Bedlîs’de son 4 yılda ormanların yok edilmesi için 54 ihale gerçekleştirildi, 11 ihalede ‘teröre müzahir bölge’ iddiasıyla jandarma gözetiminde ağaçlar kökünden söküldü
Kürdistan’da güvenlik adı altında asker denetimde çıkartılan yangınlar, AKP iktidarının 2016’da ilan ettiği Olağanüstü Hal (OHAL) ile birlikte yerini orman kesimi ve ağaçların kökünden sökülmesine bıraktı.
“Güvenlik bölgesi” adı altında AKP iktidarının eko-kırım politikasının hedefinde olan Şirnex’le birlikte Bedlîs’de (Bitlis) son 4 yılda, ormanın yok edilmesi için 54 ihale gerçekleştirildi. İhalelerin 11’i ise “Teröre müzahir bölgede güvenlik kesim işi” adı altında gerçekleştirildi. Jandarma gözetiminde yapılan kesimde, ağaçların bir daha yeşermemesi için kökten söküldü. 2015’in sonunda başlatılan eko-kırımın boyutu ortaya çıkan fotoğraflar gözler önüne seriyor.
Kesim süreci, jandarmanın kesimine karar verdiği bölgenin valiliğe bildirmesi valiliğin de Orman İşletme Müdürlüğü’ne verdiği talimatla yapılan ihalenin ardından askerler gözetiminde kesim işlemi başlatmasıyla işliyor. Kesimin ardından ise kesilen ağaçlar satışa açılıyor. Orman Genel Müdürlüğü e-satış sitesinde ise kesilen ağaçların fotoğrafları ve söz konusu kesilen bölge ile ilgili detaylar da veriliyor. Sitedeki kesilen ağaç fotoğraflarının üzerinde “Terör nedeniyle güvenlik kesimi” notunun düşülmesi ise dikkatlerden kaçmıyor.
Bedlîs’te doğal güzellikleriyle bilinen Xîzan (Hizan) ilçesi, bu şekilde işleyen doğa kıyımının yaşandığı yerlerin başında geliyor. İlçenin halen yasaklı olan Şêx Cûma, Bedlîs-Xîzan arasında bulunan bölge, Motka ve Geliyê Axkîs’te büyük bir orman kıyımı yaşanıyor. Şuan halen giriş çıkışları yasaklanan Oleka Jor, Olaka Jêr, Enlêp, Badan gibi çok sayıda yerleşim yerinde kıyım yoğunlaşmış durumda. 2015 ila 2024 tarihlerinde daha çok Bedlîs, Xîzan ve Tetwan köylerinde orman kıyımı yapılırken, 2025 yılında yapılan bir ihale ile Geliyê Axkîsê’deki ormanlar da satıldı. İhaleyi alan firma yaklaşık bir yıldır, ağaç kesimini sürdürüyor.
54 ihale gerçekleştirildi
Elazığ Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Bitlis Orman İşletme Müdürlüğü, sadece 2021 ila 2024 yılları arasında binlerce hektarın içerisinde olduğu tam 54 ihale gerçekleştirdi. “Yapraklı lif yonga odunu” ve “yapraklı yakacak odunu” adı altında yapılan ihalelerin 11’i ise “Teröre müzahir bölgede güvenlik kesim işi” adı altında yapıldı. Sözü edilen bu bölgelerin tamamı ise şuan halen yasaklı bulunan Şêx Cûma ve Oleka Jor ve Oleka Jêr köyleri civarını kapsıyor.
