Rusya’da ‘tek adam’lık yolunda kritik referandum süreci başladı. Anayasa değişikliği kabul edilirse Vladimir Putin 16 yıl daha koltukta kalacak. Yargıdaki atamalarda da devlet başkanının yetkileri artırılıyor
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 20 yıldır yönetimde olmasına rağmen yeterli bulmadı. Anayasa izin vermeyince başkanlığı 2036’ya kadar uzatıp “Tek adam” yönetimini daha da güçlendirmek için değiştirdiği Anayasa’yı referanduma sundu.
Muhalefete ve basına yönelik gözaltı, adaylık iptal etme, hapis cezası verme siyasetinin dozunu her geçen gün artıran ve “Rasputin” olarak adlandırılan, birçok ülkede paramiliter güçlerle kirli savaş yürüten, halkların özgürlük taleplerine karşı katliam siyaseti yürüten rejimlere destek veren Rusya Başkanı Vladimir Putin, 2036’ya kadar koltukta kalmak için kritik bir eşikte. Başbakan ve Devlet Başkanı olarak Rusya halklarında son 20 yılında büyük baskı uygulayan, halk yoksulken silah sanayi geliştiren Vladimir Putin’in 2036 yılına kadar iktidarda kalmasının önünü açan anayasa değişiklikleriyle ilgili referandumda oy verme süreci 25 Haziran’da başladı. Oy verme işlemi 1 Temmuz’da sona erecek. Oy kullanma merkezlerinde aynı anda bulunabilecek kişi sayısı sınırlandırılırken, Moskova gibi bazı bölgelerde de oy kullanma işlemi elektronik olarak yapılacak.
2024’te bitiyordu
Corona dönemindeki anketlerde desteğinin azaldığı görülen Putin’in görev süresi 2024’te sona eriyor. Anayasa’da yapılan değişiklikle, Putin’in şu ana kadar üst üste görev yaptığı dönem sayısı sıfırlanıyor. Ancak Anayasa değişiklikleri kabul edilirse 67 yaşındaki Putin, altışar yıllık dönemlerle 2 kez daha aday olabilecek ve 16 yıl daha iktidarda kalabilecek. Putin açıklamalarında 2024 yılından sonra devlet başkanlığına aday olmaya kapıyı açık bırakmıştı. Diğer değişiklikler içerisinde parlamentonun görev yetkileri de artırılıyor. Daha önce devlet başkanında olan başbakanı atama görevi parlamentoya devredilirken, yargıdaki atamalar konusunda ise devlet başkanının yetkileri artırılıyor. Devlet başkanının yerel yönetimler ve belediyeler üzerindeki yetkilerinin kapsamı genişletiliyor.
Seçimleri nasıl yapıyor?
Putin seçim öncesi muhalefetin mitinglerini yasaklattı, miting yapan liderleri gözaltına aldırdı, adaylıklarını iptal ettirdi. 1989’da Putin, Doğu Almanya sınırları içerisinde bulunan Dresden’de görevli alt kademe bir KGB ajanıydı. Leningrad’da (St Petersburg) dönünce Belediye Başkanı Anatoly Sobchak’ın sağ kolu oldu. Moskova’ya taşındı, yeni istihbarat örgütü FSB ajanı oldu. Devlet başkanlığı koltuğunda olan Boris Yeltsin 1999 yılında Putin’in Başbakan olarak atadı. Yeltsin, 31 Aralık 1999’da ani bir kararla istifasını açıklayınca yerine İki örgütte ajanlık yapan Putin vekalet etmeye başladı. Oligarkların onayladığı Putin, Mart 2000’deki seçimlerde başkan ilan edildi.
Basına operasyon
2000 ile 2008 arasında Devlet Başkanlığı yaptı. Klasik diktatörler gibi Putin’in de ilk yöneldikleri arasında basın oldu. Putin iktidara gelmesinden sonraki üç ay içerisinde medyanın kontrolünü ele geçirerek, hem oligarklara hem de Kremlin’deki diğer eski güç odaklarına karşı önemli alan açtı. Bağımsız televizyon kanalı NTV kapatılırken, diğer medya kuruluşlarına da baskınlar düzenlendi ve yayınlanacak haberlere devlet denetimi getirildi. Muhalif gazeteciler ölü bulunmaya başladı. 2004 yılında yapılan bir değişiklikle, valiler için yapılan yerel seçimleri kaldırdı. Üst üste iki dönem kuralı nedeniyle 2008 ile 2012 yılları arasında tekrar başbakanlık koltuğuna oturdu ve 2012 yılında da tekrar devlet başkanı seçildiğini ilan etti. 2011 ile 2013 yılları arasında 1990’lardan bu yana Rusya’da görülen en büyük protestolar kayıtlara geçti. Muhaliflerin ölüm haberleri çıkıyordu. (İnsan hakları aktivistleri Stanistlav Markelov, Anastasiya Baburova, Natalya Estemrova, Gazeteciler Anna Politkovskaya, Paul Klebnikov, Aleksandr Şçetinin, Arkady Babchenko, Orhan Dzhemal, Alexander Rastorguyev, Kirill Radchenko, Yazar Vladimir Pribılovskiy, eski Başbakan Yardımcısı olan PARNAS Eşbaşkanı Boris Nemtsov, Liberal Rusya Partisi lideri Sergey Yushenkov, İşverenler Nikolai Glushkov, Boris Brezovsky, Sergey Magnitsky, eski ajan Alexander Litvinenko gibi) sindirilmeye çalışıldı.
2018 yılındaki seçimleri kazandığını ilan ederek, ikinci devlet başkanlığı döneminin ikinci dönemine başladı. Referandumun ilk etapta 22 Nisan’da yapılması öngörülüyordu. Ancak koronavirüs salgını nedeniyle oy kullanma işleminin başlaması 25 Haziran’a ertelendi.
Kafkasya’da Çerkes halklarına karşı katliam ve ezme siyasetini sürdüren Putin, Kırım’ın işgali sonrası birçok ülkeye paramiliter güç gönderdi. Suriye, Ukrayna, Libya, Afrika ülkelerinde paramiliter güçler bulunduran Putin, demokrasi, adalet, eşitlik taleplerinin olduğu bazı ülkelerde otoriter rejimlere destek vererek yeni katliamların önünü açtı.
İşsizlik yükseliyor
İşsizlik artarken Putin yönetimi kaynakları askeri sanayi, askeri harcamalar ve birçok ülkede örtülü-açık operasyonlara harcıyor. Rusya’da Haziran 2020 itibariyle resmi olarak 2,2 milyon kayıtlı işsizin bulunduğu belirtiliyor. Ancak Rusya merkezli iş bulma sitesi Superjob’un kurucusu Aleksey Zaharov kısa süre önce Rusya’da gerçek işsiz sayısının 10 milyon civarında olduğunu belirterek, “Gerçek işsiz sayısı resmi rakamlardan 5-6 kat fazla. Sonbaharda bu rakam 20 milyona çıkabilir” açıklaması yaptı.
MOSKOVA
