İHD Mardin Şubesi, Dargeçit’te bulunan toplu mezara ilişkin hazırladığı raporda, delil toplanma biçiminin BM Minnesota Sözleşmesi’ne aykırı yapıldığını belirtti
İnsan Hakları Derneği (İHD) Mardin Şubesi, Dargeçit’in Akyol (Derêca) kırsal mahallesine bağlı Libka Kaniya mezrasında bir mağarada bulunan toplu mezara ilişkin rapor hazırladı. Raporda, İHD Mardin Şube Başkanı Fevzi Adsız, avukatlar Erdal Kuzu ve Cengo Türk’ün 30 Mayıs’ta savcılık tarafından yapılan incelemenin takip edilmesi için bölgeye gittikleri belirtildi. Raporda, Cumhuriyet Başsavcılığı ile yapılmak istenilen görüşmenin ise, savının olay yerinden olmasından kaynaklı yapılamadığı paylaşıldı.
Savcı ile ilgi alışverişi olmadı
Soruşturmaya getirilen “gizlilik” kararına değinilen raporda, İHD heyetinin suç duyurusunda bulunan kişinin vekaletinin bulunmadığı gerekçesiyle olay yerine gitmesinin engellendiği kaydedildi. Dargeçit JİTEM dosyasının soruşturması ile ilgili bilgi alışverişi yapılmak amacıyla savcının olay yeri incelemesinin bitmesinin beklendiğine yer verilen raporda, “Cumhuriyet başsavcılığı ile ancak 5 dakikadan az bir süre ile konuşma imkânı bulunulmuş ve herhangi bir bilgi alışverişinde bulunulmamıştır” denildi.
Raporda, “Dargeçit ilçesinde 2013 ve 2015 yılları arasında yapılan kazılarda o dönem gözaltına alınan ve kaybettirilen sivil yurttaşların kemiklerine ve cenazelerine ulaşılmıştı” ifadesine yer verildi.
Kanaat ve tespitler
Raporda, heyetin olaya ilişkin kanaat ve tespitleri şöyle sıralandı:
“* Kamuoyunu ilgilendiren böylesi bir soruşturmada sivil toplum kuruluşlarının olay yeri incelemesinde engellenmesine soruşturmanın selameti için engel teşkil etmektedir.
* Sivil toplum kuruluşları ve başvurucunun avukatları olarak olay yeri incelemesine alınmaması soruşturmanın selameti konusunda ciddi endişe uyandırmaktadır.
* Heyet olarak Cumhuriyet Başsavcılığınca olay yerine alınmadığımızdan ötürü delillerin toplanması muhafaza altına alınması konusunda uluslararası anlaşmalar ile güvence altına alınan toplu mezarların açılması hususunda ciddi endişe uyandırmaktadır.
* Dargeçit Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından delil toplama biçiminin Birleşmiş Milletler (BM) Minnesota Sözleşmesine aykırı olarak yapıldığı heyetimiz tarafından gözlemlenmiştir.”
Öneriler
Raporda, ayrıca şu önerilere yer verildi:
“* Her yeni kemik bulunduğunda yakınlarını kaybeden ailelerde yeni bir umut oluşturmakta, bu yeni umut ile DNA sonuçları Adli Tıp Kurumunun bürokratik işlemleri sonucu çok geç çıkmaktadır. Adli Tıp Kurumunun ailelerinin mağduriyetini göz önünde bulundurarak verilen kan örneklerinin sonuçlarının daha erken sonuçlandırması gerekmektedir.
* Kayıpların soruşturulması ve sorumlularının tespit edilerek adalet önüne çıkarılması konularında daha hızlı, etkili, kayıp ailelerinin katkısına ve katılımına açık süreçlerin işletilmesi sağlatılmalıdır.
* Dargeçit Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturmanın ‘gizliliği’ gerekçesiyle heyetimizin alana almamasının soruşturmanın adilane ve etkin yürütülmesi konusunda ciddi şüpheler uyandırmaktadır. Bu anlamda İHD Mardin Şubesi olarak gerekli resmi başvurularımızı yapacağız. 17-31 Mayıs Uluslararası Gözaltında Kayıplar Haftasında Mardin’in Dargeçit ilçesine bağlı kırsal Akyol (Derêca) Mahallesi’ne bağlı Libka Kanîya mezrasındaki bir mağaranın içinde ulunan kemiklerin kime ait oldukları, öldürme biçimlerini ve hangi gerekçe ile öldürüldüklerinin ortaya çıkarılması için gerekli çalışmamızı yapacağız.”
MARDİN
