Şatafatla ilan edilen ‘Yeni Ekonomi Modeli’nin üstünden 2 yıl geçmesine rağmen tarihin en yüksek enflasyonunu yaratarak yoksulları dibe itti. Bu program karşısıdna çözüm yolları arayan aynı iktidar, 2023 Orta Vadeli Program’da, 2026’ya kadar ‘sabır’ istiyor
2021 yılının sonlarına doğru AKP-MHP ittifakının ilan ettiği “Yeni Ekonomi Modeli”ne göre, Türkiye üretecek, ihraç edecek, döviz geliri ve bütçe fazlası oluşacak, istihdam hızla artacak, dış ticaret açığı ve cari açık azalacaktı. Aradan 2 yıl geçmeden boylu boyunca çöken model, bütçe açıklarını uçuruma dönüştürürken, enflasyonu tarihi zirvelere taşıdı, döviz kuru zıpladı, gelir dağılımı ise tamamen zıvanadan çıktı. O günlerde, enflasyonda yüzde 6,0 gibi hedeflerden söz ediliyordu ama dolar kuru 2022’de 8,5 liradan 18,3 liraya, 2023’te ise 27 liraya tırmandı. Yıllık resmi enflasyon yüzde 19,6’dan 2022’de yüzde 83,5’e çıktı.
Yeni, yeni, yepyeni!
Şimdi, aradan daha birkaç yıl geçmeden bir başka program, “Orta Vadeli Program’ (OVP) adıyla Erdoğan tarafından ilan edilirken, ne gerçek rakamlarda, ne de ‘hedef’lerde bir değişiklik yok. Konuşmasında “Türkiye, son 20 yılda dünya ortalamasından yüzde 2 fazla büyüdü” iddiasında bulunan AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ekonomide yine ‘pembe tablo’ çizerek, “Bu yılsonu için enflasyon tahminimiz yüzde 65. Ancak bu bir geçiş dönemidir. 2026’da enflasyonda yüzde 8,5’lik bir oranla tek haneli enflasyonu hedefliyoruz” diye konuştu. Sunum için iş dünyası, bankacılık sektörü temsilcileri ile birlikte ekonomistlerin de olduğu 400 kişi davet edilen program, Saray’da Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz tarafından kamuoyu ile paylaşıldı.
Yine aynı sözler
2024-2026 dönemine ilişkin enflasyon, istihdam, büyüme gibi temel makroekonomik hedeflerin yer aldığı Orta Vadeli Program’da, Türkiye için büyüme tahmini 2023 için yüzde 4.4 olarak açıklandı. 2024 için yüzde 4 olan büyüme tahmini, 2025 için yüzde 4.5, 2026 için yüzde 5 olarak öngörüldü. Erdoğan, “Programımızda hiçbir sorunu görmezden gelmedik. 7 temel adımda öncelikli reform adımlarını belirledik. Program döneminde ekonomik büyümeden kesinlikle taviz vermeyeceğiz. Katma değerli yatırımların önünü açacağız, sağlıklı bir büyüme sağlayacağız. Sıkı para politikasının da desteğiyle enflasyonu tek haneye düşüreceğiz” diyerek, iki yıl önceki söylemleri neredeyse noktası virgülüne tekrarladı. Ama bu arada, OVP’de daha önce yüzde 5 olarak açıklanan 2023 yılı büyüme tahmini yüzde 4,4’e çekildi. Önceki dönemde yüzde 24,9 oranında gerçekleşmesi beklenen 2023 sonu enflasyonu tahmini yüzde 65 olarak güncellendi. Bu arada, OVP uyarınca vergiler katlanacak. 2022 yılında 2 trilyon 383 milyar lira vergi toplayan hükümet, 2023 yılında 4 trilyon 323 milyar lira vergi toplamayı hedeflerken, bu rakam 2024’te 7 trilyon 480 milyar liraya çıkacak.
Vergiler kesin, kalanı şüpheli
Akademisyenler ve ekonomistler ise OVP hedeflerini eleştirdi. OVP’nin büyümeden taviz vermeden enflasyonu düşürme hedefini sorgulayan Koç Üniversitesi Ekonomi Profesörü Selva Demiralp, ” 3+ sene içinde enflasyon yüzde 65’ten alınıp yüzde 8.5’e düşecekse bunu potansiyelin altına bile inmeyecek bir büyüme ile gerçekleştirmek nasıl mümkün olacak?” diye sordu. Ekonomist Mahfi Eğilmez ise, “Faizi ne yapacaksınız ve ne zaman yapacaksınız? Bunu yazmadan ve taahhüt etmeden yazılanlar program olmaz, temenni olur. OVP’nin her tarafı bu tür temennilerle dolu” ifadelerini kullandı.
Ekonomist Mustafa Sönmez de “Bütçe açığı büyürken enflasyon nasıl düşecek? Faiz politikası? Cızzz! Bakalım yabancılar yutar mı? Sanmam… Tel tel dökülüyor” ifadelerini kullandı.
Emeklileri etkiledi
Emekli maaşlarına yapılacak zam konusu gündemdeki yerini koruyor. Emeklilere yapılan zammın ardından beklentileri karşılanmayan milyonlarca emekli günlerdir ek zam beklerken dün açıklanan OVP (Orta Vadeli Plan) ile enflasyon beklentisi yüzde 65 olarak açıklandı. Emekli maaşı ve memur zammı için de büyük önem arz eden 6 aylık enflasyon beklentisi de yüzde 37.76 oldu. Yapılacak zammın belli olmasından sonra emekliler ve memurlar Meclis’in açılmasını beklemeye başladı.
HABER MERKEZİ
