Kadınların seçme ve seçilme haklarıyla övünen partilerin yerel seçimler için gösterdiği kadın aday sayısı yine en düşük seviyede kaldı. HDP ise en fazla kadın adayla ilk sırada
Yerel seçimler yaklaşırken, siyasi partiler de çalışmalarını hızlandırmış durumda. Ülkenin ana gündemini “aday” mevzusu oluştururken, “Nasıl bir yerel yönetim?” ve “Kadınların nasıl bir yerel yönetime ihtiyaçları var?” soruları gündemin arka sıralarında kalıyor. Yerel yönetimlerin her türlü uygulamalarından ilk etkilenen kadınlar ise neredeyse hiç konuşulmuyor. Hal böyleyken kadın temsiliyet oranı da elbette yüzde 3’ü bile bulmuyor. Belediye başkanlarının sadece yüzde 2,86’sını kadınlar oluştururken, belediye meclis üye oranı ise yüzde 10’larda kalıyor.
İlerleme yok
Geçmiş dönemlerde yapılan yerel seçimlere dair verilere göz atıldığında, günümüzde çok fazla bir ilerleme kaydedilmediği görülüyor. 31 Mart’ta yapılacak yerel seçimlerde belediye başkanlığı için 4 partinin açıkladığı adaylar arasında kadının yeri dahi yok. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve İYİ Parti’nin açıkladığı toplam 793 adaydan sadece 26’sı kadın. Erkek adayların egemen olduğu listelerde kadınların oranı ise sadece yüzde 3.4’te kaldı.
2004’te 18 kadın aday
20 siyasi partinin katıldığı 2004 yerel seçimlerinde sadece 5 siyasi partiden toplam 18 kadın belediye başkanlığını alırken, bu kadınlardan 7’si Demokratik toplum Partisi’nden (DTP) seçildi. CHP’den 4, AKP’den 3, Sosyal Demokrat Halkçı Partisi’nden (SHP) 3, Doğru Yol Partisi’nden (DYP) ise 1 kadın belediye başkanı oldu. Kadın belediye başkanlarından 1’i il, 5’i ilçe, 12’si belde belediye başkanı olarak görev aldı. Sonuçlara göre, belediye başkanı seçilen kadınların oranı yüzde 0,5’de kaldı.
2009’da sonuç değişmedi
2009’da yapılan yerel seçimlerde de kadın temsiliyeti açısından durum değişmedi. Seçimlere katılan 19 parti, 11 kadını belediye başkan adayı olarak gösterdi. Seçim sonuçlarına göre, DTP’den 15, CHP’den 6, AKP’den 3, Demokratik Sol Parti (DSP)’den 2 kadın belediye başkanı seçildi. 26 kadın belediye başkanının 2’sinin il, 17’sinin ilçe, 7’sinin belde belediye başkanı olduğu görüldü. 2009 yerel seçimlerine 19 parti katılmış olmasına rağmen ancak 4 partinin kadın belediye başkan adayları başarılı olabildi ve temsil hakkını kazanabildi. Bu seçimin sonuçlarına göre, belediye başkan sayılarına bakıldığında, erkek belediye başkan oranı yüzde 99,1 iken, kadın belediye başkan oranı yüzde 0,9 olarak görüldü. Bu seçim sonuçlarına göre, kadınlar eksik değil neredeyse belediye başkanlığında yok denecek kadar az oranda temsil edildi.
2014’te 3 kadın başkanı
30 Mart 2014 yerel seçimlerinde yalnızca 3 kadın büyükşehir belediye başkanı oldu. Barış ve Demokrasi Partisi’nden (BDP) 78 kadın belediye eşbaşkanı seçilirken CHP’den 7, AKP’den 6, DP’den 1 kadın belediye başkanı seçildi. Bu seçimde 27 erkek büyükşehir belediye başkanı seçilirken, yalnızca 3 kadın büyükşehir belediye başkanı olarak görev aldı.
Kadın temsiliyeti DTP’de
Son yerel seçim olan 2014 seçimlerine baktığımız zaman 3 büyükşehir belediyesine kadın başkan seçilirken, kadın belediye başkanı 92’ye yükseldi. Son 3 yerel seçimlere baktığımızda kadın temsiliyetinde DTP, BDP 1’inci sırada yer aldı. MHP ise hiç kadın belediye başkanı olmayan parti olarak kadın temsiliyetinde sınıfta kaldı.
2019’da HDP
HDP önceki dönem uyguladığı eşbaşkanlık sistemini bu dönemde de devam ettirdi. 4 büyükşehir, 15 il ve ilçe, belde belediye eşbaşkan adaylarını açıklayan HDP’nin, kimi kent ve ilçelerde adayları henüz belirlenmedi. HDP’nin yaptığı son açıklamaya göre, aralarında büyükşehir, il, ilçe ve beldenin de bulunduğu 127 belediyede eşbaşkan adayları belirlendi. Kadın temsiliyetinde diğer partileri geride bırakan HDP’nin, ilerleyen günlerde henüz netleşmeyen illerde de adaylarını kamuoyuna duyurması bekleniyor.
385 kadın adayın 208’i HDP’den
Eşitlik Adalet Kadın Platformu’nun verilerine göre, AKP’nin 75 ilde belediye başkan adaylarının sadece 1’i kadın. 634 ilçe belediye başkanı içindeki kadın sayısı ise sadece 14. CHP’de de durum pek farklı değil. CHP’nin 51 ilde açıkladığı belediye başkan adaylarının sadece 2’si kadın. Açıklanan 785 ilçe belediye başkan adayı içindeki kadın sayısı 39. MHP’nin 31 ilde açıkladığı belediye başkan adaylarının 2’si kadın. Toplamda, 775 belediye başkanının yalnızca 14’ü kadın. İyi Parti’nin 29 ilde açıkladığı belediye başkan adayları arasında kadın yok. 93 ilçe belediye başkan adayı içindeki kadın sayısı ise 4. Saadet Partisi’nin 22 ilde açıkladığı belediye başkan adayları arasında kadın aday yok. 239 ilçe belediye başkan adayı içindeki kadın sayısı 2. HDP’de ise tablo diğer partilerden oldukça farklı. HDP, toplam 208 il ve ilçede kadınları eşbaşkan adayı olarak gösterdi. HDP’nin kadın temsiliyet oranları diğer siyasi partilerin çok daha üstünde.
KADIN SERVİSİ
