Irak’ta 10 Ekim 2021’den beri hükümet krizi yaşanıyor. Seçim sonrası hükümet kurulamadı. Mustafa Kazımi başbakanlığı sürdürdü. Türkiye ve KDP’nin 17 Nisan’da Pençe-Kilit oparasyonuyla paralel olarak Kazımi yönetimi Irak ordusunu harekete geçirdi. Irak ordusu 18 Nisan’da Şengal’de Êzidî güçlere saldırdı. Çatışmalar 19 Nisan’da da sürdü. IŞİD’e karşı savaş deneyimi olan Êzidê güçlerin direnmesi üzerine Irak yönetiminin heyet gönderdiği kaydedildi. Çatışmalar yeni bir cephe mi açılacak sorusunu gündemleştirirken Êzdin Şengali, Irak ve KDP’nin pozisyonlarına dair bir analiz yazdı.
Rojnews’te Êzdin Şengali imzasıyla yayınlanan analiz şöyle:
“Irak ordusu 18 Nisan’da Şengal’de önce Digurê’de daha sonra ise birçok Êzidxan Asayişi ve YBŞ güçlerinin noktalarını kuşatıp, özsavunma güçleriyle çatıştı. Şengal’i savunan güçler, saldırılara karşı büyük bir direniş ortaya koydu. Şengal güçlerinin karşılık vermesiyle Şengal Dağı’nın kuzeyinde ciddi çatışmalar yaşandı. 19 Nisan gecesinde hararetli saatlerin yaşandığı ve sonrasında şiddetli çatışmaların yaşanması üzerine kritik bir noktada Bağdat’tan görüşme talebi geldi. Şengal Özerk Yönetimi de sorunun çözümü ve çatışmalarının önünü almak için görüşmeyi kabul etti.
Bu temelde 21 Nisan’da üst düzey bir askeri ve istihbarat heyeti Şengal’e geldi ve Êzidîlerin temsilcileriyle kapsamlı bir toplantı yaptı. Bu aşamada birçok farklı güç bir şekilde bu toplantılara katılmak ve bu toplantılara etki etmek istediğini de belirtmek gerekir. İşgalci Türk devleti ve KDP, Irak ordusunun Şengal’e işgal etmesini ve bir savaşın önünü açmak istiyor.
Görüşmeler basına kapalı olduğundan görüşmelerin detaylarına dair net bir bilgi alınamadı. Ancak Irak makamlarının görüşme sonrası yaptığı açıklamalar, KDP’nin Şengal’e yönelik son dönemdeki hazırlıkları ve işgalci Türk devletinin Güney Kürdistan’a yönelik saldırıları bazı şeyleri netleştiriyor.
Irak’ın yanlış yaklaşımı
Irak cephesinden görünen o ki halen Şengal’e ve Êzidî toplumuna klasik bir devlet refleksi ve zorlamayla yaklaşıyor. Êzidî toplumu demokratik olarak örgütlenmiş bir toplum olarak görülmemektedir. Aslında Irak federal bir devlettir ve Şengal’deki durum Anayasa çerçevesinde çözülebilir. Ancak iktidarın konumu, Irak’ın siyasi olarak bölünmüşlüğü, iktidar mücadelesi ve özellikle Türk devleti ve KDP’nin müdahalesi, Şengal’in statüsünün Irak federal devletinin yasalarına göre çözülmesine izin vermiyor. En önemlisi Irak, Türk devletinin Misak-ı Milli hedefinin Irak’ı bölünmeye götürdüğünün farkında değil.
KDP Şengal’e dönmek istiyor
Şengal’de yaşanan gerginliğin ardından KDP hemen çatışmayı sıcak savaşa çevirmeye çalıştı ve Şengal’e dönüş hazırlıklarını hızlandırdı. Son günlerde Şêxan ve Hewlêr, KDP’nin ev sahipliğinde bir dizi gizli görüşme ve toplantılar yapıldı. KDP, merkezi Şêxan olan Êzidî ruhani Meclisi’ni Şengal Özerk Yönetimi’nin karşısına çıkarmak istiyor. Bazı haberlere göre KDP, Êzidîler adına hareket ettiğini iddia eden bazı örgütleri Şengal’in iradesine karşı kullanmak, Êzidî toplumunda provokasyon yaratmak istiyor.
Kaynaklara göre, Hewlêr’de KDP milletvekilleri Miheme Xelil, Viyan Dexil, Majid Şengali ile Aşiti Koçer ve KDP İçişleri Bakanı Rêber Ehmed’in katılımıyla bir toplantı düzenlendi. Toplantıda idari, siyasi ve sosyal konular da ele alındı. KDP, Şengal’e dönme ve Irak ordusunun Şengal’deki savaşını derinleştirerek, Êzidîlere boyun eğdirme peşindedir.
Irak çözümü esas almalı
Şengal’deki durum gergin ve Özerk Yönetim ile Irak makamları arasındaki görüşmelerin çözüme kapı açıp açmayacağı belirsiz. Ancak Irak hükümeti Türk devletinin ve KDP’nin etkisinden sıyrılmadığı ve çözüm projesi olmadığı için savaş ve çatışma zemini ortadan kalkmayacaktır. Özerk Yönetim’in Irak’tan istediği şudur; Türk devletini ve KDP’yi Şengal ile ilgili sorunlardan uzak tutmak ve kendilerine demokratik bir çözümün bulunmasını istiyor. Şengal’in bu konudaki tutumu net, Irak makamlarının kararı ya çözümün önünü açacak ya da savaş ve çatışma zeminini güçlendirecek.”
ŞENGAL
