Van’ın yüksek kesimlerinde yetişen bitkilerden yapılan otlu peynire Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından “coğrafi işaret tescil belgesi” verilmesine rağmen ekonomik krizden kaynaklı peynirciler iş yapamıyor. 1978 yılından beri Van’da peynircilik yapan Hacı Mühtillah Coşar, otlu peynirinin sezonun başladığını ama buna rağmen işlerin istedikleri düzeyde olmadığını ifade etti. Coşar, yaşanan ekonomik kriz ve işsizliğin gün geçtikçe artmasından dolayı peynir alımında da büyük bir düşüşün yaşandığını söyledi. Coşar, “İnsanlar çalışmazsa para kazanamaz. Para kazanamadığı için de gelip bizden peynir almaz. Zaten hayat pahalılığı başını almış gidiyor. İnsanlar artık bir kilo peynir almakta bile zorlanıyor. Van peynirinin değeri var ama iş yok. Bu kriz ortamında Van’ın otlu peyniri de lüks oldu artık. Bundan ötürü bizlerinde işi durma noktasına geldi. Bazen sabahtan akşama kadar bekliyoruz burada ve siftah yapmadan dükkanı kapatıyoruz” dedi. Esnaflardan Mehmet Tahir Aydın, otlu peynir için Türkpatent tarafından “coğrafi işaret tescil belgesi” verilmesinin kendi satışlarını etkilemediğini aktararak, bunun ancak büyük şirketlere fayda sağladığını söyledi. Aydın, “Eskiden Irak’a peynir satıyorduk, şimdi satamıyoruz. Gümrük vergisi koyarak bir nevi yasakladılar. Her yıl işlerimiz biraz daha azalıyor. Van’ın yerli müşterisi azaldı. Peyniri sadece dışarıdan gelen yabancılar veya turistlere satabiliyoruz. Peynirin kilosu 25 ila 30 TL arasındadır. İnsanlara artık bu fiyat çok geliyor. Geçen yıl da aynı fiyattı ama şuan insanların alım gücü kalmadığı için bu fiyatlar yüksek geliyor” diye konuştu.
Esnaf etkileniyor
Tek geçim kaynağı olan peynirciliği 20 yıldır yapan Cabbar Karakoyun ise, dolardaki dalgalanma, bölgedeki savaşlardan ve ekonomideki sarsıntılardan özellikle küçük esnafların her zaman olumsuz yönde etkilendiğini ifade eden Karakoyun, “20 yıllık esnaflık hayatımda tabi ki ara ara farklı sebeplerden ötürü sıkıntılar yaşadık ama hiçbiri bunun kadar sıkıntılı olmadı. Kuraklıktan ve yağışsızlıktan ötürü sıkıntılar oluyordu ama sadece peynir sıkıntısı yaşıyorduk, ekonomik kriz yaşamıyorduk. Bu yıl ise ekonomik sıkıntılar yaşamaktayız. Yaşamlarımız bu ekonomik krizden olumsuz etkileniyor çünkü cepten harcıyoruz” ifadesinde bulundu.
VAN
