Müjdenin piyasada AKP’nin beklentisini karşılamadığını belirten Bahadır Özgür ‘iktidar politika üretemiyor’ dedi
AKP tarafından “müjde” denilerek ekonomik kriz bitecekmiş algısı yaratılan ancak altında yıllardır verilen “müjde” olan doğalgaz bulundu açıklamasının yankıları sürerken, ekonomistler bu algının piyasaya etki etmeyeceğinde hemfikir. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hedeflerinin 2023 yılında doğalgazı halkın hizmetine sokmak olduğunu söylerken, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ise “milli enerji” politikaları açısından tarihi bir gün olduğunu savundu. Albayrak, yeni bir döneme girildiğini, artık cari açık sorununun gündemlerinden çıkacağını ve cari fazlalığının olacağını ileri sürdü. Erdoğan ve Albayrak’ın “müjde” açıklamalarını ekonomist ve gazeteci Bahadır Özgür değerlendirdi.
‘Sıkışma yaşıyorlar’
“Siyasi iktidar uzun süredir halkın sorunlarını, özellikle de ekonomik kriz ve üzerine pandemi sürecinin yol açtığı tahribatı gidermeye yönelik politika üretemiyor” diyen Özgür, “Son kur atağı da açıkça iktidarın 2018 krizi patlak verdiğinden beri güttüğü ekonomi politikalarının bir kez daha başarısızlığının tescili oldu. Böyle bir dönemde iktidarın ekonomideki gücünü kanıtlayacak bir gelişmeye ihtiyacı vardı. Karadeniz’deki doğalgaz rezervi üzerinden yaratılan abartılı propagandanın ardında böyle bir sıkışmışlık yatıyor” dedi. Erdoğan’ın açıklamasından sonra döviz kurlarının yükselmesini hatırlatan Özgür, “İşin teknik ve kısa vadeli nedeni, yabancı basına sızdırılan rezerv miktarı ile açıklanan miktar arasındaki büyük fark yatıyor. Ama bu sadece nedenlerden biri. Esas olarak negatif faiz ile tüketimi teşvik için kredi mekanizmasının zorlanması, bunun için de suni bir şekilde kuru tutabilmek için Merkez Bankası rezervlerinin, kamu bankalarının kaynaklarının tüketilmesi belirleyicidir. Üzerine yüksek seyreden işsizlik ve enflasyon ile bütçe açığını da ekleyelim. Kur zaten bu makro ekonomik gerçekliklerden dolayı her an yeni bir şok yaratacak düzeyde artma tehlikesi taşıyordu ve artıyordu da” diye belirtti.
‘Parasını Türkiye verecek’
“Bulunan rezervin tamamı dahi çıkarılsa Türkiye’nin ancak 7-8 yıllık ihtiyacına denk düşüyor” diyen Özgür, “Kaldı ki TPAO eski Genel Müdürü enerji uzmanı Necdet Pamir net bir şekilde bu rezervin rasyonelliğini de açıkladı. Yani tamamının çıkarılabilir olup olmadığı, maliyetler vs. belirsiz” diye konuştu. Bulunan doğalgaz rezervinin cari açığı kapatmayacağını sözlerine ekleyen ve 320 milyar metreküp rezervin tamamının bugünkü hesapla 60 milyar civarında bir parasal değere sahip olduğunun altını çizen Özgür, şunları söyledi: “Yılda 45 milyar ortalama tüketimimiz var. Türkiye’nin 50 milyar dolara yakın bir enerji ithalatı bulunuyor. Buradan bakarsak da hepsi çıksa bir yıllık enerji ithalatı ancak kapanır. Tabii burada da İran ve Rusya ile yapılan ‘al ya da öde’ anlaşmaları söz konusu. Yıllık 70 milyar metreküplük alım anlaşması bulunuyor. Tüketim en fazla 50 milyar metreküp. Türkiye aradaki kullanılmayan 20 milyar metreküpün parasını ödemek zorunda.”
