Virüs yayılmaya devam ediyorken, işçiler için henüz önlem alınmış değil
Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs için birçok ülke ekonomi paketleri açıklarken, şimdiye kadar işçiler için herhangi bir önlem alınmış değil. Türkiye’de de bu hafta açıklanması beklenen ekonomik pakette yurttaşları ne “süprizler” beklediği henüz netleşmezken, işçiler için nasıl önlemler alınacağı ise merak konusu. Alınması gereken önlemleri anlatan DİSK’e bağlı Gıda-İş Sendikası Genel Başkanı Seyit Aslan, gerekli tedbirler alınmaması halinde işçilerin “üretimi durdurma hakkı” olduğunu söyledi.
Türkiye’de önlemlerin kamu kurumları üzerinden alındığını ve özel sektör tedbirlerinin ise inisiyatife bırakıldığını belirten Aslan şunları söyledi: “Okulları tatil ettiler ama özel okullar, gündüz bakım evleri bunlara dair henüz belirli bir şey yok. Bakanlığın ‘12 yaşından küçük çocukları olan ailelerin ya annesi ya da babasının evde olması, bunun da ücretli izine tabi olması gerekir’ açıklamasından sonra bazı belediyeler buna dair açıklamalar yaptı. Diğer kamu kurumlarından henüz bir ses çıkmadı. Bu tür izin kullananların kamu eli ile ücretli izin sayılmasını gerçekleştirmek acilen gerekiyor.”
‘Denetleme gerekir’
Resmi olarak 13 milyon kayıt dışı ile birlikte 20 milyon işçinin fabrikalarda çalıştığını ve fabrikalarda işverenlerin maliyeti azaltmak için birçok şeyden kaçtıklarını dile getiren Aslan, bu durumun virüs riskine rağmen devam ettiğini söyledi. “İşyerleri çalışıyor, çarklar dönüyor, kâr getiriyor. İşçilerin güvenlikli ve sağlıklı bir ortamda çalışmaları da dahil olmak üzere bunların güvence altına alınması artık bir zorunluluktur” diyen Aslan, “En başta iktidar ve ilgili bakanlıkların koordineli bir biçimde özel sektördeki fabrikalarda denetleme yapması ve önlem alındığını tespit etmesi gerekir” dedi.
‘Her yer dezenfekte edilmeli’
Aslan, alınması gereken tedbirleri ise şöyle sıraladı: “Servislerin dezenfekte edilmesi, uygun olmayanların devre dışı bırakılması, onların yerine yenilerinin getirilmesi gerekir. İşyerlerinde mutlaka maske ile çalıştırılması ve bu maskelerin işçilere herhangi bir maliyet ödetmeden sağlanması gerekir. İşçilerin iki saatte bir havalandırmaya çıkması, ellerini yıkayabilecekleri dezenfektan malzemelerinin fabrikalarda bulundurulması gerekir. İşyeri kıyafetlerinin günlük olarak değiştirilmesi gerekir. Yemekhaneleri hızla dezenfekte etmek gerekir.
‘Ücretli izin yapılmalı’
Özellikle risk taşıyan iş kollarında fabrikaların tatil edilmesi gerektiğini söyleyen Aslan, “İşçilerin ücretli izinde sayılması gerekir. Normal zamanlarda işçilerin üzerinden kazandıkları artı değeri bu sefer işçilere harcanabileceklerini düşünüyorum. İşsizlik sigortası fonunun büyük bölümünü işverenler kullanıyor, işçiler kullanamıyor” diyerek bunun işçiler için kullanılması gerektiğini söyledi.
‘Meşru bir haktır’
Diğer fabrikalarda da istenen tedbirlerin alınabileceğini dile getiren Aslan, kamunun ve sendikaların bu sürecin arkasında durması gerektiğini söyledi. Gerekli tedbirlerin alınmaması halinde yaptırımların uygulanması gerektiğini söyleyen Aslan, “Maaşını 20 gün geç alan bir işçinin grev hakkı varsa, sağlık koşulları da en az bunun kadar önemlidir. Dolayısıyla bu koşullar oluşturulmadığında işçilerinde grev hakkı olmalı. Bugün yasalarımızda yok ama işyerlerinde gerekli tedbirler alınamıyorsa işçilerin üretimi durdurma hakkı vardır. Çok meşru bir haktır” diye konuştu.
‘Halka para harcanmalı’
Virüs ile birlikte artan gıda ve dezenfekte fiyatlarına da değinen Aslan, “Sağlıklı yaşama harcanan paraların neredeyse iki yüz katı silahlanmaya harcanıyor. Bu paraların silahlanmaya, savaşlara değil; halkların, işçilerin sağlıklı yaşayabilecekleri bir toplumun inşası için harcanması gerekir” dedi. Yayılan virüse karşı zenginlerin tedbir alma şansının daha çok olduğunu, işçiler ve yoksulların ise sağlıklarının ciddi tehdit altında olduğunu söyleyen Aslan, “Sağlık sisteminin herkese eşit, parasız ve adil olarak ulaştırılması gerekir” dedi.
İşçiler tedbir için üretimi durdurdu
İspanya’nın Bask bölgesinde bulunan Mercedes fabrikasında işçiler, işverenin virüs salgınına karşın işe gelme talimatına tepki olarak üretimi durdurdu. Fabrikada bir işçinin koronavirüs testinin pozitif çıkmasına, 23 işçinin de karantinada olmasına karşın şirketin 5 binden fazla işçiyi zorla fabrikaya getirdiği öğrenilirken, işçiler, bu karara karşılık üretimi durdurma kararı aldı.
