı 5 Ağustos günü de Suriye rejimi, İdlib’de ilan edilen şartlı ateşkesin bozulduğunu duyurdu ve bölgede çatışmalar başladı.
Rejim Han Şeyhun’a ilerliyor
İdlib’in güneyindeki Han Şeyhun ilçesine güneydoğu ve güneybatı hatlarında ilerleyen Suriye ordusu ve Rusya’ya bağlı güçler, son bir haftada birçok yerleşim yerini ele geçirdi. Han Şeyhun’un güneyindeki Morek’te bulunan Türk gözlem noktasının iki tarafından ilerleyen rejim ve Rus güçleri, Kefereyn, Til Aas, Um Zeytun, Xirbe Murşid ve Mintar köylerini de aldı. Önceki gün de Kefr Zita, Erbain, Hobit, Madaya ve Xirbet Abidin köylerini ele geçiren rejim ve Rus güçleri ile Han Şeyhun kasabası arasındaki mesafe 3 kilometreye kadar düştü. Doğuda da 8 kilometre kadar kasabaya yaklaşan rejim ordusu şiddetli çatışmalara giriyor.
Uçak düşürüldü
Rus ve rejim hava kuvvetlerinin bölgeye yönelik yoğun hava bombardımanı da devam ederken, önceki gün Han Şeyhun’un doğusundaki Tamanah köyü bölgesinde rejime ait bir SU-22 tipi savaş uçağı çeteler tarafından düşürüldü. Uçağın pilotunun ise esir düştüğü bildirildi. Rus ve rejim güçlerinin Han Şeyhun’u ele geçirmesi durumunda 17 Eylül 2018 tarihli Soçi anlaşması kapsamında açılması beklenen M4 otobanının önemli bir kısmı rejim güçlerinin eline geçmiş olacak. Ayrıca Han Şeyhun’un alınması veya çemberin tamamlanmasıyla güneydeki Morek, Kefer Zeyta ve Lataminah gibi önemli kasabalar da rejimin çemberine girmiş olacak.
Bilinçli izin verdi
NATO’nun da devrede olduğu İdlib’de Türkiye, Suriye sahasında pazarlık elini güçlü tutmak için bölgedeki grupları korumaya devam etti. Mayıs 2019’da Rusya ve rejim güçleri bölgeye yönelik operasyonlara başladı, ancak NATO’dan gelen açıklamalar sonrası Türkiye gruplara ağır silah desteğinde bulundu ve rejim ile Rusya’ya ağır kayıplar verdirtti. Suriye sahasında ABD ile Rusya arasında yaşanan çelişkilerden bir süre daha faydalanmak için oyun kurmaya çalışan Türkiye, şimdi de rejim ve Rus güçlerinin Han Şeyhun’a ilerlemesine göz yumarak, 7 Eylül’de Ankara’da yapılması planlanan üçlü zirve (Rusya, İran ve Türkiye) öncesi Rusya’ya taahhütlerine bağlı olduğu mesajı vermeye çalışıyor.
Yerel kaynaklara göre, Türkiye, Han Şeyhun’a yönelik operasyona sessiz kalarak İdlib’deki en büyük destekçisi ABD ve NATO’ya da “Fırat’ın doğusunda istediğimi kabul etmezseniz, İdlib’i Rusya ve rejime bırakırım” mesajı veriyor.
