İki öğretmeni görevden atmak isteyen çiftlik sahipleri ve yetkililer o gün en büyük hatalarını yaptılar. Böylece 25 yıl süren bir direniş başlarken, Burston Grev Okulu’nun temeli atıldı
Arif Mostarlı
Bir grev, 25 yıl sürer mi? Sürer. Sürdü. Hatta belki de, bir anlamda Burston’daki grev şu anda da sürüyor. Her yıl, Burston Grev Okulu’nu anmak için gelen sendikalar ve binlerce kişi, 1914’te olanları yeniden hatırlıyor.
Bu, bir okulun hikâyesi. Ama sıradan bir okul değil. Grevle kurulan çok özgün bir okul.
İki farklı öğretmen
İşin uzunca bir arka planı var. Genelde Kitty olarak bilinen Annie Katherine Schollick ve eşi Tom Higdon ile başlıyor her şey. Her ikisi de sosyalist eğilimli ve işçi sınıfı kökenli öğretmenler olan Higdon’lar, önce Wood Dalling Okulu’nda görevliydiler. Kendilerini yerel çiftlik işçileriyle özdeşleştiren Higdon’lar, daha baştan hedef olmuşlardı zaten. Okulun soğuk ve sağlıksız koşullarına, çocuk işçiliğine de itiraz etmeleri işleri iyice karıştırınca, işten atılmak yerine 1911’de Burston Okuluna sürgün edildiler.
Ancak orada da sorunlar bitmedi. Okul Yönetim Kurulu Rahip Charles Tucker Eland’ın tekerine taş koyan Higdon’lar yine hedef oldu. Kilisenin mahalle konseylerine kaptırdığı yetkileri geri kazanmayı amaçlayan Eland, fabrika sahipleri ve tarım patronları onları hiç sevmedi. Eğitim anlayışları da Burston için yeniydi. Çocukları derslerini bir angarya değil, bir zevk olarak görmeleri için teşvik ederken, her çocuğun bireysel yeteneklerini güçlendirmeye çalışıyorlardı.
Grev zamanı
Tom Higdon, 1913’te, yerel tarım işçilerinin desteğiyle mahalle konseyi seçimlerinde birinci olunca ipler iyice gerildi. Çiftlik sahipleri bu kez çeşitli provokasyonlara başvurdular. Okula üç mil yürüyen çocukların giysilerini kurutmak için ateş yakmak bile suçlama konusuydu örneğin. Daha sonra da iki çocuğu dövmekle suçlandılar ama hepsi asılsız çıktı, soruşturmalar boşa düştü. Yalnızca yöneticilere yönelik ‘nezaketsizlik’ suçlaması sabit görüldü ve bu kadarı da Higdon’ları görevden almak için yetti.
Karar, 1 Nisan 1914’te yürürlüğe girdi ve daha o anda grev başladı. O gün, sınıfa giren yeni yönetim, tahtada şu yazıyı gördü: “YARIN GREV VAR!” Öğrenci Violet Potter liderliğindeki bir grup çocuk (72 öğrenciden 66’sı), ebeveynleriyle birlikte sokakta yürüyor ve ellerinde ‘Öğretmenlerimizi geri istiyoruz’ pankartı taşıyorlardı. Grup sonunda, Higdon’ların doğaçlama bir teşekkür konuşması yaptığı köyün merkezine ulaştı. Karar, burada, köyün balıkçısının yönettiği bir oylamada halk tarafından verildi ve çayırda kurulan derme çatma bir çadırın altında dersler başladı.
Halkın inadı
Kış yaklaştığında çayırdaki okulun devam edemeyeceği anlaşıldı. Ancak kullanılmayan bir atölyede çocuklar için yer bulununca bu sorun da çözüldü. Bu alternatif okul iyi donanımlıydı, tam zamanlı ve sıkı disiplinli bir eğitim veriyordu, ebeveynlerin de tam desteğine sahipti. Yetkililer, çok öfkelendiler bu işe elbette. Önce, 18 veli, mahkemeye çağrıldı ve para cezasına çarptırıldı. Ancak para cezaları dayanışmayla ödendi.
Bu arada, grev haberi hızla yayıldı ve ülke genelinde sendikacılar ve okul reformcuları tarafından desteklendi. Destekçilerin ve konuşmacıların düzenli ziyaretleri oldu. Çiftlik sahipleri çiftlik işçilerini işten çıkararak gözdağı vermeye devam etti. Grevci aileler tahliye edildi, ekinleri ve mülkleri yok edildi. Ama bu baskı, başlayan savaş koşullarında sürdüremeyecekleri bir şeydi.
Grevin birinci yılının sonunda, eski atölyelerin kira kontratının sona ermesiyle, yeni bir okul inşa etmek için adım atıldı. 1917’ye gelindiğinde, maden ve demiryolu işçileri sendikalarından, ticaret konseylerinden, Bağımsız İşçi Partisi şubelerinden ve Kooperatif Dernekleri’nden gelen bağışlarla bin 250 sterlin toplandı. Böylece yaptırılan Burston Strike School (Burston Grev Okulu) 13 Mayıs 1917’de resmen açıldı. Açılışta konuşan 1914 gösterisinin lideri Violet Potter, “Sevinç ve minnettarlıkla bu okulun sonsuza kadar bir Özgürlük Okulu olacağını ilan ediyorum” diyordu.
Hiç unutulmadı
Burston Grev Okulu 1939’a kadar, tam 25 yıl devam etti. Tom Higdon 16 Ağustos 1939’da yaşamını yitirdi. Artık yetmişli yaşlarında olan Kitty ise dersleri tek başına devam ettiremeyince son öğrenciler belediyenin okuluna transfer edildi. 24 Nisan 1946’da Kitty de yaşamını yitirdi ve eşinin yanına defnedildi.
1949’da Ulusal Tarım İşçileri Sendikası (NUAW), kayıtlı bir eğitim kurumu olarak The Burston Strike School’un kurulmasını yeniden başlattı. Okulunun hayatta kalan mütevellisi ve NUAW üyesi Sol Sandy ile birlikte, sendikadan üç yönetici daha atandı. Bu kurul, okulu yönetmek ve onu bir müze, ziyaretçi merkezi, eğitim arşivi ve köy kültür merkezi olarak geliştirme görevini üstlendi.
1980’lerde ise Grev Okulu’nu yaşatmak için yıllık mitingler başlatıldı. 1984’ten bu yana Eylül ayının ilk Pazar günü Burston, sendikacılar ve emekçilerle dolup taşarken, çeşitli etkinlikler düzenleniyor. İki eğitim emekçisi, Tom ve Kitty, böylece hâlâ onurlandırılıyor.
