İngiliz Cambridge Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapan Kürt bilim insanı Koçer Birkar olarak tanınan Prof. Dr. Feridun Direxşan, Uluslararası Matematikçiler Birliği’nin matematiğin Nobel’i olarak bilinen Fields Madalyası’na layık görüldü.
Uluslararası Matematikçiler Birliği, 4 senede bir yapılan Uluslararası Matematikçiler Kongresi’nde 2, 3 ya da 4 matematikçiye Fields Madalyası veriyor. Kanadalı matematikçi John Charles Fields’in adını taşıyan ödül 1936 yılından itibaren veriliyor ve bilim dünyasında matematiğin Nobel’i olarak biliniyor.
Bu yıl Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen Uluslararası Matematikçiler Kongresi’nde 2018 yılının madalyasına Cambridge Üniversitesi’nden Merivanlı Koçer Birkar olarak bilinen Prof. Dr. Feridun Direxşan, ETH Zürih’ten Alessio Figalli, Bonn Üniversitesi’nden Peter Scholze ve Stanford Üniversitesi’nden Akshay Venkatesh layık görüldü.
Cambridge Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapan 40 yaşındaki Prof. Direxşan, İran’ın Merivan kentinde dünyaya geldi ve 2000 yılından bu yana İngiltere’de yaşıyor.
Uzun yıllar İngiltere’de mülteci statüsünde yaşayan Direxşan ödüle ilişkin, “Umarım 40 milyon Kürt için bu ödülüm küçük bir sevinç kaynağı olur” diye konuştu. Kürdistan’ın ileride matematikçi olacak bir çocuk için çok zor ülke olduğunu söyleyen Birkar, “Bir gün bu ödülü alacağıma inanamıyordum” dedi.
Bilim dergisi Quanta’ya konuşan Koçer, “Matematik bölümününe gittiğim zaman Fields Madalyası’nı kazananların fotoğrafları duvarda asılıydı. Onlara bakarak acaba, ‘kendi kendime ben de bir gün onlardan bir olabilir miyim diye’ konuşuyordum. İran’dayken bir gün Avrupa’ya gideceğimi bilmiyordum” dedi.
Madalyası çalındı
Bu arada geometri uzmanı olan Direxşan’ın madalyasının çalındığı öğrenildi. Ödül töreninden sonra madalyasını içine koyduğu çantasına salonda bırakan Birkar, daha sonra madalya ile cep telefonunun çantanın içinde olmadığını fark etti.
Salonda yapılan aramalara rağmen madalya bulanamazken, Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan bir organizatör çalıntı haberini doğruladı.
Doktorasını İngiltere’de tamamladı
Cambridge’s Department of Pure Mathematics and Mathematical Statistics üyesi olan Birkar, farklı türde polinom denklemlerini kategorize etme konusundaki çalışmalarının ödülünü kazandı. Bu denklemlerin sonsuz çeşitliliğinin, aritmetik geometri alanında büyük bir atılım olan sınırlı sayıda sınıflandırmaya bölünebileceğini kanıtladı. İran’ın (Rojhilat) Merivan kentinin bir köyünde dünyaya gelen Birkar, İngiltere’de lisans derecesini bitirirken İngiltere’de siyasi sığınma talebinde bulundu.
Tahran Üniversitesi’nden Matematik Bölümü’nden mezun olduktan sonra Birkar, İngiltere’ye gitti. 2004 yılında Nottingham Üniversitesi’nde “Topics in modern algebraic geometry” (Modern Cebirsel Geometride Konular) teziyle doktorasını tamamladı. Kariyeri boyunca ikilemeli geometri ana ilgi alanı olarak öne çıktı.
2010 yılında, Paris Matematik Bilimleri Vakfı ile ödüllendirildiği yıl Birkar, Paolo Cascini (Imperial College London), Christopher Hacon (Utah Üniversitesi) ve James McKernan (Kaliforniya Üniversitesi, San Diego) ile birlikte bir yazı yazdı. “Existence of minimal models for varieties of general log type” (Genel log türlerinin çeşitleri için asgari modellerin varlığı) başlıklı makale, alanın devrim niteliği taşıyordu. Makale, 2016 yılında dörtlüyü AMS Moore Ödülü’nü kazandırdı.
Cambridge’s Department of Pure Mathematics and Mathematical Statistics Bölümü Başkanı Profesör Gabriel Paternain, “Bu, Caucher (Koçer Birkar) ve Cambridge’deki matematik için kesinlikle olağanüstü bir durum. Caucher, Cambridge’e geldiğinde sıra dışı bir genç araştırmacıydı ve şu anda bu alandaki en dikkat çekici insanlardan biri. Cambridge’de, tüm genç araştırmacılarımıza kariyerlerini erken aşamalarında kendi alanlarını keşfetme şansı vermek istiyoruz. Bu gerçekten inanılmaz şeylere yol açabilir. ”
Kaynak: MA
