Artan enflasyon yükünün de kadınların sırtına bindiğini söyleyen Sendika Toplumsal Cinsiyet Uzmanı Necla Akgökçe, ‘Krizlerde erkeğe bağımlılık artınca kadının ekonomik geliri düşüyor, erkek şiddete başvuruyor’ dedi
Necla Demir/İstanbul-MA
Ekonomik krizden etkilenen üretici ve tüketicilerin yanı sıra, farklı boyutlarıyla etkilenen kesimlerin başında kadınlar geliyor. Artan enflasyonla birlikte zamlara her geçen gün yenileri eklenirken, kadınlar ilk işten çıkarılanlar oluyor. Öte yandan krizlerde değişen toplumsal cinsiyet ilişkilerine bağlı olarak kadının iş yükü de artıyor. Ekonomik krizi ve krizin kadınlara yansıyan etkilerini, 16 yıldır sendikal mücadele yürüten Sendika Toplumsal Cinsiyet Uzmanı Necla Akgökçe ile konuştuk. Krizin toplumsal cinsiyet açısından nötr bir şey olmadığını, aksine kadınlar ve erkekler üzerinde etkilerinin farklı olduğunu söyleyen Akgökçe, “Toplumsal cinsiyet ve feminizm açısından bir kriz tahlili yapmak gerektiğinde, kadının kamusal emeğine olduğu kadar ev içi emeğinin de krize etkilerine bakmak lazım” diye belirtti.
Güney Asya krizi
Toplumsal cinsiyet açısından tahlili yapılan ilk krizin Güney Asya krizi olduğu bilgisini veren Akgökçe, “Kadınlar söz konusu olduğunda bu kriz incelenir. Bu krizde ilk önce çocuklu ve evli kadınların işten atıldığını, daha sonra çocuksuz kadınların ve en son da genç ve bekar kadınların işten atıldığını biliyoruz. Buradan sıralamaya baktığınızda çocuklu kadınların işten ilk çıkarılmasının nedeni de, eve döndüğünde bakacağı bir çocuk ve eşi olacağından alacağı yükümlülük de artacaktır. Benzer durum bizde de var” diye belirtti.
Krizin sonuçları
Toplumsal cinsiyet ve kriz açısından kadını değerlendirmek için evde yapılan iş miktarına da bakmak gerektiğini sözlerine ekleyen Akgökçe, şöyle devam etti: “Pahalılık nedeniyle ev içinde çalışan kadın dışarıdan aldığı ürünlerin bir kısmını artık evde yapmaya başlıyor. Daha hesaplı gelsin mantığıyla yapılıyor; ama hesaba katılmayan başka bir şey var, kadının ev içi emek yükü artıyor. Yapılan araştırmalar, ev içi bakım hizmetlerinin kriz zamanlarında çok daha fazla arttığını, çünkü evde çalışan kadının, dışarıdan ücretli aldığı hizmeti de artık kendisinin yaptığını gösteriyor” diyerek krizin kadınlar açısından sonuçlarına dikkat çekti.
Cinsiyet ilişkileri
Kriz dönemlerinde işten atılan kadının ekonomik özgürlüğünden yoksun kaldığını ve Türkiye’de hala evi geçindiren erkek modelinin ortadan kalkmadığının altını çizen Akgökçe, kadının bundan nasıl etkilendiğini de şu sözlerle açıkladı: “Kadınlar işten atılırken ekonomik gelirinden vazgeçiyor ve aynı zamanda toplumsal yaşamında da eve kapanmış oluyor. Çocuk bakıyor, yemek yapıyor vs… Krizde hava yastığı görevi üstlenmesi, krizin daha hafif atlatılmasını sağlıyor. Ama bunu kendinden fedakarlık ederek yapmış oluyor. Erkeğe bağımlılık da bu süreçte artıyor. Krizin başka yönlerinden bir tanesi de değişen toplumsal cinsiyet ilişkileridir. Erkek ile kadın arasındaki ilişki değişiyor. Erkeğe bağımlılık artınca kadının ekonomik geliri düşüyor, ev işlerine yöneliyor. Bağımlılık artınca erkek bastırıyor ve şiddete başvuruyor. Bu zincirleme reaksiyon gibi gelişiyor.”
Örgütlenme politikaları
Kadınların yaşanan krizden iki şekilde etkilendiğini dile getiren Akgökçe, şu noktalara vurgu yaptı: “İlkinde işlerinden oldular. İkincisinde de artan fiyat artışlarıyla evdeki emek yükü arttı. Kadınların, krizden nasıl etkilendiklerini anlamak için bir araya gelip tartışmaları gerektiğini de sözlerine ekleyen Akgökçe, Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’nun (KESK), Kasım ayında geniş çaplı bir toplantı alarak krizin kadınlara etkisini değerlendireceği bilgisini verdi. Yaşanan tablo karşısında sendikalara ciddi görevler düştüğünü belirten Akgökçe, örgütlenme politikalarını krize uyarlamak lazım” dedi.
Akgökçe kimdir?
Türkiye’nin sendikal alanda mücadele yürüten ilk kadınlarından biri olan Necla Akgökçe, Petrol-İş Sendikası’nda uzun yıllar aktif olarak çalıştı. Sendikal alandaki çalışmalarında toplumsal cinsiyet ilkesini esas alan Akgökçe, uzun yıllar Petrol-İş Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği görevini üstlendi. Sendikalar ve toplumsal cinsiyet üzerine kitap çalışmaları da bulunan Akgökçe, bu alanda eğitimler vermeye devam ediyor.
