Ukrayna’dan sonra sıranın Moldova’ya bağlı Transdinyester’e gelip gelmeyeceği tartışmaları yapılırken Rusya Moldova’yı uyardı: ‘Moldova’da Rus ve Rusça konuşan nüfusun çıkarlarının hiçbir şekilde zarar görmemesi için elimizden geleni yapacağız’
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moldova’nın, Transdinyester bölgesiyle doğrudan diyaloğu başlatması gerektiğini belirterek, “Moldova’da Rus ve Rusça konuşan nüfusun çıkarlarının hiçbir şekilde zarar görmemesi için elimizden geleni yapacağız” dedi.
Rusya-Ukrayna Savaşı 190. günde de devam etti. Kentlere yönelik bombardıman ve çatışmalar 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde de durmadı.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri “Güney” operasyon komutanlığından yapılan açıklamada, güney operasyon bölgesindeki durumun hala zor olduğu, ancak bölgenin Ukrayna savunma kuvvetleri tarafından kontrol edildiği vurgulandı.
Açıklamada, Ukrayna’nın güneyinde Rus ordusu ile çatışmaların sürdüğü kaydedilirken, Ukrayna ordusunun güneydeki karşı saldırısı sonucunda Rus birliklerinin ağır kayıplar verdiği öne sürüldü. Ukrayna’nın güneyinde son bir günde Rus ordusuna ait aralarında 12 tank, 18 zırhlı araç, 1 uçaksavar füze, 10’dan fazla top ve obüsün bulunduğu 43 teçhizatın yanı sıra 2 komuta merkezi ve 6 mühimmat deposunun imha edildiğini iddia edilen açıklamada, son bir günde ayrıca 201 Rus askerinin hayatını kaybettiği ileri sürüldü.
Genelkurmay Başkanlığından yapılan yazılı açıklamada da Rus ordusunun 24 Şubat-1 Eylül 2022 döneminde verdiği kayıplarına ilişkin bilgiler yer aldı. İddialara göre, Rus ordusu son bir günde 1 helikopter, 23 tank, 2 insansız hava aracı, 24 top, 1 hava savunma sistemi, 2 roketatar sistemi, 3 araç ve 33 zırhlı aracını kaybetti; ayrıca Rus ordusu son bir günde 450 askerini yitirdi. Savaşın başlamasından beri ise Rusya’ya ait 234 uçak, 205 helikopter, 1997 tank, 4 bin 345 zırhlı araç, 1115 top, 15 gemi ve hafif sürat teknesi, 851 insansız hava aracı, 3 bin 239 araç, 287 roketatar ve 153 hava savunma sisteminin imha edildiği, Rusların fırlattığı 196 seyir füzesinin Ukrayna hava savunma birliklerince vurularak imha edildiği öne sürüldü. Açıklamada, savaşın başlamasından bu yana Rus ordusunun toplam 48 bin 350 askerini kaybettiği iddia edildi. Rusya Savunma Bakanlığı en son 25 Mart’ta yaptığı açıklamada Ukrayna’da 1351 Rus askerinin öldüğü kaydedilmişti.
Moldova ve Transdinyester
Savaş Ukrayna’nın komşusu Moldova’yı da tedirgin ederken Rusya’dan Moldova’ya Transdinyester uyarısı geldi.
euronews’in haberine göre Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, başkent Moskova’da düzenlenen bir forumda, Moldova sınırları içerisinde bulunan ve tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Transdinyester meselesi ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Transdinyester’in Moldova’nın bir parçası olduğunu kaydeden Lavrov, söz konusu bölgede yaklaşık 200 bin Rusya vatandaşı dahil çoğunlukla Rus ve Rusça konuşanların yaşadığını söyledi. Bu bölgede Rus “Barış Gücü”nün bulunduğuna dikkat çeken Lavrov, şu ifadeleri kullandı: “Şimdi hem Transdinyester yönetimi ve hem biz yeniden doğrudan diyaloğun başlatılmasından yanayız. Transdinyester yönetimi buna hazır. Kişinev yönetimini de buna çağırıyoruz. Ancak Sandu (Moldova Cumhurbaşkanı) ve takımının açıklamalarına bakılırsa, onlar ABD ve Avrupa Birliği’nin talimatlarıyla bu diyaloğu istemiyor. Anlaşılan, onlar bu sorunun diplomatik olmayan yöntemle çözüleceğini umuyor.”
Moldova’daki durumu dikkatlice takip ettiklerini aktaran Lavrov, “Moldova’da Rus ve Rusça konuşan nüfusun çıkarlarının hiçbir şekilde zarar görmemesi için elimizden geleni yapacağız” dedi.
Gagauz Özerk bölgesi
Moldova’da Transdinyester bölgesinden başka Gagauz Özerk bölgesinin de bulunduğunu vurgulayan Lavrov, “Bu bölge de özel statüye sahip olmak istiyor. Gerçeği, söz konusu bölge özel statünün bazı unsurlarına sahip. Moldova yönetiminin, Batı’nın dayattığı jeopolitik oyunlardan vazgeçip yan yana yaşayan insanların çıkarlarını düşünerek, doğru olanı yapacağını düşünüyorum” diye konuştu.
Tek yanlı bağımsızlık
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) dağılınca Moldova’nın 1991’de Sovyetler Birliği’nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesinin ardından Dinyester Nehri’nin doğu kıyısında bulunan Transdinyester de Rusya’nın desteğiyle tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık ilanından sonra Moldova ile Rus ordusu destekli Transdinyester arasında başlayan silahlı çatışmalar, 22 Temmuz 1992’de ateşkesle son buldu.
Moldova ile Transdinyester arasında 1993’te Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) bünyesinde çözüm görüşmeleri başladı. AGİT bünyesinde 5+2 formatında yapılan müzakerelerde Transdinyester, Moldova, Rusya, Ukrayna, ABD ile AGİT ve Avrupa Birliği (AB) temsilcileri yer alıyor.
Moldova içinde tek taraflı bağımsızlığını ilan eden ve Birleşmiş Milletler (BM) üyesi hiçbir ülke tarafından tanınmayan Transdinyester’in kendi siyasi yapısı, meclisi, ordusu, polisi ve posta sistemi bulunuyor.
“Barış Gücü” adını verdiği askeri birliklerini Transdinyester’e yerleştiren Rusya’nın, bölgenin desteklenmesi için her yıl milyonlarca dolar aktardığı belirtiliyor. Rusya’nın Sovyetler Birliği döneminde İkinci Dünya Savaşı’ndan kalan en büyük cephanesi, Transdinyester’in Kobasna köyünde bulunuyor.
Şubat 2022 sonrası
Rusya 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya savaş açtıktan sonra, Rus ordusunun Ukrayna’nın Karadeniz kıyısı kentlerini ele geçirip Transdinyester’e kadar ilerleyebileceği senaryoları tartışılmıştı. Rusya, Azak Denizi kıyısındaki Mariupol, Melitopol kentlerini ve Karadeniz kıyısındaki Kherson (Herson) kentini alarak Odessa’ya yönelmişti. Ancak Odessa’ya girememiş, zaman zaman Odessa’ya uzaktan füzeler yağdırmıştı.
MOSKOVA-KİEV
