Cumhurbaşkanı R. T. Erdoğan, Ankara’ya resmi ziyaret gerçekleştiren Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Es-Sisi ile külliye de bir araya geldi. İki cumhurbaşkanı, görüşmenin ardından ‘Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı’na başkanlık ederek 17 anlaşma imzaladı. Enerji alanında imzalanan mutabakat zaptı ile iki ülke elektrik, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, hidrojen ve nükleer enerji başlıklarında iş birliğini güçlendireceği belirtilirken, anlaşmanın temel hedefi Mısır’ın doğalgaz keşiflerinden yararlanmak amaçlanıyor. Şirnex’ten (Şırnak) Körfez ülkelerine kadar ulaşması hedeflenen ‘Kalkınma Yolu’ sürecinin yapılan anlaşmayla bağı ise öne çıkıyor.
Mutabakatta doğalgaz yok!
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ve Mısır Ulusal Demiryolları Arasında Demiryolu Sektöründe İşbirliğinin Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı, ‘Kalkınma Yolu’ projesi kapsamında yer aldığını söylemek gerekiyor. Mutabakatta doğalgaz üzerine herhangi bir açıklama yapılmaması ise dikkat çekici. Türkiye’nin Suriye ve Irak sınır ötesindeki Kürt varlığına yönelik saldırıları bölgede enerji ve maden kaynaklarının zengin kapitalist ülkelere taşınması ve bölgenin işgal altında tutulmasını içerirken, Mısır ile imzalan zaptın bu süreçle bağının olmaması düşünülemez. Bölgede büyük susuzluk ve kuraklık giderek artarken, insan ve diğer canlıların yaşam alanları ‘Kalkınma Yolu’ adı verilen projeyle birlikte yok oluşa sürüklenmekte.
Erdoğan’ın Sisi düşmanlığı
Muhammed Mursi’nin 2012’de yönetime gelmesiyle birlikte Mısır-Türkiye yakınlaşması ileri boyutlara taşınmaya başlamıştı. Doğu Akdeniz’de her yıl dönüşümlü olarak bir ülkenin ev sahipliğinde yapılan deniz tatbikatları ile Yunanistan ve Güney Kıbrıs Yönetimine, bölgede Mısır ve Türkiye’nin içerisinde yer almadığı bir oluşumun sonuca ulaşamayacağı mesajları verildi. Ancak, 2013 yılında Mısır’da Sisi’nin yönetimi devralması ile birlikte ikili ilişkiler sona ermiş ve ardından askeri-diplomatik ilişkiler askıya alınmıştı. Farklı çıkar guruplarına hizmet eden anlaşmaların arka planından ülke içindeki bazı sermaye guruplarını büyütmek ve ortaya çıkacak ekonomik çıkarları bu sermaye guruplarına bağlanması amaçlanırken, Erdoğan’ın Sisi düşmanlığı da bu eksende ortaya çıktı.
Her ülkede hamaset üretiyor
Filistin halkının İsrail tarafından soykırıma uğratılması karşısında Türkiye gibi hamaset içeren sözler dışında hiç bir tutum almayan Mısır, Türkiye ile yapılan anlaşmadan çıkarı doğalgaz ihracı için East Med projesinin askıya alınması karşısında yeni yollar aramasıdır. Türkiye’nin ise Şirnex’ten Körfeze kadar uzanacak ‘Kalkınma Yolu’ projesinde etkin olmak ve bu proje kapsamında İsrail, Katar, Suudi, Ürdün, Mısır ve diğer bölge ülkelerinde çıkarılan doğalgazın bu yol üzerinden Avrupa’ya ulaştırma planları için genel kabul aranıyor.
Mısır-İsrail anlaşması
Mısır’da 2018 yılında doğalgaz piyasası düzenleme kanunu ile özel sektöre doğrudan gaz ithal etme yetkisi verilerek, Mısır’ın doğalgaz dağıtım merkezi olma hedefi için ilk adım atılmıştı. Bu bağlamda İsrail ile 15 milyar dolarlık anlaşma yapıldı. Anlaşmaya göre İsrail, Mısır’a 10 yıl süre ile yıllık 7 bcm doğalgaz satacağı, İsrail’den gelecek gazın bir kısmının iç piyasada kullanılacağı, kalanın ise LNG olarak ihraç edileceği açıklanmıştı. Bu sürecin ardından Mısır’ın Doğu Akdeniz’de zengin doğalgaz keşfi sonrası bölgede planlara değişmeye başladı.
Güvenlik adı altında soykırımlar
Mısır’ın bölgesel enerji merkezi olma uğraşı içinde hareket etmeye çalışırken, İsrail’in Gazze açıklarında yüksek miktarda doğalgaz olduğu iddiasıyla Filistin halkına yönelik sürdürdüğü soykırım saldırıları aralıksız devam ediyor. Doğu Akdeniz’de çıkarılacak gazın hangi güzergâh üzerinden, nasıl taşınacağı gibi konular gündemde ağırlığını korurken, bölgede güvenlik gerekçesiyle Filistin ve Kürt halkı üzerinde baskılar katliamlar eşliğinde büyüyor.
Mutabakatta Rusya etkisi
Mısır ile yapılan anlaşma ile birlikte kapitalist dünyanın ihtiyaçlarını karşılamak adına bölgesel ‘güvenlik’ adı altında bölgenin jeopolitiği değiştirilmeye çalışılırken, faşist diktatör Sisi’nin de bu hedefe yaklaştığı görülmekte. Kalkınma Yolu ile ilgili açıklama yapan Irak Ulaştırma Bakanı Rezzak Muheybes es-Sadavi’nin Mısır’la bir temasımız yok açıklaması dikkat çekmişti. Diğer yandan Rusya’nın Mısır’da Nükleer Santral inşa etme anlaşması ise Mısır ile ısınan ilişkilerde Rusya’nın etkisinden söz etmek mümkün.
