MKG Ocak Ayı Raporu: Kadın gazetecilere yönelik baskılar arttı

MKG’nin Ocak Ayı Raporu’na göre, 7 gazeteci gözaltına alındı, 4’ü tutuklandı, en az 9 gazeteci cezaevinde hak ihlaline uğradı

Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu (MKG), Ocak 2025’e ait basın ve ifade özgürlüğüne yönelik hak ihlalleri raporunu kamuoyuyla paylaştı.

Raporda, kadın gazetecilere yönelik baskıların sistematik hale geldiği vurgulanarak, şu ifadelere yer verildi:

“Gerçekleri yazan, halkın haber alma hakkını savunan ve kadınların sesini duyuran gazeteciler; gözaltılar, tutuklamalar, fiziksel şiddet, tehdit ve sansürle susturulmak isteniyor. Ancak tarih defalarca gösterdi ki baskılar ne kadar artarsa artsın, hakikatin peşinden giden gazeteciler susmayacak!”

Ocak ayı boyunca birçok ihlal

Rapora göre, ocak ayında, 7 gazeteci gözaltına alındı, 4 gazeteci tutuklandı, 3 gazeteci kötü muameleye maruz kaldı, 2 gazetecinin haber takibi engellendi ve cezaevlerinde en az 9 gazeteci hak ihlaline uğradı.

Kadın gazetecilere yönelik baskıların sadece mesleki faaliyetlerinden kaynaklanmadığı, kadın kimlikleri nedeniyle daha ağır yaptırımlarla karşı karşıya kaldıkları ifade edilen raporda ayrıca Xarpet’te (Elazığ) yerel bir televizyonda çalışan Semra Demirelli’nin bir erkek tarafından silahla vurularak ağır yaralandığı ve 49 gün süren yaşam mücadelesinin ardından hayatını kaybettiği hatırlatıldı. Raporda, şu değerlendirme yapıldı:

“Bu korkunç olay, gazetecilerin yalnızca meslekleri nedeniyle değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet temelli şiddetin de hedefi haline geldiğini bir kez daha göstermiştir. Kadın gazeteciler hem sahada hem de gündelik yaşamlarında ciddi tehditlerle karşı karşıya kalmaktadır.”

‘Cezaevlerinde baskılar artıyor’

Raporun cezaevlerine ilişkin bölümünde, tutsak gazetecilere yönelik hak ihlallerinin giderek arttığı vurgulandı. Özellikle Silivri ve Bakırköy cezaevlerinde tutulan gazetecilere yönelik sistematik baskıların devam ettiği belirtilerek şu örneklere yer verildi:

“Serpil Ünal’a gönderilen kitap, Bakırköy Cezaevi tarafından ‘İstanbul içi kargo kabul edilmiyor’ bahanesiyle geri gönderildi. Silivri Cezaevi’nde tutuklu bulunan gazeteci Gülistan Dursun’a, ‘terör kartı’ adı altında bir belge dayatıldı. Kabul etmediği için disiplin cezası verildi. Cezaevlerindeki gazeteciler, yalnızca basın faaliyetleri nedeniyle değil, aynı zamanda psikolojik baskı ve keyfi uygulamalarla da karşı karşıya bırakılmaktadır.”

Dijital sansür ve dijital medya engellemeleri

Gazetecilere yönelik baskıların yalnızca fiziksel ve hukuki müdahalelerle sınırlı kalmadığı, dijital mecralarda da yoğun sansür uygulandığı belirtildi. Raporda, JINNEWS’in Instagram hesabının kapatıldığı, yeni açılan hesaplarının sürekli sansüre uğradığı ve X (Twitter) hesabına erişim engeli getirildiği vurgulandı. Ayrıca, Ocak ayında aralarında Mezopotamya Ajansı, JINNEWS ve Yeni Yaşam Gazetesi’nin de bulunduğu 31 dijital medya hesabının erişime engellendiği bildirildi.

Dayanışma çağrısı

Raporun sonunda, gazetecilere yönelik baskılara karşı kamuoyuna dayanışma çağrısı yapılarak şu ifadelere yer verildi:

“Bugün cezaevlerinde birçok gazeteci özgür basını savundukları için tutuklu bulunuyor. Basın özgürlüğüne yönelik bu sistematik saldırılar, yalnızca gazetecileri değil, halkın haber alma hakkını da tehdit etmektedir. Gazetecilere yönelik gözaltılar, tutuklamalar, baskılar ve şiddet derhal sona ermelidir. Özgür basın susturulamaz!”

Raporda gazetecinin yaşam hakkı ve güvenliğine yönelik ihlallerden bazıları şunlar:

Gazeteci Serpil Ünal’a cezaevinde kitap yasağı getirildi.
JINNEWS muhabiri Derya Ren, haber takibi sırasında alıkonuldu ve gözaltına alındı.
Bakırköy Cezaevi’ndeki kadın gazeteciler sürgün edildi.
Gazeteci Gülistan Dursun’a cezaevinde ‘terör kartı’ dayatıldı, kabul etmediği için disiplin cezası verildi.
Wan, İstanbul ve Amed’de yapılan ev baskınlarında 3 kadın gazeteci gözaltına alındı.

Düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik ihlaller;

2 gazeteci hakkında soruşturma açıldı, 1 gazeteciye 8 yıl 3 ay hapis cezası verildi.
14 dava devam ederken, toplamda 17 gazeteci yargılanıyor.
Ocak ayında 9 gazeteci halen tutuklu bulunuyor.

Ocak ayı içinde öne çıkan olaylardan bazıları şunlar:

Gazeteci Elif Bayburt hakkında röportajı nedeniyle dava açıldı.
Gazeteci Sultan Keleş, ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla 1 yıl 2 ay hapis cezası aldı.
Gazeteci Şirin Payzın’a ‘örgüt propagandası’ suçlamasıyla soruşturma açıldı.
JinNews eski Haber Müdürü Sofya Alağaş’a gazetecilik faaliyetleri nedeniyle 6 yıl 3 ay hapis cezası verildi.
Gazeteci Beritan Canözer, eski bir dava gerekçe gösterilerek yeniden yargılanacak.
Halk TV sunucusu Seda Selek, gözaltına alındıktan sonra yurtdışı yasağı ile serbest bırakıldı.

İnternet-dijital medya mecralarına yönelik sansür ve engellemeler;