MKM sanatçısı Baran Bozyel, Kürtçe şarkı seslendirdiği için 7 yıldır tutuklu bulunan Nudem Durak’ın sesinin Kürt halkının sesi olduğunu ve herkesin Nudem için harekete geçmesi gerektiğini söyledi
Kürtçe şarkı seslendirdiği için 22 Nisan 2015 tarihinden bu yana cezaevinde tutulan Nudem hakkında, “örgüt üyeliği” iddiasıyla açılan iki ayrı davadan toplam 19 yıl hapis cezası verildi. 5 yıldır Bayburt M Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Durak, cezaevinde sanatını sürdürmeye devam ediyor. Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Leyla Güven’in, 8 Kasım 2018’de PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle başlattığı açlık grevine destek vererek 1 Mart 2019’da greve giren Durak, 87 gün açlık grevinde kaldı. Sonrasında ise birçok sağlık sorunu yaşamaya başlayan Durak’a son olarak graves (zehirli guatr) teşhisi konuldu.
Nudem için özgürlük kampanyası
Dünyanın birçok yerinden dayanışılan Durak için Avrupa’da “Free Nudem Durak” (Nudem Durak’a özgürlük) adıyla kampanya başlatıldı. Dijital medyada “Free Nudem Durak” ismiyle açılan hesapta, dünyanın çeşitli ülkelerinden sanatçı ve aydınlar Durak’ın bir an önce serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) sanatçısı Baran Bozyel, Kürt halkı ve Kürtçe üzerindeki baskılar, kültürel soykırım, Kürtçe şarkı söylediği için tutuklanan Nudem Durak ve Kürt halkının tüm baskılara karşı yürüttüğü mücadeleye ilişkin JINNEWS’ten Marta Sömek’e değerlendirmelerde bulundu.
‘Baskılara karşı inancımız daha da yükseliyor’
Kürt halkı üzerinde birçok baskı olduğuna dikkat çeken Bozyel, sanatçılar olarak da bu baskılara maruz kaldıklarını dile getirdi. Ulusal kıyafet giydikleri için dahi gözaltına alındıklarını paylaşan Bozyel, “Örneğin 2022 Newrozu’nda bir arkadaşımız gözaltına alındı, bir arkadaşımız da sahneye çıkarılmadı kıyafetleri ve renklerinden dolayı. Repertuarlarını dahi okudu polis, maksat demoralize etmek, moral düşürmek” örneğini verdi. İktidarlar tarafından Kürtçenin ötekileştirildiğine vurgu yapan Baran, “Kürtçenin Mecliste ‘X’ dili olarak tanımlanması, konserlerin yasaklanması, iptal edilmesi, salonların türlü türlü gerekçelerle verilmemesi gibi sistem sürekli ‘nasıl engelleyebiliriz’ üzerinden kendisini geliştiriyor. Ama biz de yerimizde durmuyoruz, o anlık moral bozukluğu yaratsa da başka bir şeye de sebep oluyor. Aynı zamanda yaptığımız şeyin doğru olduğuna olan inancımızı daha da yükseltiyor” ifadelerini kullandı.
‘Mücadele veren inançlı insanlar var’
Kürtçe ve kültürel soykırım karşısında sistemin kaybedeceğinin mesajını veren Baran, diller ve inançların yaşatılması gerekirken tek tipleştirilerek yok edilmek istendiğini söyledi. Kapitalist modernitenin kendisini tükettiğini, ulus devlet anlayışının da kendisini artık yürütemediğini ifade eden Baran, her şeye yasak getirilerek toplum gerçekliğinin görülmediğini ve topluma cevap olunamadığını belirtti. Baran, “Biz sanatçılar ve halk olarak umudumuzu kaybetmiş değiliz, daha büyük kazanımlar bizi bekliyor. Sanat alanında da kültürel alanda da her şeyde engel konulmaya, yok edilmeye çalışılıyor fakat bunun mücadelesini veren insanlar da inançlı insanlar. Bu inançla birçok şey yeniden var edilebilir” şeklinde konuştu.
‘Yaşananları görünce daha çok Kürtçe söylemek istiyorum’
Yasak ve baskı politikaları karşısında anadiline daha çok sarıldığını söyleyen Baran, “Mesela dilime yasak getirildiğinde iş yerimde Kürtçe bilmeyenlerle Kürtçe konuşuyor ve selamlaşıyorum, onlara Kürtçe öğretiyorum ve insanlar da hoş karşılıyor. Gittiğim restoranlarda Kürtçe bir şey istiyorum, aşçılara Kürtçe selam veriyorum ve onlar da bilmedikleri bir dili öğrenmeye çalışıyorlar. Daha çok müzik yapmak istiyorum mesela, daha çok yazmak istiyorum kendi anadilimde. Yaşananları görünce daha çok Kürtçe söylemek istiyorum, Lazca, Ermenice, Hemşince söylemek istiyorum. Bu baskılarla yeniden diriliş ve bir kendini yaratma oluştu diye düşünüyorum” dedi. Sisteme karşı verdikleri mücadelenin karşısında baskıların Kürt halkını asla geriletemediğini vurgulayan Baran, “Zaten tarihte de bu böyle olmuştur. Tüm mücadelelere baktığınızda çok büyük baskılar, şiddet ve savaşlar çok büyük devrimleri getirmiştir ardından” ifadelerini kullandı.
