Psikiyatrist Halis Ulaş, koronavirüs nedeniyle derin kaygılar yaşayanlara tavsiyelerde bulundu. Ulaş, ayrıca ebeveynlerin, çocukların korkularını yenmesinde nasıl davranmalarına ilişkin bilgiler verdi
Birçok ülkeye yayılıp, Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) “pandemi” olarak tanımladığı yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınında dünya genelinde 13 bini aşkın kişi yaşamını yitirdi. Türkiye’de de salgına dair günden güne arttırılan önlemler ve yapılan uyarılar doğrultusunda evlerine kapanan yurttaşlar, değişen günlük rutin yaşam alışkanları içerisinde salgınla ilgili gelişmeleri yakından takip ediyor.
Zorunlu olarak değişen günlük rutin yaşam alışkanlıkları içerisinde salgının insan psikolojisi üzerindeki etkilerini Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) Sevda Aydın’a değerlendiren Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Halis Ulaş, evlerine kapanan hasta, çocuk ve yetişkinlere ortaya çıkan kaygılarla nasıl baş edilmesi gerektiği konusunda tavsiyelerde bulundu.
‘Tekrar tekrar izleme sıkıntıyı arttırabilir’
Koronavirüs salgınının insanlar için stresli olduğunu dile getiren Ulaş, “Bu hastalık hakkındaki korku ve kaygı bunaltıcı olabilir. Herkes stresli durumlara farklı tepkiler gösterebilir. Acil durumlara verilen duygusal tepkinin, kişinin yakın çevresinde ulaşabildiği yerel kaynaklara da bağlı olabilir. İnsanların medyada salgınla ilgili görüntüleri ve haberleri tekrar tekrar izlemesi de hissedilen sıkıntının artmasına neden olabilir” diye belirtti.
‘Engel oluyorsa uzmana danışın’
Ulaş, önceden ruh sağlığı problemi olanların koronavirüs salgınının yarattığı strese daha yoğun tepki verebileceklerini de ifade etti. Bu kişilerde korku, endişe, uyku ve yeme düzeninde değişikler yaşanabileceğini söyleyen Ulaş, bu kişilerin acil bir durumda tedavilerini aynı şekilde sürdürmeleri gerektiğini vurguladı.
Ulaş, “Bu kişiler yeni belirtilerin gelişip gelişmediğini takip etmelidir. Bu duygularla başa çıkmak ve ihtiyaç duyduğunuzda yardım almak sizin, ailenizin ve yakınlarınızın iyileşmesine yardımcı olacaktır. Aileniz, arkadaşlarınız ve çevrenizdeki diğer kişilerle bağlantı kurun. Stres tepkileri art arda birkaç gün boyunca günlük etkinliklerinize engel oluyorsa bir sağlık çalışanına başvurun” dedi.
‘Alkol ve uyuşturucudan kaçının’
İnsanın kendi bedenine iyi bakması gerektiğini söyleyen Ulaş, bu konuda şu tavsiyelerde bulundu: “Covid-19’la ilgili medya yayınlarına gereğinden fazla maruz kalmaktan kaçının. Sağlıklı, dengeli yemekler yemeye çalışın, düzenli egzersiz yapın, bolca uyuyun, alkol ve uyuşturuculardan kaçının. Rahatlamak için zaman ayırın ve yoğun duyguların geçeceğini kendinize hatırlatın. Haberleri izlemeye, okumaya ya da dinlemeye mola verin. Tekrarlayan biçimde krizi duymak ve görüntüleri görmek üzücü olabilir. Normal yaşamınıza dönmek için hoşlandığınız diğer bazı etkinlikleri yapmaya çalışın. Umut duygusunu koruyun ve olumlu düşünmeyi sürdürün.”
‘Çocuğunuza güven aşılayın’
Doç. Dr. Ulaş, yaşanan bu zorlu süreçte ebeveynlerin çocuklarına en iyi desteği vermesinin önemi üzerinde de durdu. “Çocuğunuzla koronavirüs salgını hakkında konuşmak için zaman ayırın” diyen Ulaş, ebeveynlere şu tavsiyelerde bulundu: “Çocuğunuzun anlayabileceği şekilde koronavirüs hakkındaki soruları yanıtlayın ve gerçekleri paylaşın. Çocuğunuza güvende olduğu konusunda güvence verin. Üzgün ve sıkıntılı hissetmeleri halinde, bunda yanlışlık olmadığını belirtin. Sizden nasıl başa çıkacaklarını öğrenebilmeleri için kendi stresinizle nasıl başa çıktığınızı onlarla paylaşın. Çocuğunuzun olayla ilgili yayınlara maruz kalmasını sınırlayın. Çocuklar duyduklarını yanlış yorumlayabilir ve anlamadıkları bir şeyden korkabilirler. Çocuğunuzun bir sağlamlık duygusuna sahip olmasına yardımcı olun. Ebeveynler salgın hastalık konusunda daha iyi hazırlanırlarsa, başta çocuklar olmak üzere çevrelerindeki diğer kişiler için daha güven verici olabilirler
Karantinanın duygulara etkisi
Koronavirüs salgınından etkilenip, karantinaya alınanların çıktıktan sonra duygu dünyasında karışıklıklar yaşayabileceklerini söyleyen Ulaş, “Karantina sonrası rahatlama dahil olmak üzere karışık duygular yaşayabilirler. Covid-19 hastalığına maruz kalmış kişiler sevdikleriyle ilgili korku ve endişe duyabilirler. Covid-19’un belirti ve bulguları açısından sürekli kendisini yoklamak ve başkaları tarafından izlenmekten kaynaklanan stres yaşayabilirler. Arkadaşlarının, bulaştırıcı olmadığı tespit edilmesine rağmen, hastalık kapacakları şeklinde temelsiz korkuları olması nedeniyle kişide öfke ya da hayal kırıklığı görülebilir” dedi.
