Kürtlere ait değerleri, mahalle isimlerini yok etmeye çalışan kayyumlar bu kez Kürt şair Cegerxwîn’in büstünü hedef aldı
Batman Belediyesi kayyumu, Kine Em Parkı’nda bulunan Kürt Şair ve yazar Cegerxwîn’in büstünü kaldırdı.
Batman Belediyesi tarafından 2007 yılında Fatih Mahallesi’nde bulunan Kine Em Parkı’na yerleştirdiği Kürt Şair-Yazar Cegerxwîn’in büstü kayyum tarafından kaldırıldı. Büst 23 Mart 2014 yılında da kimliği belirsiz kişilerce yerinden sökülmüştü.
Kayyum protesto edildi: Şark Islahat Planı’nın güncellenmiş hali
Halkların Demokratik Partisi (HDP), Kürt yazar ve şair Cegerxwîn’in Kine Em Parkı’nda bulunan büstünün kaldırılmasına tepki gösterdi. HDP Batman İl Örgütü binası önünde yapılan açıklamaya, görevden alınarak yerlerine kayyım atanan Batman Belediyesi Eşbaşkanları Songül Korkmaz ve Mehmet Demir, Tevgera Jinên Azad (TJA), Barış Anneleri Meclisi, HDP İl Örgütü temsilcileri ve çok sayıda yurttaş katıldı. Burada konuşan Demir, kayyumun ulus devlet paradigmasına dayanan homojen ulus yaratmayı amaçlayan Şark Islahat Planı çerçevesinde Kürtlerin değerlerine saldırı gerçekleştirdiğini belirtti.
Eşbaşkan Songül Korkmaz ise, konuya dair hazırlanan basın metnini okudu. Korkmaz, “Kayyım tek dil, tek din, tek ulus paradigmasına dayalı faşist ulus devlet anlayışına karşı, demokratik ulus paradigmasını benimseyen çok dilliliği ve kültürel farklılığı zenginlik olarak gören, farklı etnisiteleri tanıyan ve savunan HDP Belediyeciliğini ortadan kaldıran faşist bir rejimdir. Başta Kürtlerin olmak üzere diğer halkların tarih, kültür ve hafıza kırımıdır. Demokratik Yerel Yönetimler üzerinden yaşam bulan Kürt folklorunu, kültürünü, tarihini, sanatını, dilini, aydınlarını, öncülerini, kahramanlarını toplumsal hafızadan silmeyi unutturmayı amaçlayan bir sistemdir” dedi.
‘Faşist anlayış’
AKP-MHP iktidarının Kürtlere karşı hayata geçirdiği bu rejimin gasp edici ve düşmanca ilişkinin açık bir göstergesi olduğunu dile getiren Korkmaz, “Bu bağlamda kayyum atamalarını, belediye ve irade gasplarını anlık, sadece bugüne ait bir uygulama olarak görmemekteyiz. Uygulamaların arka planı son derece ideolojik, tarihsel ve uzun erimlidir. Kürt halkına yönelik geleneksel bir politikanın devamıdır. Bu faşist anlayış, Kürt aydın ve şahsiyetlerinin heykel ve büstlerine zarar vererek ve ortadan kaldırarak tahammülsüzlüğünü göstermektedir” diye konuştu.
Kürtlerin değerlerine gerçekleştirilen saldırıların artığına dikkat çeken Korkmaz, şunları söyledi: “Dün Doğu Beyazıt’ta Ahmede Xane’nın heykelini parçalayarak kaldıran, Siirt’te Celadet Ali Bedirxan ismini taşıyan kütüphaneyi yıkarak gösteren anlayış, bugün Batman’da Kine Em Parkında ki Cegerxwin’in büstünü kaldırarak kendini göstermektedir. Kürt aydınlarının ismini taşıyan cadde, sokak ve parkların isimleri değiştirilirken Batman parklarına Karabağ ismi verilmektedir. Diyarbakır parklarına Devlet Bahçeli ismi verilmeye çalışılabilmektedir.”
