Kürt Dil Sempozyumu’nda konuşan Kürt dil araştırmacısı Şîwan Ertîsî, ‘Kürtçe bir bütün olarak 4 parça Kurdistan’da korunmaya çalışmalı’ dedi
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Wan Şubesi’nin düzenlediği ‘1’inci Kürt Dil Sempozyumu’ ikinci gününde devam ediyor. Sempozyumun bugünkü oturumunda “Anadilde eğitiminde başlıca imkan ve sorunlar” tartışıldı. Moderatörlüğünü yazar Kenan Söylemez’in yaptığı oturumda, Kafkas Kürtlerinden Ronahî Derneği üyesi Xaylaza Reşîd, Federe Kurdistan Bölgesi’nden dil alanından çalışmalar yürüten Şîwan Ertîsî, Kürt dil araştırmacısı ve Eğitim Sen Üyesi Ahmet Yaşar birer sunum yaptı.
‘Kafkas Kürtleri asimile edilmek isteniyor’
Kafkaslar’da Kürtlere yönelik asimilasyon politikalarına değinen Xaylaza Reşîd, anadilin öğrenmeyen bir halkın yok olacağını ifade etti. Kafkaslar’da 300 yıldır yaşayan Kürtlerin hayallerinin dillerinin korunması olduğunu, bu nedenle büyük emek verdiklerinin altını çizen Reşîd, Sovyetler Birliği döneminde 25 önemli Kürt yazarın yetiştiğini hatırlatarak, “Erebe Şemo, Hecîye Cindî gibi önemli insanlar yetişti. Bu yazarlarımızın eserleri halen evlerimizden bulunuyor ve Kürt diline büyük katkılar sunuyor. Sovyetler’in dağılmasından sonra bu yazarlarımızın ve şairlerimizin maalesef göçe zorlanmıştır ve sürgün edilmiştir. Bugün de Kafkaslar’da bulunan Kürtler her yerde olduğu gibi aynı tarzla asimile edilmek isteniliyor. Bu asimilasyon en çok etkilenen ise Azerbaycan’da yaşayan Kürtler olmuştur. Ermenistan’da da bu durum mevcuttur. Ermenistan’da bugün bulunan bir okulda Kürtçe dersi veriliyor. Gürcistan’da asimilasyon politikaları, Azerbaycan ve Ermenistan’da olduğu gibi uygulanıyor” diye konuştu.
Kürtleri, evlerini birer dil okuluna çevirmeye çağıran Reşîd, Kürtçenin konuşulması ve yaygınlaştırılması için herkesi katkı sunmaya çağırdı.
Güney’de Kürtçeye İngilizce tehditti
Başûr’ê Kurdistan’da ki Kürtçe eğitim sistemin anlatan Kürt dil araştırmacısı Şîwan Ertîsî, 4 parça Kurdistan’da Kürtçeye yönelik bir asimilasyon politikası olduğunu söyledi. Ertîsî, “Federe Kurdistan Bölgesi’nde iki lehçe konuşuluyor. Bunlar Badîni ve Soranî lehçeleridir. Eğitim sistemi yönetmeliğinde herkes kendi diline eğitim görmektedir. Ayrıca İngilizce dil eğitimde verilmektedir. Bakur’ê Kurdistan nasıl ki Kürtler Türkçeye karşı çocuklarına Kürtçe öğretiyorsa, Güney Kurdistan’da ise Kürt ebeveynler, İngilizceye karşı çocuklarına Kürtçe öğretiyorlar. Güney Kurdistan’da eski dönemlerde Kürtler günlük Kürtçe konuştuklarında bazı cümlelerinin içinde Arapça kelimeler kullanırlardı. Bu da çok bilgili bir insan algısı yaratıyordu. Ama zamanla bunun yanlış bir düşünce olduklarını farkında vardılar ve bu tutum terk edildi. Kürtçe bir bütün olarak 4 parça Kurdistan’da korunmaya çalışmalı. Bu durum sadece bir bölgeyle ilgili bir sıkıntı değil” ifadelerini kullandı.
Kürtçe’nin seçmeli ders olması
Kürt dil araştırmacısı ve Eğitim-Sen üyesi Ahmet Yaşar, “Kürtler yüz yıldır Kürt dili inkar ediliyor. Şark Islahatla birlikte Kürtçe dili ortadan kaldırmak için binlerce politika devreye koyulmuştur ve bu politikalar devam ediyor. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yaşayan diller adı altında Kürtçenin seçmeli ders olarak okutulmasına 2013 yılında karar verildi. Bugün okullarından verilen Kürtçe dil eğitimi devlet isterse ortadan kaldırabilir. Çünkü bununla ilgili bir kanun ve yasa yoktur. Hatta diyebiliriz ki okullarda verilen Kürtçe dil eğitimi kaçaktır. Bugün seçmeli Kürtçe dersinin okullardan verildiğini dair velilerin haberi bile yok. Çünkü okulda öğrenciye verilen seçmeli ders seçimi kâğıdında Kürtçe yazmayarak yaşayan diller seçmeli ders yazıyor” şeklinde konuştu.
Kürtçenin seçmeli ders olarak verilmesinin büyük bir kazanım olmadığını dile getiren Yaşar, bu alınanın kullanılması için Kürtlerin ellerinden geleni yapması gerektiğini söyledi.
Kaynak: MA
