Tarım gelişmiş ülkelerde çok, az gelişmiş ülkelerde az desteklenir. Tarımını çok destekleyen ülkeler tarımsal ürünler konusunda ihracatçı, az destekleyenler ise ithalatçı ülkeler oldular.
Çiftçilere yapılacak desteklemeler konusu açılınca en çok konuşulan konu mazot desteği olur.
Milli Tarım Projesi konusu gündeme geldiğinde de mazot desteği çokça konuşuldu. Çiftçinin kullandığı mazotun yarısının karşılanacağı Proje kapsamında belirtildi. Ancak bütçeden tarıma ayrılan mevcut destek miktarı oldukça az. Artırılmadı da. Bütçeden ayrılan mevcut destekler ile çiftçinin kullandığı mazotun yarısının karşılanması imkansızdı. Ama yarısının devlet tarafından ödeneceği söylendi.
Milli Tarım Projesi’nde mazot desteği ilk defa yapılacak bir destek gibi de ifade edildi. Bu da doğru değildi.
Gerçekler neydi peki?
Tarımsal desteklemeler kapsamında, alan bazlı destek olarak, yakıt desteği zaten yapılmaktaydı. Önceki yıllarda ürün gruplarına göre mazot ve gübre için ayrı ayrı yapılan desteklemeler, 2016 yılı tarım desteklemelerinde birleştirilerek, dekara 11 TL olarak uygulanmıştı.
Tarlada az, denizde mazota destek çok!
Tarımda kullanılan mazot için 2015 yılında 700 milyon TL, 2016 yılında 740 milyon TL destek verildi.
Aynı dönemlerde balıkçı gemileri, römorkörler ve hizmet gemileri, ticari yatlar, yolcu gemileri ve feribotlar, tankerler, dökme ve kuru yük gemilerinde, yani toplamda 8 bini aşkın deniz taşıtının kullandığı yakıt için verilen destek miktarı; sırasıyla 622 ve 683 milyon TL’ydi.
Tarım sektörünün işlevi ve büyüklüğü ile deniz taşıtlarının işlevi aynı mı? Değil. Yönetenler cephesinde buna aldıran yok ama.
Peki, Milli Tarım Projesi’nde söylenildiği gibi mazot bedelinin yarısı desteklemelerle karşılandı mı?
Hayır.
Neden hayır?
Çünkü tarımda kullanılan mazot miktarı 3.5-4 milyar litre arasındadır. Mazotun 2016 yılı litre fiyatı 4.5 TL idi. 3.5 milyar litre × 4,5TL= 15,75 milyar TL. Söylendiği gibi mazotun yarısı karşılanmış olsaydı 15.75 milyar TL: 2= 7.875 milyar TL devletin çiftçiye ödeme yapması gerekirdi.
Yani Milli Tarım Projesi açıklaması, karşılıksız çek gibiydi adeta.
Ayrıca Milli Tarım Projesi’nde söylenen mazot destek miktarı verilmiş olsaydı tarıma bütçeden ayrılan paranın tamamına yakını mazot desteğine giderdi. Tarımdaki diğer kalemlere destek kalmaz, verilemezdi.
İşin aslı başka
Devlet çiftçinin kullandığı mazotun üzerinden tarımı ve tarımcıyı desteklemiyor. Çiftçi kullandığı mazotta ödediği vergiyle devleti destekliyor. Yani işin rengi başka.
Gelin işin rengi ne, ona bakalım.
Akaryakıtta vergi oranı yüzde 65-70 civarındadır. 2016 yılında çiftçinin mazot için ödediği para 15.75 milyar lira oldu. Bunu yukarıda hesaplamıştık. Mazota ödenen 15.75 milyar TL’nin yüzde 65’i vergi, yani 10.237 milyar TL’si vergi. Çiftçinin devletten aldığı mazot destek miktarı ise 740 milyon TL oldu. Evet. Hesap gayet net. Devlet mi çiftçinin mazotunu destekliyor? Yoksa çiftçi, mazotta ödediği vergi ile devleti mi desteklemiş oluyor? Hesap ortada.
*Yukarıdaki hesap 2016 yılı esas alınarak yapılmıştır. O zaman mazotun litre fiyatı 4.5 TL idi. 2017’de mazotun litre fiyatı 4.70 TL, 2018’de 5.79 TL, 2019 Haziran itibarıyla 6.53 TL oldu.
** Milli Tarım Projesi sürecek.