Kürtçe konser ve Kürtçe tiyatro yasaklarına
Açıklamada Kürtçe konser ve Kürtçe tiyatro yasaklarına dikkat çekildi: “Bu tahammülsüzlük öyle bir safhaya ulaştırılmıştır ki Kürtçe konser ve Kürtçe tiyatro gösterilerine Türkiye’nin her yerinde izin verilmemektedir. Kayyum belediyelerinde Kürt folkloru, Kürt kültürü, Kürt dili ile ilgili çalışmalara izin verilmemektedir. Kısacası Kürde ait her şeyi yok eden, bir hafıza kırımı ve değersizleştirmeyi dayatan Şark Islahat Planının güncellenmiş hali olan bir faşist anlayışla karşı karşıyayız. Bu anlayışı kınıyoruz. Bu anlayışı, bedeli ne olursa olsun asla kabul etmeyeceğiz. Ona karşı mücadele etmeye ısrarlı ve kararlı bir şekilde devam edeceğiz. Batman kayyumuna çağrımızdır. Kürt şairi ve aydını olan Cegerxwîn’in kaldırılan büstünü ivedilikle yerine konulmasını talep ediyoruz. Halkımızı bu hürmetsizliğe karşı duyarlı olmaya çağırıyoruz.”
Cegerxwîn kimdir?
Cegerxwîn’ın asıl adı Şêxmus Hesen idi. Kürt tarihçi, yazar ve şair Cegerxwîn, 1903 yılında Mardin’de dünyaya geldi. Çocuk yaşlarında anne ve babasını kaybeden Cegerxwîn, ablasının yanına yerleşmiştir. Ablası ve eniştesi zor zamanlardan geçtiği için para bulamamışlar, Cegerxwîn’e yeteri kadar bakamamışlardı. Bu nedenle de bulundukları yerdeki şeyh ve ağaların yanına giden ablası, Cegerxwîn’i bir ırgat olarak onların yanında vermişti.
Ablasının yanında kaldığı müddetçe şeyh ve ağaların yanında ırgat ve çobanlık görevi gören Cegerxwîn, 1914 yılında başlayan I. Dünya Savaşı nedeniyle ailesiyle beraber Suriye’nin Amude şehrine göç etti. Göçtükleri Amude şehrinde de yoksulluktan kurtulamayan Cegerxwîn, orda da ırgatlığa devam etti.
Ailesinin tüm yükünü üstlenen Cegerxwîn, bir yandan çalışırken diğer yandan medrese çıkışlarında feqîlerden birşeyler öğrenmeye çalışır. Feqiler sayesinde okuma yazmasını geliştirir. Medreselere kendini kabul ettirmek için çok uğraşan Cegerxwîn sonunda bir medreseye yerleşir ve 9-10 yıllık eğitim sonunda icazeti alır ve Suriye’nin Qamışlo şehrinde imamlığa başlar.
İmam olarak çalışmaya başladıktan sonra birçok Kürt köyünü gezen Cegerwxîn’in fikirsel dönüşümü başlar. 1925 yılında başlayan Şeyh Sait ayaklanmasından sonra birçok Kürt aydın Türkiye’den Suriye’ye geçmiştir. Cegerxwîn bu aydınlarla tanışma fırsatı bulur ve kısa bir süre sonra Kürt aydınlar tarafından kurulan Xoybûn örgütüne katılır. Aynı zamanda Bedirxan kardeşlerin kurduğu Hawar dergisinde de çalışmaya başlar.1947de Cim û Gulperî adlı ilk eserini çıkarır. Daha sonra toplam 8 divanı çıkan Cegerxwîn Kürt edebiyatında önemli bir yer edinir. Cegerxwîn, Kürt tarihi, Kürt dili ve Kürt folkloru alanında da önemli eseler vermiştir.
Maddi zorluklar nedeniyle zaman zaman imamlık mesleğini sürdürse de asıl olarak Kürtlere modernliği aşılamaya çalışmış, Kürt çocuklarına modern eğitim vermek istemiştir. Suriye’de açılan bir okulda çocuklara eğitim vermişse de çok geçmeden bu okul kapatılmıştır.
Eğitimine medresede başlayıp imam olarak mezun olsa da Cegerxwîn’in zamanla dünya görüşü ciddi anlamda değişir. Suriye’de uzun yıllar komünistlerle birlikte çalışan Cegerxwîn, sol düşünceye ilgi duymuş. Zamanla sosyalizmi iyice benimseyen yazar, eserlerinde sosyalist düşünceyi işlemiş.
Daha sonra Bağdat Üniversitesi’nde Kürtçe’nin Kurmancî lehçesinde dersler veren yazar birçok Kürt kurumunun kurulmasına öncülük eder. Son dönemlerinde Avrupa’ya geçerek İsveç’e yerleşen Cegerxwîn burada 1984 yılında hayata veda etmiştir. Binlerce kişinin katıldığı İsveç’teki cenaze töreninin ardından Suriye’de Toprağa verilmiş. Cegerxwîn’in mezarı Qamışlo’daki evinin bahçesindedir.
BATMAN
