DSP, MHP ve ANAP’tan oluşan koalisyon hükümeti döneminde Başbakan Bülent Ecevit’in “hayalim” diyerek 2000 yılında hayata geçirdiği “Köykent” projesi kapsamında Van’ın Çatak ilçesine bağlı Ezdinan köyünde heyelan bölgesinde yapılan 383 konut enkaza dönüşmüş durumda. “Kırsal alanda ekonomik ve sosyal kalkınmayı gerçekleştirmek ve model oluşturmak” iddiasıyla hayata geçirilen proje, 2000’li yıllarda Kürt illerinde “güvenlik” gerekçesiyle asimilasyon ve bölgeyi dizayn etme aracı olarak kullanıldı.
Dağlık alanlarda aşiretler halinde yaşayan Kürtler bir yandan zorla göç ettirilirken, metropollerde “nüfus yığılmasını” engellemek amacıyla yapılan konutlara yerleştirildi. Bu alanlara konulan yurttaşların kontrol altına alınabilmesi için konutlar ilçe ve kent merkezlerine yakın yerlere yapıldı. Tarım ve hayvancılık yok edilirken; yerlerinden edilen yurttaşlara koruculuk dayatıldı, konutlara yerleştirilen neredeyse her yurttaş silahlandırıldı. Bu kapsamda Van’ın Çatak İlçesine bağlı Konalga (Ezdinan) köyü 2000’li yıllarda “Köykent” kapsamında yeniden dizayn edildi.
Betona mahkum ettirildiler
İlçeye bağlı Mendaşkan, Martansê, Şincal, Nîkus, Xaçans, Bîlîsavar, Dêrîşkê, Narê, Batkan, Bêzans, Koran, Berêkund köyleri boşaltılarak, proje kapsamında 383 konut yapıldı ve binlerce yurttaş Konalga (Ezdinan) köyüne yerleştirildi. Daha önce sınırsız mezralarda en fazla on iki hane şeklinde yaşayan; tarım ve hayvancılıkla uğraşan köylüler, 36 metre karelik ve 2+1 şeklinde tek tip boyanmış konutlarda köyün doğasına da aykırı bir şekilde betonarme yapılarda yaşama mâhkum edildi.
Santim santim kayıyor
Proje kapsamında yapılan konutlar şu an kaderine terk edilmiş durumda. 22 yıldır doğal afetlerden kaynaklı hasar gören, yıkılan ve çatlayan evlere dönük iyileştirme yapılmazken, konutlarda kalan yurttaşlar tahliye edilmiyor. Van İl Afet Acil Durum Müdürlüğü tarafından 2014 yılında yapılan incelemeler sonucunda Konalga köyünde konutların kurulduğu zeminin heyelan bölgesi olduğu tespit edildi ve “Acil Afet Bölgesi” ilan edildi. Yıllar içinde santim santim toprak kayması olduğu belirlenmesine rağmen hala bir adım atılmadı.
Sahte konut yaptılar
Kaldığı konutun kapı ve pencerelerinin dahi olmadığını kaydeden Hicret Okan, yaklaşık 22 yıl önce Mendeşka köyünden devletin kendilerini zorla çıkardığını söyledi. Kaldığı konutlarda su sorunu yaşandığını da belirten Okan sözlerini şöyle sürdürdü: “Zorla bizi çıkardılar. 20 yılı aşkın süredir buradayım. Suyumuz yok. ‘Buradan da çıkın’ diyorlar. Kimse halimizi sormuyor. Muhtarımız sorunlarımızı çözmüyor. Kapımız yok, penceremiz yok. Sahte konutlar yaptılar. Temelleri bozuk. Zemin kaygan diyorlar. Ama zeminimiz sağlam, dağdan oluşuyor.” Konutları “boşaltın” denildiğini ancak başka bir yere gidecek imkânlarının olmadığını kaydeden Okan, yetkililerin bu soruna çözüm bulması gerektiğine dikkat çekti.
Hikmet Tunç / Van – JINNEWS
