Ortadoğu’nun iki önemli aktörü ABD ile İran arasında yaşanan gerilim karşılıklı savaş hazırlıklarıyla birlikte tehlikeli bir hal alıyor. Her iki ülke de sert hamleler yaparken, çatışmanın merkezi Irak toprakları olabilir.
ABD ile İran arasında yükselen yaptırım gerilimi, askeri hareketliliği de beraberinde getirdi. ABD’nin geçen sene mayıs ayında tek taraflı olarak Nükleer Enerji anlaşmasından çekilip, ardından kasım ayından itibaren İran petrolleri, bankacılık sektörü ve demir, çelik vb. gibi madenlerine uyguladığı ambargo ile devam eden krizin, son günlerde yapılan hazırlıklara bakılırsa bir savaşa doğru gittiği görülüyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Irak ziyaretinin ardından geniş bir filo eşliğinde bir savaş gemisi ile şu ana kadar sadece Vietnam savaşında kullanılan ve ‘halı bombardıman’ yapma gücüne sahip B52 savaş uçaklarını bölgeye gönderdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı da Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde acil görevde bulunmayan tüm personeline ülkeden ayrılması emrini verdi. Bu kararın hemen ardından Almanya ve Hollanda hükümetleri de Irak ve Kürdistan’da askeri eğitim veren personelini ‘güvenlik’ gerekçesiyle ülkelerine çağırdı. İran ise batılı devletlerle yaptığı nükleer anlaşmayı geçen günlerde resmen sonlandırarak, yanıt verdi. Yine Tahran’ın Irak’taki milisleri Haşdi Şabi güçlerine de ‘hazır olun’talimatı verdiği iddia ediliyor. Son üç gün içinde yaşanan gelişmelere bakıldığında, İran ile ABD arasında yaşanan ve giderek savaşa doğru giden krizin merkezinin Irak olduğu görülüyor.
İran’dan sert uyarı
Gittikçe sertleşen söz düellosuna son olarak İran Savunma Bakanı Emir Hatemi ve Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı General Hüseyin Selami de katıldı. Askeri hazırlıklarının en üst düzeyde olduğunu belirten Selami, “ABD ve siyonist cephe, bu kez yenilginin acısını tadacak” ifadelerini kullandı. ABD’nin İran’a yönelik askeri saldırı tehditlerine işaret eden Hatemi, “İran’ın savunma ve askeri hazırlıkları her türlü tehdide karşı en üst düzeydedir” dedi.
Devrim Muhafızları da katıldı
Geçen ay İran Devrim Muhafızları Ordusu Komutanlığı’na getirilen General Hüseyin Salami de “Düşmanla geniş kapsamlı bir çatışma için hazırlıklarımız tam” açıklaması yaptı. Salami, “Tarihin bu anında düşman elindeki tüm imkanlarını kullanarak, bizimle mücadele etmek için tam kapasite sahaya inmiş durumda. Bu an,İslam Devrimi adına da en belirleyici zaman dilimi olacaktır” sözleriyle ülkesinin olası bir savaş hazır olduğunu aktardı.
‘İran konuşmak isteyecek’
ABD Başkanı Donald Trump ise Amerikan medyasında çıkan İran haberlerine Twitter hesabından tepki gösterdi. Washington Post (WP) ve New York Times (NYT) gazetelerinde son günlerde çıkan İran haberlerinin gerçeği yansıtmadığını ima eden Trump, “Yalan haber Washington Post ve yalan haber New York Times, Orta Doğu’daki güçlü politikamla ilgili içeride bir kavga varmış gibi haberler yazıyor.İçeride bir kavga yok. Farklı görüşler ortaya konuluyor ve ben nihai kararı veriyorum. Çok basit bir süreç. Tüm taraflar, görüşler ve yaklaşımlar değerlendiriliyor. Eminim ki İran yakında (bizimle) konuşmak isteyecek” ifadesini kullandı. ABD Başkanı Trump, son olarak NYT gazetesinin önceki gün yayımladığı “ABD,İran tehdidine karşı bölgeye 120 bin asker göndermeye hazırlanıyor” şeklindeki haberi yalanlamıştı.
Petrol geliri 5 yılın dip noktasında
Bu arada ekonomik ambargo kıskacındaki İran’ın bir numaralı gelir kaynağı olan petrol üretimi son 5 yılın en düşük seviyesine geriledi. Amerika’nın ise İran’ın ham petrol ihracına tamamen yasak getirmeye hazırlandığı belirtiliyor. Uluslararası Enerji Ajansı tarafından aylık olarak yayınlanan rapora göre Nisan ayında 2.6 milyon varil olan İran’ın petrol üretimi, mart ayındaki 2.74 milyon varillik üretime göre yüzde 5 daha azalmış oldu. Trump yönetimi bu ay başından itibaren aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 8 ülkeye İran’dan petrol ithal etme konusunda getirdiği muafiyeti de sona erdirmişti. Washington ilk olarak geçen yıl Kasım ayında İran’ın petrol ihracına yönelik yaptırım kararlarını yürürlüğe sokmuştu.İran yönetimiyse Amerika’nın ambargosuna karşın petrol ihraç etmeye devam sözü verdi. Paris merkezli olan Uluslararası Enerji Ajansı bu ay sonunda İran’ın petrol üretiminin daha da düşmesinin beklendiğini belirtti. Amerika, İran’ın petrol ihracatını sıfıra indirmeyi amaçladığını kaydetti.
DIŞ HABERLER
