Yerli kadın Bernande Demientieff iklim değişikliğinin yarattığı dehşet için, ‘Kelimenin tam anlamıyla aşınmakta olan kıyılarımız, göllerimizde ve nehirlerimizde binlerce ölü balıklar ve gökten düşen kuşlar var’ diyor
Bernande Demientieff için Kuzey Kutbu asla iklim değişikliğinin yaklaşan dehşetini yansıtan bölge olmadı. Fort Yukon, Alaska ona ev sahipliği yapıyor ve ısınma sıcaklıkları uzun zamandır yıkıcı bir gerçek olmuş durumda. Demientieff, “İklim değişikliği devletimizi çok etkiliyor, artık avlanmak tehlikeli, insanlar buzun içine düşüyor. Kelimenin tam anlamıyla aşınmakta olan kıyılarımız, göllerimizde ve nehirlerimizde binlerce ölü balıklar ve gökten düşen kuşlar var.” 44 yaşındaki Demientieff, Kuzey Kutup Dairesi’nin 8 mil yukarısında bir nehir kenarı olan Fort Yukon’da doğdu ve büyüdü. Kendisi bölgenin yerli grubu olan Gwichyaa Gwich’in üyesidir. Gwich’in halkı 40 bin yıldan fazladır. Porcupine Caribou sürüsünün yanında yaşıyor. Hayvanların göç yolunu izleyerek seyahat ediyor ve nihayetinde oraya yerleşiyor. Ve bunu “Yaratılış hikâyemiz bize onlarla iletişim kurabildiğimiz bir zaman olduğunu ve birbirimize bakma sözü verdiğimizi anlatıyor” diye açıklıyor. Bu yetiştirilme tarzı, Demientieff’in iklim savunuculuğundaki ömür boyu çalışmasının temelini oluşturdu. Demientieff, şu an topluluklarındaki iklim değişikliğinin etkisi hakkında konuşan Gwich’in liderlerinden oluşan Gwich’in yönlendirme komitesinin yönetici müdürü olarak görev alıyor.
‘Ceplerine dolduruyorlar’
Grubun son mücadelesi Porcupine Caribou’nun yazlık evi olan Arctic National Wild Life Refuge (ANWR) petrol sondajı tehlikesinden korumak ve özellikle de 20 Ocak’taki açılış töreninden önce Trump yönetiminin sığınağın bazı kısımlarını kiralamak için zorlayacaklarını açıklamasıdır. Başkan seçilen Joe Biden, sığınak içindeki sondajı engelleme sözü verse de gelen yönetimin zaten hareket halinde olan bir süreci geri alması zor olabilir. İklim politikasına göz yuman devlet ve ulusal politikacılar hakkında Demientieff, “Liderliğiniz umursanmıyor sadece ceplerine doldurmaya devam ediyorlar” diyor. Ayrıca buna, ANWR’nin sondaj çalışmalarını açması için ABD Senatörleri olan Lisa Murkowski ve Dan Sullivan’a katılan Alaska’nın büyük kongre üyesi ve Ford Yukon’un eski belediye başkanı olan Dan Yong da dahildir.
Porcupine Caribou
Politikacıların ANWR’de sondajın çevreye en az etkiyle yapılacağına dair iddiaları olsa da bazı bilim insanlarının ve yerel halkın başka korkuları var. İklim değişikliği şimdiden Porcupine Caribou sürüsünün geleceğini tehdit ediyor. ABD Jeoloji Araştırması Kurumu tarafından yapılan bir araştırmaya göre sürünün yüz yılın sonundan yangın nedeniyle kışlık habitatının yüzde yirmi bir oranında kaybedileceği tahmin ediyor. İnsan kaynaklı aksamalar göçmen yollarını daha da değiştirebilir. Sürüye yönelik bu tehditler, gıda güvenliğinin birincil kaynağı olarak Porcupine Caribou’ya güvenen Gwich halkının yaşam biçimini de tehdit edebilir.
Toprağa karşı sorumluluk
Demientieff “toprağımıza, suyumuza ve hayvanlarımıza, ruhsal ve kültürel olarak bağlıyız, Hayatta kalmamız bundandır” diyor. Demientieff kendini bir çevreci olarak ya da bir aktivist olarak görmüyor. Aksine onu büyüten toprağa karşı sorumluluğu olan bir anne olarak görüyor ve “Bu bizim vatanımız” diyor. “Evine girsem ve yapmak istediğim ne varsa yapmaya başlasam ne dersin” diyen Demientieff özellikle de çevresel eylem söz konusu olduğunda hükümetin karar alma masasında yerli halkın bir koltuk almasını umuyor ve “Bizden çok şey öğrenebilirler” diye iddia ediyor.
Yaşam tarzının kalbi
Eylül 2019’da Demientieff, ABD’nin Enerji ve Maden Kaynakları Dairesi Doğal Kaynaklar Alt Komitesi ile konuşmak için Capital Hill’e gitti. Kongreye yaptığı açıklamada “Kıyı ovası yalnızca altında petrol olan bir kara parçası değil; halkımızın, yemeğimizin ve yaşam tarzımızın kalbidir. Hayatta kalmamız onun korunmasına bağlıdır” dedi. Komite üyelerini, Arctic Kültür ve Kıyı Ovası Koruma Yasası’nın, Kara Yönetim Bürosu’nun ANWR’nin kıyı ovası boyunca fosil yakıt şirketlerine kira düzenlemesini yasaklayan bir yasa tasarısı üzerine oy kullanmaya çağırdı. Nihayetinde mecliste de kabul edildi. Ancak henüz senatoda oy alamadı ve muhtemelen mevcut Cumhuriyetçi liderlik altında öne sürülemeyecek. Demientieff ve Gwich’in yürütme komitesinin diğer üyeleri bütün aksaklıklara rağmen konuşmaya devam edeceklerini bildiriyorlar. “Hiçbir yere gitmiyoruz, bu bir kavga! Onlar için işleri kolaylaştırmayacağız.” Demientieff, Alaska’nın vahşi doğasında varlığını hissettiği atalarından güç alıyor. “Büyüklerimiz bize dışarı çıkıp dünyaya burada olduğumuzu söylememizi, bunu iyi bir şekilde yapmamızı ve konumumuzdan ödün vermememizi söylüyor. Bu çok basit bir cümle ama atalarımızın söyledikleri bu kadar sahtekârlığa karşı çıktığımızda her zaman kolay olmuyor” diyor Demientieff.
* ‘Women’s media center’ sitesinden çeviren Gulan Tekin.
