16. İstanbul Bienali, sponsorları arasında fosit yakıt şirketlerinin olması nedeniyle protesto ediliyor. İstanbul Kültür Sanat Vakfı ise bienal programına sponsorların bir etkisinin olmadığını söyledi.
Neğşirvan Güner/ İstanbul
Bu yıl 16.’sı düzenlenen İstanbul Bienali, sponsorları arasında fosil yakıt şirketlerinin olmasından dolayı iklim aktivisleri tarafından protesto ediliyor. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından ‘Yedinci Kıta’ temasısıyla düzenlenen bienal, petrol türevi olan plastik kirliliğinin yol açtığı sorunlara ve okyanuslarda ortaya çıkan kıta büyüklüğündeki kirliliğe dikkat çekiyor. 220’den fazla eserin üç farklı mekanda sergilendiği bienalin sponsorları arasında fosil yakıt şirketlerinin bulunduğuna dikkat çeken 350 Türkiye Kampanyalar Sorumlusu Efe Baysal ve
ve Yokoluş İsyanı’ndan Eymen Aktel, İKSV’ye çağrı yaparak bu “tezatlığa” son vermeleri gerektiğini dile getirdi. İklim aktivistlerinin protestosuna karşı İKSV ise sponsorlardan hiçbirinin bienalin teması ve sanatsal programı üzerinde herhangi bir etkisi bulunmadığı söyledi .
‘Sponsorlar bienalin içeriğine karışmıyor’
İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından gazetemize yapılan açıklamada bienalin “insan çağı”nın ürkütücü etkileri hakkındaki farkındalığını artırdığı söyledi. Açıklamada çevre örgütlerinin talebine dair herhangi bir ifade yer almazken İstanbul Bienali’nin destekçilerinden hiçbirinin bienalin teması ve sanatsal programı üzerinde herhangi bir etkisi bulunmadığının altı çiziliyor. “Çok sayıda kurumsal ve bireysel destekçiyi bir araya getirebilmekten mutluluk duyuyoruz” denilen açıklamanın devamı ise şu şekilde: ” İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) olarak izleyicilerine kapılarını ücretsiz olarak açan 16. İstanbul Bienali’ni hayata geçirebilmek için başta bienal sponsoru Koç Holding olmak üzere çok sayıda kurumsal ve bireysel destekçiyi bir araya getirebilmekten mutluluk duyuyoruz. 16. İstanbul Bienali’nde üç farklı mekânda, aralarında bu sergi için bienalin sağladığı destekle üretilen 36 yeni işin de yer aldığı 220’nin üzerinde eser sergileniyor. Ayrıca yine ücretsiz takip edilebilen etkinliklerden oluşan zengin bir kamusal program da bienale eşlik ediyor. Bienal, sanatçıların hayal ettiği yeni dünya ve varoluş biçimlerini sergilerken, farklı yaklaşımları da bir araya getiriyor ve yüz binlerce izleyicinin “insan çağı”nın ürkütücü etkileri hakkındaki farkındalığını artırıyor. İstanbul Bienali’nin destekçilerinden hiçbirinin bienalin teması ve sanatsal programı üzerinde herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Küratör tarafından şekillendirilen bienal, prodüksiyon ekipleri, bilim insanları ve akademisyenlerin desteğiyle sanatçılar tarafından hayata geçirilmektedir.”
‘Bu tezatlığa son verin’
Bienalin gerçekleştiği MSGÜ İstanbul Resim ve Heykel Müzesi önünde eylem yapan 350 Türkiye Kampanyalar Sorumlusu Efe Baysal, bienalin içeriği ile ilgili herhangi bir sorun görmediklerini, asıl eleştirdikleri noktanın sponsorlar arasında bulanan fosil yakıt şirketleri olduğunu vurguladı. Baysal sözlerine şu şekilde devam etti: ” Burada eleştirdiğimiz nokta Bienal’in içeriği ile ilgili değil, zaten bienal programına da bakınca da zengin bir içerik karşımıza çıkıyor. Öte yandan antroposen çağa odaklanan, fosil yakıt tüketimini eleştiren, bunu eleştirirken de ekolojik yıkım ve iklim krizine karşı katılımcıları harekete geçmeye çağıran bienalin finansmanının iklim krizinin baş faili fosil yakıt şirketlerinden geliyor olması büyük bir tezat oluşturuyor. Hatırlatmakta yarar var, sadece Türkiye’de değil, küresel ölçekte fosil yakıt şirketleri Bienal gibi kültür ve sanat etkinliklerine finansman sağlayarak hem kendilerine meşruiyet devşiriyorlar hem de sanata, topluma, yeryüzüne karşı çok duyarlıymış gibi bir imaj çizmeye çalışıyorlar. Oysa bugün biliyoruz ki gün geçtikçe derinleşen iklim krizini durdurmak istiyorsak 2030’a kadar fosil yakıt tüketimimizin yüzde 80’inden fazlasını sonlandırmamız gerekiyor. Bu bağlamda, krizin faili fosil yakıt şirketlerinin “çevreye duyarlıyız” imajı çizen faaliyetlerine kesinlikle prim verilmemesi gerekiyor. Bizim de beklentimiz başta İKSV olmak üzere kültür ve sanat kurumlarının fosil yakıt şirketlerinden sponsorluk kabul etmemesi. Bizler, iklim adaleti için fosil yakıtlara karşı mücadele eden bir kurum olarak gezegenin canına okuyan bu şirketleri ve bu şirketlerle birlikte hareket edenleri ifşa etmeye devam edeceğiz.”
‘Ekonomik döngüde tutarsızlık var’
Yokoluş İsyanı aktivisti Eymen Aktel ise antroposen çağının konuşulduğu bienalde fosil yakıt şirketlerinin sponsorluğunu kabul etmediklerini söyledi. Aktel sözlerine şöyle devam etti: ” Ümit Şahin ve Begüm Özkaynak gibi bienale eleştirilerimizi yapabilmek, bunun bir greenwash(yeşil badana) uygulaması olduğunu konuşabilmek ve iklim acil durumu varken insanlara ulaşabilmek adına bu platformda konuşma yapmayı kabul ettik. Bienale konuşmacı olarak katılıp bienali eleştirecek cesareti gösterdikten sonra bienali protesto etmemiz de bir sürpriz değil dolayısıyla. Bienale katılan sanatçıların hedef gösterilmesini de doğru bulmuyoruz. Bizim protestomuz bu ekonomik döngüdeki tutarsızlığadır. ”
Öte yandan aktivistlerin tepkileri ve eylemleri neticesinde Britanya’daki Royal Shakespeare Company ve Tate Modern BP ile İngiltere Ulusal Galerisi ise Shell ile sponsorluk anlaşmasını sonlandırdığını duyurmuştu. Amsterdam’da Von Gogh Müzesi, ve Chicago’da Doğal Tarih Müzesi de fosil yakıt şirketlerinin sponsorluklarından çıkmıştı.
