Yaşam mücadelelerini zorlu koşullarda sürdüren koçerlerin, Qerejdax’a göçleri başladı
Büyük bir bölümü Riha ve Amed sınırları içinde kalan, Mêrdîn’e de sınır olan ve verimli volkanik toprakları nedeniyle kocerlerin ilk uğrak alanlarından olan Qerejdax’a göç başladı. Mıcır ocakları ve tarım ilaçlamalarının bitki örtüsünü olumsuz etkilediği Qerejdax’da, çayırlar boy verince dağ etekleri koçerlerin akınına uğradı. Çewlîg, Xarpêt, Erzîrom ve çevre kentlerden gelen koçerlerin çadırlarını kurduğu Qerejdax etekleri, rengarenge büründü. Çadırların rengiyle baharın renklerinin birleştiği dağ eteklerinde, koçerleri ise zorlu bir yaşam bekliyor.
Koçerler, kültür ve inançlarını tüm zorlu şartlara rağmen sürdürmeye çalışıyor. Eşeklerin sırtında taşınan su bidonları, kilometrelerce öteden taşınan içme suyu ve elektriksiz yaşam kadınların yükünü daha da ağırlaştırıyor. Sabahın erken saatlerinde kalıp hayvanların bakımı yapma, hayvanları sağma, çadır temizliği, çocuk ve yaşlı bakımı, yemek gibi yükler de yine kadınların omuzlarında.
İhtiyaçlarını dahi karşılayamıyorlar
Qerejdax eteklerine çadır kuran ailelerden biri olan Erzirom’un Tatos (Tekman) ilçesinden gelen Yaşar ailesi. 15 kişilik aile, ana yurtları Qerejdax olan zom koyunlarından elde ettikleri gelirle geçimlerini sağlıyor. Dağ eteklerinde kurdukları çadırlarda yaşam mücadelesi veren aileden 70 yaşındaki Gülheser Yaşar, akli ve fiziki engeli bulunan 80 yaşındaki eşine bakarken, geçim sıkıntısı çektiklerini ifade etti. Susuzluğun hayatlarını kötü etkilediğini söyleyen Gülseher Yaşar, ihtiyaçlarını haftada bir araçla gidip en yakın marketten getirdiklerini kaydetti. Gülseher Yaşar, “Çok zahmetli bir yaşam. Böyle olması da bu durumu biraz daha zor hale getiriyor. Yaşadığımız yerlerde kışlık hayvan yemi olmadığı için buralara geliyoruz. Burada 7-8 ay kalıyoruz. Yer daha yeni yeşermeye başladı. Süt yapıyoruz, onları da buradaki sütçülere satıyoruz. Yaptığımız peyniri, yoğurdu hep satıyoruz. Elektrik yok, su yok, imkan yok burada. Kadınlar burada hem ev işlerini yapıyor, hem de hayvanlara bakıyor” ifadelerini kullandı.
Eskiden kendi köylerinde inek bakarak geçimlerini bir şekilde sağladıklarını söyleyen Gülseher Yaşar, bugün koyun sürülerinin ihtiyaçlarını dahi karşılayamadığını belirtti. Gülseher Yaşar, “Geldiğimiz yerlere toprak parası da veriyoruz. Başkalarının memleketinde bu yaşam olmuyor. Biz de kendi topraklarımızda kalıp yaşayabilmek isterdik” ifadelerini kullandı.
Haber: Ceylan Şahinli / MA
