SAMER’in yaptığı araştırmaya göre, Kürt seçmenin yüzde 62,8’i CHP’nin İmralı görüşmesine üye vermemesini olumsuz buldu. CHP’ye oy verdiğini belirten Kürt seçmenin yüzde 47’si karar nedeniyle gelecek seçimde DEM Parti’ye oy vereceğini ifade etti
SAMER Saha Araştırmaları Merkezi, Türkiye’nin siyasal gündeminde yeniden belirginleşen çözüm süreci, Kürt meselesi, siyasal temsil, barış beklentisi ve toplumsal tutumların bütüncül olarak değerlendirilmesi amacıyla çevrimiçi ortamda CHP seçmeni olan 351 kişi ile 14 kentte ankette gerçekleştirdi. Semsûr, Amed, Dîlok, Riha, Wan, İstanbul, Ankara, Mûş, Êlih, Bursa, Dêrsim, İzmir, Mêrdîn ve Adana’da gerçekleştirilen anketin yüzde 64,1’i erkek, yüzde 35’ini kadın ve yüzde 0,9’unu ise LGBTQ+’lardan oluştu. Katılımcıların yüzde 67,2’si etnik aidiyetini “Kürt”, yüzde 26,7’si “Türk”, yüzde 3,4’ü “Çerkes”, yüzde 0,9’u “Laz”, yüzde 0,9’u “Arap” ve yüzde 0,9’u “Gürcü” olarak belirtti.
CHP’ye tepki
“Bu Pazar seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuna yanıt veren katılımcıların yüzde 47,9’u yine “CHP” derken, yüzde 47’si “DEM Parti”, yüzde 1,7’si “DEVA Partisi”, yüzde 1,7’si “TİP”, yüzde 0,9’u “Gelecek Partisi”, yüzde 0,9’u “Oy kullanmayacağım” yanıtlarını verdi. Bu sorulara verilen yanıtlarla 2023 seçimlerinde CHP’ye oy vermiş görüşmecilerin yüzde 47’sinin, gelecek ilk seçimde DEM Parti’ye oy vereceklerini belirtmesi dikkat çekti.
“Yeni çözüm sürecini takip ediyor musunuz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 99,1’i “Evet”, yüzde 0,9’u “Hayır” yanıtını verdi.
“Yeni Çözüm Süreci hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 30,8’i “Çok bilgi sahibi değilim”, yüzde 51,3’ü “Orta düzeyde bilgi sahibiyim”, yüzde 14,5’i “Az bilgi sahibiyim” ve yüzde 3,4’ü “Hiç bilgi sahibi değilim” yanıtını verdi.
CHP’nin üye vermemesi olumsuz bulundu
Katılımcılar, “TBMM’de kurulan Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun İmralı Heyetine CHP’nin temsilci vermemesini nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna 2023 genel seçimlerinde CHP’ye oy vermiş görüşmecilerin yüzde 12,8’i tutumu “Çok olumlu”, yüzde 22,2’si “olumlu”, yüzde 32,5’i “Çok olumsuz”, yüzde 16,2’si “Olumsuz”, cevabını verirken yüzde 14,5’i “Kararsızım” ve yüzde 1,7’si “Bilgim yok” yanıtlarını verdi.
Ankette “Olumlu/Çok olumlu” bulanların toplam yüzde 58,1 oranıyla kendini “Türk” olarak tanımlayan görüşmeciler olduğu açığa çıkarken, kendini “Kürt” olarak tanımlayan görüşmecilerin ise yüzde 62,8 oranıyla “Olumsuz”, “Çok olumsuz” buldu. Ankette bu durum, “‘Bu Pazar seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?’ sorusuyla karşılaştırmasına bakıldığında DEM Parti cevabını verenlerin (yüzde 60) ‘Çok olumsuz’ bulduğu görüldü. Bununla birlikte tekrar CHP’ye oy vereceğini belirten görüşmeciler yüzde 57,1 oranıyla ‘Olumlu’ + ‘Çok olumlu’ bulduğu ifade edildi” diye belirtildi.
