“Kadın ve yazarlık” çalıştayında konuşan DTK Eşbaşkanı Güven, “Kürt halkı, yıllardır acı çektiği için şiirlerinde, yazılarında hep hüzün var. Ancak bu kaderi kadın şair ve yazarlar öncülüğünde değiştirebiliriz” dedi
Demokratik Toplum Kongresi (DTK), Kürt kadın yazarların sorunlarına dikkat çekmek ve çözüm üretmek amacıyla “Kadın ve yazarlık” başlıklı çalıştay düzenledi. Çalıştaya, Türkiye’nin birçok kentinden ve Fransa’dan Kürt kadın yazarlarının yanı sıra, DTK Eş Genel Başkanı Leyla Güven, HDP Diyarbakır Milletvekili Saliha Aydeniz, Özgür Kadın Hareketi (TJA) aktivistleri katılım sağladı.
Makine Mühendisleri Odası’nda (MMO) Diyarbakır Şubesi’nde düzenlenen çalıştay, DTK Eş Genel Başkanı Leyla Güven’in açılış konuşması ile başladı. Kürtlerin zengin kültürlerinden kaynaklı saldırılara maruz kaldığını özellikle kadınlara yönelik soykırım politikalarının devreye konulmaya çalışıldığını belirten Güven, bu topraklarda söz sahibi olmak isteyen güçlerin bölgeye müdahalede bulunduğunu buna karşı da Kürtlerin kendi kaderlerini belirlemeye haklarının olduğunu söyledi.
‘Bu kaderi kadın yazarlar değiştirebilir’
Farkı kentlerden kadın yazarların çalıştaya katılmasının son derece önemli olduğunu kaydeden Güven, “Bugün Jila Huseyni, Dayê Tewraza Hewramî, Jana Seyda, Keja Ahmed gibi çoğu kadın yazarlar var ki kültürümüzün ve edebiyatımızın gelişmesine katkıları olmuştur. Kadın öncülüğünde kültürel gelişmeler çok değerli. Kürt kadınları kahramandır ve aynı zamanda kültürlerine, edebiyatlarına, toprağına sahip çıkma konusunda büyük bedeller ödemişler. Avesta Habur, Arin Mirkan, gibi kadınlar tarihte derin yankılar uyandıran bir mücadele verdi. Kürt kadınları yaşamın her alanında varlık mücadelesini vermeye devam ediyor. Kürtlerin mücadelesinde yazar, şair ve aydın kadınların emeği ve rolü önemlidir. Kürt halkı yıllardır acı çektiği için şiirlerinde, yazılarında hep hüzün var. Ancak bu kaderi kadın şair ve yazarlar öncülüğünde değiştirebiliriz” diye konuştu.
Güven’in konuşmasından sonra Kürt PEN Eşbaşkanı Aslıhan Yıldırım tarafından gönderilen mesaj, yazar Roza Metina tarafından okundu. Çalıştay, TJA aktivisti Ayşe Gökkan’ın “Kürt kadın yazarların tarihi” ve “Kürt kadın yazarların yaşadığı sorunlar” başlıklı konusuyla devam etti.
‘Kadınların eserleri anonim olarak kaydedildi’
Gökkan, yazarlıktan önce dengbêjliğin var olduğunu ve dengbêjliği var edenin de kadın olduğunu kaydetti. Kürt kadının dengbêjliğin ve yazarlığın ilk adımını attığını belirten Gökkan, “Kadınların yazdığı eserler şimdi karşımıza anonim olarak çıkıyor. Çünkü kadınların yazdığı eserler isimsiz yayınlandı. Kadınlar o yılların şartlarından kaynaklı eserlerinde isimlerinin olmasını istemedi. Gizli tuttu. Şimdiki anonim denilen eserleri aslında kadınlar yazmış” dedi.
Dengbêjlik geleneği ile Kürt kadınlarının kültürlerine sahip çıkıp, yok oluşuna karşı direndiklerini ifade eden Gökkan, “Buna örnek olarak Meryem Xan’ı verebiliriz. Meryem Xan, dengbêjlik yapabilmek için mücadele verir. Yine Ayşe Şan sürgün edilir, Dengbêj Gazin 7 yıl boyunca gizli bir şekilde dengbêji söylüyor. Yani dengbêjliği kadınlar başlatır ancak, ona yasaklanır” diye belirtti.
Erkek egemen devletin kadını hem yazma hem de söyleme konusunda durdurmaya çalıştığını ancak başaramadığını dile getiren Gökkan “Bazı kaynaklara baktığımızda kadına biçilen rol, ev ve ev işi, kocasının yanı olarak karşımıza çıkıyor. Yine kitaplarda erkeklerin kadınlara biçtikleri roller ve ‘ideal kadın’ profilleri var. Erkeğin diliyle kadınlara bir rol biçiliyor. Buna karşı dikkatli olmak lazım. Erkeğin bu yaklaşımına karşı, kadın örgütlenmeli, okuyucu kadın yazarları desteklemeli, kadın yazarlar birbirini desteklemeli. Kadınlar daha fazla yazmalı” şeklinde konuştu.
Çalıştay ikinci bölümünde, “Kürtçe yayınlarda cinsiyetçilik”, “Zindanlarda kadın ve yazarlık”, “Yazma ve yayın teşviki” başlıklı konuların tartışılmasıyla devam edecek.
MA
