Öyle bir seçim ki ruh halimiz bıçak sırtında… Düşse kimse toparlayamayacak gibi… Temkinliliği bile kendimize çok gördüğümüz bir ruh hali. Güneşe direnemeyen küçük bir su birikintisi gibi…
Sakin sakin gidelim.
Yurt içi ve yurt dışı toplam 59 milyon 369 bin 960 seçmen var. Ve bu seçmenlerin yarısından fazlası; 28 milyon 589 bin 477’si kadın. Oy kullanma oranı, bu seçim sonuçlarında etkili olacak. Zira teyakkuz enerjisi yüksek bir muhalefet cephesinin karşısında yeni bir hikaye yazmanın heyecanına sahip olmayan bir iktidar cephesi var.
O gün geldiğinde yani kendi hikayemizi yazabileceğimiz seçim sayfasını dolduracağımız 24 Haziran geldiğinde, teyakkuz enerjisi yüksek kitlenin, 17 Nisan’dan beri arı gibi çalışma birikimi ile seçime gideceğini not edelim. Bariyerleri aşmak için oluşturulan sandık inisiyatifleri, müşahitlik orduları, mahalle meclisleri, feminist kampanyalar, seçim ittifak yasasına ilişkin bilgilendirici video ve metinler hazırlayan ekipler bu teyakkuzun özneleri…
Seçim ittifak yasası, ve tabii ki iktidarın yapageldikleri ve OHAL ile birlikte yazacağımız hikayede iki kahraman var: Sandık Kurulu ve Sandık Müşahidi… Hukuk Politik’ten avukat Ümit Altaş sivil inisiyatifler arasında dolaşıma giren hayati bir çalışma yaptı. Yazının bundan sonraki bölümü avukat Ümit Altaş’ın hazırladığı “Sandık Kurulu ve Müşahidinin Görev ve Yetkileri” başlıklı dizinin soru ve cevaplarından oluşacak. Özellikle hak bekçisi müşahitlerle ilgili soru ve cevaplara yer vermeyi tercih ettim.
Hangi kimlik belgeleri ile oy kullanılamaz?
Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri seçmenin kimliğinin tespitinde geçerli değildir.
Okuma-yazma bilmeyen seçmenlerin oy kullanmalarında nelere dikkat edilir?
Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere oy verme sırasında yardım etmek amacıyla oy verme yerine kendisinden başka kimse giremez ve oy kullanma sırasında yardım edemez.
Oyların sayım ve dökümünde uyulacak kurallar nelerdir?
Sayım ve döküm açık olarak yapılır. Oy verme yerinde bulunanlar sayım ve dökümü izleyebilirler. Sayım ve döküm sırasında sandığın bulunduğu odanın kapısı açık tutulur. Oy vermenin bittiği saat tutanak defterine geçirilir. Bundan sonra sandık seçmen listesinde yazılı seçmenlerin toplamı ile adları hizasındaki imza veya parmak izleri sayılarak oy vermiş olanların toplamı tespit edilir ve sonuç yüksek sesle ilân edilir.
Zarfların geçerli olup olmadığı nasıl kontrol edilir?
Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, “Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu” filigranı olmayan kâğıttan imal edilmiş olan, YSK amblemi olmayan, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunmayan, üzerinde sandık kurulu mührü bulunmayan, tamamı yırtılmış olan, üzerinde ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan zarflar geçersizdir.
Cumhurbaşkanı oy pusulalarının sayımı ve sandık sonuç tutanağına işlenmesi nasıl olur?
Birleşik oy pusulası üzerinde hangi cumhurbaşkanı adayına ait yere “TERCİH” veya “EVET” mührü basılmış ise, o cumhurbaşkanı adayının adı ve soyadı okunur ve itiraza uğramadan geçerli sayılan her oy, okunmasını müteakiben, görevli iki üye tarafından, aynı anda sayım ve döküm cetvelinde o cumhurbaşkanı adayına ayrılmış bulunan sütundaki rakamlar birden başlamak üzere, sırasına göre çizilmek suretiyle, ayrı ayrı işaretlenir.
Milletvekili oy pusulalarının ittifak bölümlerinde basılan hangi biçimdeki mühürler geçerli sayılacak ve oylar kime yazılacak?
Milletvekili seçimi için; İttifak alanı; İttifak unvanı bölümü ile aralarındaki boşluk dâhil ittifak yapan siyasi partilerin sütunlarının tamamını ifade eder. İttifak alanı içerisinde, “EVET” mührünün aşağıdaki şekilde basılması halinde bu oy pusulaları geçerli kabul edilir:
• Bir siyasi partiye ayrılan alana basılması
• Hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne basılması
• İttifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana, basılması
• Yalnız ittifak alanı içerisine “EVET” mührünün basılması