CHP İmralı için üye vermeliydi
Araştırma grubuna yöneltilen “Sizce CHP İmralı Heyetine temsilci vermeli miydi?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 51,3’ü “Evet”, yüzde 34,2’si “Hayır” ve yüzde 14,5’i “Kararsızım” yanıtlarını verdi. Etnik kökenini Kürt olarak tanımlayan görüşmecilerin yüzde 66,7’si “Evet”, yüzde 24,4’ü “Hayır”, yüzde 9’u “Kararsızım” yanıtını verdi. Kökenini “Türk” olarak tanımlayan görüşmecilerin ise yüzde 22,6’sı “Evet”, yüzde 61,3’ü “Hayır”, yüzde 16,1’i “Kararsızım” yanıtlarını verdi.
“Bu Pazar seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuyla karşılaştırmasına bakıldığında CHP’ye oy vereceğini belirten görüşmecilerin yüzde 23,2’si “Evet”, yüzde 57,1’i “Hayır”, DEM Parti’ye oy vereceğini belirten görüşmecilerin ise yüzde 80’i “Evet”, yüzde 10,9’u “Hayır” yanıtlarını verdi.
Araştırma grubuna yöneltilen “TBMM’de kurulan komisyonun İmralı’ya gitmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 34,2’si “Çok olumlu”, yüzde 32,5’i “Olumlu”, yüzde 6’sı “Çok olumsuz”, yüzde 17,9’u “Olumsuz” ve yüzde 9,4’ü “Kararsızım” yanıtlarını verdi. “Çok Olumsuz” bulanlar yüzde 16,1 ile “Türk” görüşmeciler iken “Çok olumlu” bulanlar yüzde 44,9 ile “Kürt” görüşmeciler oldu.
“Sizce Komisyon İmralı ziyaretlerini sürdürmeli mi?” sorusuna ise görüşmecilerin yüzde 62,4’ü “Evet”, yüzde 24,8’i “Hayır” ve yüzde 12,8’i “Kararsızım” yanıtlarını verdi.
Araştırma grubuna yöneltilen “Sürecin başarılı sonuçlanacağını düşünüyor musunuz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 32,5’i “Evet”, yüzde 38,5’i “Hayır” ve yüzde 29,1’i “Kısmen” yanıtlarını verdi. Bu da katılımcıların genel olarak iki kutupta dağıldığını veya kararsız olduğunu gösterdi.
‘Süreç için yapılması gerekenler’
Araştırma grubuna açık uçlu olarak yöneltilen, “Sürecin olumlu ilerleyebilmesi için sizce bundan sonra öncelikli olarak neler yapılmalı?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 10,1’i “Başta hasta tutsaklar olmak üzere tüm siyasi tutsakların bırakılması”, yüzde 8,4’ü “Halk şeffaf bir biçimde bilgilendirilmeli”, yüzde 6,7’si “Demokratikleşme adımları bir an önce atılmalı”, yüzde 6,4’ü “Demirtaş ve diğer siyasetçilerin bir an önce bırakılması”, yüzde 5’i “Kayyumlar geri çekilmeli”, yüzde 4,7’si “Abdullah Öcalan serbest bırakılmalı” yanıtını verdi.
Sorumluluk oranları
Araştırma grubuna yöneltilen “Sizce barış ve çözüm sürecinin ilerlemesi için yapılması gerekenleri düşündüğünüzde, öncelikli rol ve sorumluluk hangi kuruma/kime düşüyor?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 14,8’i “AKP’ye”, yüzde 13’ü “Devlete”, yüzde 12,8’i “Topluma/Halka”, yüzde 11,5’i “DEM Parti’ye”, yüzde 10,2’si “MHP’ye”, yüzde 10,2’si “Sivil toplum örgütlerine”, yüzde 9,7’si “CHP’ye”, yüzde 9,5’i “Abdullah Öcalan’a”, yüzde 6’sı “PKK’ye”, sorumluluk düştüğünü belirtti.
Haber: Müjdat Can / MA
