MAF-DAD kongresinde ‘umut hakkı’ ihlalleri, ceza infaz rejimi, uluslararası temaslar ve Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın öncülüğünde yürüyen süreç tartışıldı
Demokrasi ve Uluslararası Hukuk Derneği (MAF-DAD), 2025 yılı olağan kongresini Almanya’nın Köln kentinde gerçekleştirdi. Üyelerin katılımıyla yapılan toplantıda derneğin uluslararası hukuk ve ceza infaz rejimi alanındaki yıllık çalışmaları ele alındı.
Kongreye MAF-DAD Eşbaşkanları Heike Geisweid ve Mahmut Şakar’ın yanı sıra Prof. Dr. Norman Paech ve dernek üyeleri katıldı. Açılış konuşmasını yapan Geisweid’in ardından derneğin Avrupa kurumlarıyla yürüttüğü temaslar, uluslararası girişimleri ve yıllık faaliyet raporu değerlendirildi. Faaliyet raporu sinevizyon eşliğinde Almanca sunuldu.
Toplantıda Avrupa Konseyi gibi kurumlara yapılan başvurular, Türkiye’deki “umut hakkı” ihlallerine dair hazırlanan dosyalar, ceza infaz sistemine yönelik izleme çalışmaları, uluslararası konferanslar ve Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik saldırılarda yaşanan ihlallere dair tespitler tartışıldı.
Yönetim kurulu
Kongrede 7 kişiden oluşan yeni yönetim kurulu seçildi. Eşbaşkanlık görevine yeniden Heike Geisweid ve Mahmut Şakar getirildi. Kongre’de, MAF-DAD’ın önümüzdeki 6 aylık çalışöa döneminde Almanya merkezli büyük bir “Barış ve Demokratik Toplum” konferansı düzenleme, uluslararası kuruluşların katılımıyla Rojava’ya bir dayanışma delegasyonu gönderme ve derneğin 20. yılı kapsamında bir etkinlik organize etme kararı aldı.
Kongre kapsamında süreç odaklı bir panel de düzenlendi. Moderatörlüğünü Avukat Rengin Ergül’ün yaptığı panele DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek ile Dundee Üniversitesi’nden Dr. Tarık Olcay sunumlarıyla katıldı.
Hukuk sadece yasalar bütünü değildir
İlk konuşmayı yapan Cengiz Çiçek, hukukun sadece yasalar bütünü değil, kapitalist sistem ve enerji politikalarıyla şekillenen bir alan olduğuna dikkat çekerek, Türkiye’deki hukuk okumasının da bu bağlamda ele alınması gerektiğini belirtti.
Cengiz Çiçek, “Avrupa örneği gösteriyor ki, hukuk, karar vericilerin bilgi ve farkındalığıyla şekilleniyor. Türkiye’de hukuku bu bağlamda okumalıyız. Barış ve demokratik hukuk süreci ise sadece güncel olaylarla sınırlı kalmamalı, dünya kapitalizmi ve bölgesel gelişmelerle bağlantılı olarak ele alınmalı. Türk-Kürt ilişkilerini de küresel bağlamdan bağımsız değerlendiremeyiz. Bu nedenle süreçleri anlamak için ekonomik politik perspektifiyle tartışmalıyız. 3. Dünya Savaşı konsepti sadece askeri çatışma değil. ABD-Çin rekabeti gibi sürekli uluslararası çatışma ve paylaşım kavgası olarak görülmeli. Rusya’nın etkisi azalıyor. ABD ve yeni güvenlik stratejilerini Çin’in ekonomi yükselişine göre belirliyor” diye konuştu.
Barış ve Demokratik Toplum Süreci’nin bölgesel ve küresel gelişmelerden bağımsız düşünülemeyeceğini vurgulayan Çiçek, Kürt Özgürlük Hareketinin stratejik dönüşümü ile Türkiye’nin bölgesel politikalarının kesiştiği noktaya işaret etti.
Süreç bölge için belirleyici
Çiçek, şöyle konuştu: “Kürt sorunu ve Türkiye ilişkisi, sadece iç politika değil, bölgesel ve küresel dinamiklerle şekilleniyor. Barış ve demokratik toplum süreci, IŞİD ile mücadele, Ortadoğu’daki dönüşümler ve uluslararası stratejilerle doğrudan bağlantılıdır. Kürt hareketi stratejik bir dönüşüm içinde, silahlı mücadeleden siyasete geçiş yapıyor. Türk devleti de Osmanlı’dan miras kalan daralmayı bir daha yaşamamak için bölgesel ve küresel bir strateji ile hareket ediyor. Bu iki süreç kesiştiğinde, nesnel bir buluşma alanı ortaya çıkıyor. Süreç iki başlıkta ilerliyor: Barış ve Demokratik Toplum. Barış, Kürt hareketinin silahların devreden çıktığı stratejik dönüşümünü, demokrasi ise Türkiye’nin toplumsal ve siyasal yapısını kapsıyor. Özetle Kürt Özgürlük Hareketi kendi pozisyonunu korurken, Türkiye devleti de yeni döneme uyum sağladığında, bu süreç sadece Türkiye için değil, tüm bölge için belirleyici bir moment haline geliyor. Özgürlük Hareketi ve Sayın Öcalan’ın süreci, devlet üzerine hapsolmaması gereken bir süreç olarak görmüyor. Mücadele olmadan yürütülecek bir müzakere doğru sonuç vermez. Kürt Siyasal Hareketinin kapasitesi ve mücadelesi, Türkiye devleti açısından sürecin sınırlarını belirler. Bu nedenle süreç, tek başına içerideki kısır tartışmalarla geçiştirilemez. Demokrasi güçlerinin ve ilgili tüm kesimlerin sürecin içini doldurması gerekiyor.”
İskoç modeli
Dundee Üniversitesi’nden Dr. Tarık Olcay ise sunumunda “İskoç Modeli”ni ele aldı. Yazılı bir anayasanın bulunmadığı Birleşik Krallık sisteminin siyasi teamüllerle işlediğini belirten Olcay, şu bilgileri verdi: “Yazılı bir anayasanın olmadığı bir sistem. Parlamento egemen, kanunların anayasaya aykırı olmama şartı yok. Hukuki olmayan siyasi kurullar da yönetimde etkili. Örneğin, başbakanlık ve parlamento yetkilileri, yazılı anayasa olmadan gelenek ve siyasi teamüllerle düzenleniyor. Bu sistemde hukuk ve siyaset iç içe geçiyor, mahkemeler tüm siyasi kuralları icra edemiyor. Yazılı anayasa olmadan devlet işleyişi, geçmişe dayalı siyasi pratiklerle yürütülüyor ve siyasi teamüller önemli rol oynuyor. İskoçya örneği bize şunu gösteriyor: Siyasi süreçler, uzun devlet geleneği ve halk desteğiyle istikrarlı şekilde yürütülebiliyor. Ayrılıkçı taleplerine rağmen çoğunluk birleşik kalmayı tercih etti ve bu tercih hem seçim hem referandumla test edildi. Türkiye için ders, yazılı anayasa eksik olsa da halk desteği ve siyasi tahammüllerin sürecin istikrarı ve işleyişinde belirleyici olduğudur.”
Kaynak: MA