Yemyeşil dağlar çorak araziye döndü
Ortaya çıkan uydu fotoğrafları Bedlîs’de yaşanan orman kıyımını boyutunu büyüklüğünü gözler önüne seriyor. Güvenlik adı altında yapılan bu kıyımın uydu görüntülerimdeki birçok detay yaşanan tahribatın ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. Özellikle Xîzan’ın 2015 yılındaki uydu görüntülerinde yemyeşil ve ormanlık alanlar bulunurken, yıldan yıla bu ormanların yok edildiği görülüyor. Uydu görüntülerindeki en büyük tahribat ise ilçenin özellikle halen yasaklı olan Şêx Cûma, Motka, Oleka Jor, Olaka Jêr köylerinde görülüyor. Yıllardır yasaklı olan, köy sakinlerinin kimlik ile girdiği, gıda ambargoları başta olmak üzere birçok yasağın uygulandığı bu köylerde daha önce yemyeşil olan dağların adeta çoraklaştığı görülüyor.
‘Bir daha o ağaçlar yeşermesin diye ne gerekiyorsa yapıyorlar’
Bölgedeki köylüler, yasaklı bölgede yaşanan orman kıyımının dağları nasıl çoraklaştırdığını yerinde görüntüleyen Mezopotamya Ajans’ı (MA) konuştu. Köylüler, ağaçların sadece kesilmediğini, getirilen “ağaç kökü sökme makineleriyle” ağaçların köklerinden söküldüğünü belirtiyor. Orman kesimlerinin yapıldığı dağlarda iş makineleri ile kazılan zikzaklı yollar da yaşanan yıkımı daha da netleştiriyor. Köylüler, “Bir daha o ağaçlar yeşermesin diye ne gerekiyorsa yapıyorlar” diyor.
‘Bir halkı köklerinden koparıyorlar’
Yurttaşlardan Ahmet Şimşek, “Ağaçları, yani aslında bizi kesiyorlar. Biz, orman kesimine itiraz ettiğimizde motorcuları getirip kesiyorlar. Devlet keyfine göre bir müteahhit belirliyor ve kesimi ona veriyorlar. Ağaçların köklerini bile söküyorlar ki yeşermesin. Biz nereye başvuru yapıyorsak baş edemiyoruz. Kime gittiysek ‘terör bölgesi’ diyorlar ve ormanı kesiyorlar. Biz sadece izliyoruz. Xerzan’ın tüm bölgelerinde bu kesim var. Yani bir kişi ‘orada birini gördük’ dese hemen orası ihaleye çıkarılıyor. Sadece ormanlık kesilmiyor, dozerlerle topraklar, tepeler bile yok ediliyor. Bizler, bu zulmün bitmesini istiyoruz. Bu işlerin başında korucu ve askerler var. Bu talanı artık durdurun. Bu sadece orman kesimi değil bir halkı köklerinden koparmaktır” ifadelerini kullandı.
‘Ormanlık alanların yüzde kırkı yok edildi’
Orman kesiminin yapıldığı bölgelerde kısa bir süre önce incelemelerde bulunan DEM Parti Bedlîs Milletvekili Hüseyin Olan, Bedlîs ve Şirnex’te korkunç bir doğa katliamının yaşandığını ve bunun başında da ağaç kesiminin geldiğini söyledi. Ormanlık alanların önce insansızlaştırıldığı ardından yasaklar getirilerek bu kez kesime başlandığına dikkat çeken Olan, “Son 10 yıldır bilinçli bir şekilde güvenlik gerekçesi ile ormanlar yok ediliyor. Bedlîs’teki ormanların yüzde 40’ına yakını bugüne kadar bu şekilde talan edilmiştir. Güvenlik gerekçesi altında araziler çıplaklaştırılmış aynı zamanda orada yaşayan bütün canlılar da yok edilmiştir. Suyun en fazla olduğu kentlerin başında Bedlîs geliyordu, ama orman kesimleriyle birlikte yağmur azaldı ve su gittikçe tükeniyor. Mesela 18 ilin odun ihtiyacı Bedlîs’ten sağlanıyor. Tabii bu yapılırken özellikle rant noktasında büyük bir menfaat söz konusudur. Özellikle Şêx Cûma bölgesi, Xîzan ve Motka başta olmak üzere üçü bölgede bu kesim yoğunlaşıyor. Tüm bu bölgeleri de jandarma belirliyor ve onların isteği ile yapılıyor” diye konuştu.
Haber: Adnan Bilen