‘Çok ciddi bir tecrit var’
Sanatçı Nudem’in Kürtçe şarkı seslendirdiği için tutuklanmasına da dikkat çeken Baran, bunun sanatçılara bir tehdit olduğu yorumunda bulundu. “Nudem arkadaşımızı tutsak etmeleri ona verilmiş bir ceza değil, hepimize verilmiş bir cezadır” diyen Baran, “Artık insanlar gerçekten hapisten de, ölümden de korkmuyor. Biz şarkımızı zaten söyleyemiyorsak, eğer bize salon verilmiyorsa, şarkılarımızı, konserlerimizi yapamıyorsak, insani koşullarda yaşamıyoruz bir kere. Böyle bir tutsaklık, böyle bir tecrit hiçbir dönem yaşanmadı. Çok ciddi anlamda kültürel, sanatsal, ekonomik bir tecrit var, özgürlüğümüz tecrit altında. Özgür değiliz zaten, tutsağız, dışarıyı görmekle özgür olmuyoruz, 80 yaşındaki bir anne de bunu söyleyebiliyor. Bu nedenle hapis tehdidi korkutmuyor, en sistemi yaşayan bireyi bile korkutmuyor artık. Ellerine hiçbir şey geçmez, tam tersi mücadele yükseltilir” değerlendirmesini yaptı.
‘Binler Nudem’in sesi’
Nudem için başlatılan kampanya ile Avrupa’da birçok sanatçının duyarlılık gösterdiğini aktaran Baran, binlerce kişinin Nudem’in sesi olduğunu ve bu dayanışma ile sahiplenmenin de süreceğini belirtti. Nudem ile birlikte tüm tutsakların cezaevlerinde de direnişi sürdürdüğüne ışık tutan Baran, “İçeride de bir hayat var. Dört duvar olabilir ama direniş bitmiyor” dedi.
‘Halkımız çok ciddi anlamda sahipleniyor…’
Kürt halkının sahiplenme duygusunun hayli yüksek olduğuna işaret eden Baran, “Mesela biz bir Kürt Sinema Festivali düzenledik. Gerçekten insanlar akın akın geldi, sahiplendi. Bir konser düzenliyoruz insanlar akın akın sahipleniyor. Mesela Newroz’ları gördünüz mü, tıka basa doluydu. O kadar coşkuluydu ki, insanlar için soğuk ve yağmur hiçbir şey ifade etmiyordu. Özgürlük şiarını haykırmak istiyordu halkımız. İnsanlar zaten duyarlı, seslerini yükseltecekler. İnanç noktasında da inanıyorum, halkın inancı da var. Halk gerçekten çok ciddi anlamda sahipleniyor” yorumunu yaptı.
‘Sanatçılar harekete geçmeli’
Nudem’in serbest bırakılması açısından Avrupa’da bir eylemlilik olsa da Türkiye’de bir eylemlilik gerçekleştirilmemesini eleştiren Baran, “Bu noktada belki daha fazla bir şeyler yapılabilir. Ama bu da sadece sosyal medya üzerinden çağrıyla ya da bir video ile değil. Bunun için diplomasi olması gerekiyor, Meclis’te daha çok tartışılması gerekiyor veya bunun toplumsal olarak eylemsellik boyutuna geçmesi gerekiyor. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin aldığı kararları hiçe sayıyor. Bu geçici bir süreç. İnanıyorum ki Nudem için de yine çok ciddi eylem ve etkinlikler yapılacak ve onun halk ayağında sesi olunacak” dedi. Sanatçılar olarak da Nudem için herkesin üzerine düşen görevi yapması gerektiğini vurgulayan Baran, “Bizim üzerimize ne düşüyorsa, ki düşüyor, bizim de bir şeyler yapmamız gerekiyor. Halktan önce bizim yapmamız gerekiyor. Biz de bu noktada her şeye hazırız” cümlelerini kullandı.
‘Onun sesi bizim sesimizdir!’
Nudem’in sesinin tüm Kürt halkının sesi olduğunu belirten Baran, “Onun sesi bizim sesimizdir. Kürtçe şarkı söylerken tutuklanmış bir arkadaşımız. Yarın biz de tutuklanabiliriz” diye ekledi. İSTANBUL
