İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, geçen günlerde Sünni imamlarla bir toplantı yaparak, İran’daki Şii mezhebinden olmayan diğer tüm halklara aynı haklar tanındığını söylemesine rağmen ülkenin en yerleşik halklarından olan ve Belucistan-Sistan eyaletinde yaşayan binlerce Beluc’a hala kimlik verilmediği ortaya çıktı.
Beluclara resmi makamlar tarafından kimlik verilmemesine Pakistan ve Afganistan’da yaşayan Beluclarla aynı ulusal kıyafetleri giymeleri gerekçe gösteriliyor. Kimlik verilmeyen Beluc halkı ciddi mağduriyetler yaşıyor. Kimliksiz oldukları için çocuklarını okutamıyorlar. Okuyamayınca da ya sadece çiftçilik, ya da hayvancılık yapmak ve en zorlu işlerde çalışmak mecburiyetinde kalıyorlar. Kendi topraklarında kimliksiz bir halk olarak yaşamak zorunda kalan Beluclar bir yandan da yoksullukla mücadele ediyorlar. Eyaletlerindeki kentlerin kenar ve yoksul mahallerinde yaşayan Beluclar, evlerini, iş yerlerini kendi adlarına kayıt edemiyor, sürücü belgesi dahi alamıyorlar. Bunun yanı sıra resmi olarak evlenme hakları dahi yok.
7 milyonluk halk
Beluclar, İran’ın Sistan Belucistan, Kirman, Xorasan eyaletleri ile İran’ın içlerine doğru yayılarak birçok eyalette yaşıyor. İran’da halklar nüfusuna ilişkin sayımlar yapılsa da resmi bir rakam yok. Ancak buna rağmen Belucların yaşadığı eyalet ve bölgelerdeki nüfus yapıları Sistan Belucistan’da 2 milyon 800 bin, Hormozgan eyaletinde 1 milyon 800 bin, Kirman eyaletinde 1 milyon 156 bin, Xorasan eyaletinde 750 bin, Tahran ve diğer bölgelerde 500 bin kişinin yaşadığını ortaya koyuyor. Genel olarak ise sayıları 7 milyon 6 bin kişi olarak tahmin ediliyor.
Beluclar Kürt mü?
Beluclar, Pakistan’ın Belucistan eyaletinde,İran ve Afganistan’da varlığını sürdüren İranlı bir ulus. Beluc veKürtlerin aynı kavim olup Medlerin torunlarından olduğunu belirten çok sayıda kaynak var. Belucistan halkı kendi dil ve kültürünü günümüze taşıyabildi, kendi dil ve kültürleri ile varlıklarını korudu. Vatanları Belucistan da tıpkıKürdistan gibi 4 parçaya ayrılarak istila edilmiştir. Belucistan’ı sömürgesinde tutan İran, Pakistan, Afganistan ve Hindistan olarak belgelerde geçiyor. Beluciler kendi harita ve bayraklarının yanınaKürdistan harita ve bayrağını koyarak aynı halk olduklarını beyan ederler.
Beluclar masal anlatımlarında ve tarih yazımlarında kendilerininKürt olduğunu, sonradan farklılaşarak yeni bir uluslaşma sürecine girdiklerini yazarlar. Örneğin, Akund Muhammed Salih Zengene Beluç 372 yıl önceKurdgelnamak (Kurd-gel-name) yani ‘Kürt halkının kitabı’ adlı eseri yazmış ve burada Belucların aslındaKürt olduğu söyler. Bunun yanında Beluc aşiretlerinin genel kabul görülen ve korunan ‘Belucilerin soy kütükleri’ kitabında Kürtler ile Belucların aynı halk olduğunu yazar. Çoğu Beluc şehit ve kahramanlarının soyadları “Kürt”. Belucistan için özgürlük mücadelesi verip yaşamını yitirenlerden bazı Beluc kahramanlarının isimleri aynen şöyle: Alî ŞêrKurd, Şêr ZemanKurd, Alî CanKurd, MûmtazKurd, XalidKurd, AnwarKurd, Yar CanKurd…
HABER MERKEZİ
