Meletî Tirsekan’da 100 dekar madenin 1000 dekara çıkarılması NTE’ye işaret etmekte. Genişlemeyle ilgili verilen ‘ÇED olumlu’ kararı Çevre Platformu tarafından mahkemeye taşındı ve 10 Aralık günü halk yapılacak olan keşfe davet edildi
Celalettin Yalçın
Geçen yıl Cumhurbaşkanı, Enerji Bakanı ve Kuluncak Belediye Başkanı’nın Meletî (Malatya) Tirsekanlılara (Kuluncak) müjde olarak verdiği Nadir Toprak Elementleri (NTE) madenciliği Eskişehir’den sonra Meletî’ye sıçradı. Tirsekan’da 100 dekar arazide madencilik yapan Akyüz Medencilik şirketinin saha genişletme girişim amacının NTE madenciliği olduğuna dikkat çeken Kuluncak Çevre Platformu bu girişime verilen ‘ÇED Olumlu’ kararının iptali için mahkemeye başvurdu. 10 Aralık günü yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesine yurttaşların katılıması çağrısı yaptı.
Genişleme ısrarı NTE
Platform sözcüsü Abbas Özdemir, “Genişletme planları, 100 dönümlük bir alanı 1000 dönüme çıkarmak anlamına geliyor. Bu da oradaki su kaynaklarını, doğal bitki örtüsünü ve yerleşim alanlarını çok etkiliyor. Kuluncak, Eskişehir’den sonra Türkiye’nin en zengin nadir toprak elementlerine sahip bölgesi iddiası yapılırken, alanı genişletme ısrarının temel amacı da bu” dedi. Özdemir, yaptığı açıklamada, “28 Eylül 2025’ten bu yana beş arkadaşımızla birlikte bu hukuki mücadeleyi yürütüyoruz. 10 Aralık’ta yapılacak keşifte tüm çevre dostlarını ve bölge halkını yanımızda olmaya çağırıyorum. Bu dayanışma bize güç verecektir” dedi.
Sorun gezegenin ortak sorunu
Malatya Çevre Platformu’ndan (MÇP) yapılan yazılı açıklamada ise, “Doğaya sahip çıkmak geleceğe sahip çıkmaktır. Kuluncak halkının doğasına, suyuna ve yaşam alanlarına sahip çıkma iradesini en güçlü biçimde selamlıyoruz. İlçede yıllardır süren maden baskısına karşı yükselen toplumsal itirazı, ekosistemi ve yaşam hakkını koruma yönündeki duyarlılığı ve hukuki mücadeleyi tam destekliyoruz. Kuluncak halkının yaşam kaynaklarını tehdit eden projeleri yargıya taşıması, yalnızca yerel bir refleks değil; Türkiye’nin dört bir yanında büyüyen hak arama mücadelesinin bir parçasıdır. Çünkü doğa talanı bir ilçenin değil, bir ülkenin ve bir gezegenin ortak sorunudur” denildi.
‘Kurtuluş yok başına’
MÇP açıklamanın devamında, “Kurtuluş yok tek başına anlayışıyla, su kaynaklarının, tarım alanlarının, meraların ve ormanların korunması için verilen her mücadelenin yanındayız. Halkın iradesini yok sayan, toprağı ve suyu ticari bir meta gibi gören anlayışa karşı yaşamı savunan herkesle omuz omuzayız. Doğaya sahip çıkmak, geleceğe sahip çıkmaktır. Malatya Çevre Platformu olarak Kuluncak halkının yanında olduğumuzu ve dayanışmamızın büyüyerek süreceğini kamuoyuna saygıyla duyururuz” diye belirtildi.
NTE Sêwaz’a kadar genişleyecek
Geçtiğimiz yıl, Meletî’nin Tirsekan ilçesine bağlı Sofular, Bicir, Alvar, Çörme köyleri ile Sêwaz’ın (Sivas) Gurun (Gürün) ilçesine bağlı Sarıca Köyü’nü de içine alan bölgenin maden sahası ilan edilmiş olması NTE madenciliğinin tüm bölgeye yayılacağını göstermekte. Türkiye’de nadir toprak element üretimleri için Eskişehir’in Sivrihisar ve Beylikova ilçe coğrafyasında binlerce hektar orman arazisini yok edecek olan ihalelere çıkılmış olması ve Meletî Kulancak’ta da NTE maden sahalarının oluşturulacağının açıklanması büyük bir ekolojik yıkıma işaret ediyor.
Müjde değil felaket!
Enerji ve Tabii Kaynaklar eski Bakanı Fatih Dönmez Meletî Tirsekanlılara, ‘Yerli’ otomobil’de kullanılacağı iddia ettiği Nadir Toprak Elementleri için yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye’nin, ‘milli enerji ve maden politikası ile yerli enerji kaynaklarını’ her alanda ortaya çıkarmaya devam ettiklerini belirterek, “Cevher zenginleştirme, metalürji, kimya ve analiz konularında uzman personellerden oluşan ekiple sadece 2 yılda yapılan bir çalışma ile ülkemizde bir ilk gerçekleşti. Çalışma ile laboratuvar ölçeğinde, yüzde 99’un üzerinde saflıkta seryum, lantanyum, neodimyum, paraseodmiyum, uranyum, toryum ve Ağır Nadir Toprak Oksitleri (ANTO) kazanıldı” dedi. Ancak verilen müjde, doğal yaşam ve insan için bu bir müjde değil bir felaket ve yağma anlamına gelen bir duyuruydu.
NTE madenciliği
Nadir toprak element madenciliği yapılan alanı çevreleyen tarım arazileri ve sular, maden çıkarımı ve özellikle işlenmesi sürecinde zehirlenmekte, doğal yaşam yıkıma uğratılırken doğa atık alanlarına dönüşmektedir. NTE’de dünya tekeli olan Çin’in nadir toprak elementlerinde tüm dünyayı etkileyen tedarik sorunu pandemiden önce kendini göstermişti. Çin, madenin çıkarılma ve işlenme sürecinde ortaya çıkan çevresel sorunlar nedeniyle üretim azaltılmasına gidildiğini açıklamasının ardından tedarik sıkıntısı yaşanmaya başlamış ancak madencilik kesintisiz devam etmişti.
Kara çamur atık göl!
Çin’deki İç Moğolistan’ın Baotou kenti büyük bir ‘yeşil teknoloji’ merkezi olarak niteleniyor. Bu kentin kuzeyinde bulunan ‘Bayan Obo’ madeninde ise Nadir Toprak Elementleri (NTE) ile mineral madenciliği ve ayrıştırması yapılıyor. Bölgeyi en iyi tanımlayan en önemli şey Baotou’daki zehirli göl, olan ve bölgede ‘Kara Çamur Gölü’ olarak adlandırılan “atık havuzu”dur. Atık havuzu yani Kara Çamur Gölü 10 km2’yi aşan büyüklükte distopik ve dehşet verici bir ortam olarak aktarılıyor.
