Ekonomik krizi iç üretimin olmamasına bağlayan kadın esnaflar, yanlış politikaları eleştirerek krizin nedenlerini değerlendirdi
Uzun süredir devam eden ancak son haftalarda giderek derinleşen ekonomik krizin yansımaları her geçen daha da fazla kendini hissettiriyor. Krizi en çok hissedenlerin başında küçük esnaf yer alıyor. Birçoğu ya kepengini kapatma noktasına geliyor ya da zararına satış ile borçlu bir şekilde iflasın eşiğine varıyor. Krizin vurduğu kentlerden biri olan Van’daki kadın esnaflar, ekonomik krizin nedenlerini eleştirerek neler yapılması gerektiğiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Kumaş satıp terzilik yapan Fatma Kaya, 2 ay öncesine kadar bile dükkanına 5-10 kişinin girdiğini, şimdilerde 1-2 kişinin bile uğramadığını belirtti. Uğrayanların da evindeki kumaşı getirdiğini dile getiren Kaya, kumaşları da aldıkları fiyattan satmak zorunda kaldıklarını söyledi. “Metresini 10 liraya sattığımız kumaşı toptancıya gittiğimizde alamıyoruz. Kullandığımız kumaşların hepsi dolar üzerinden geliyor” diye belirten Kaya, “Satamamakla beraber dükkan kendi emeğimiz üzerinden dönmeye başladı. Kazandığımızla kira ve faturaları ödeyemiyoruz. Böyle giderse kapatmak zorunda kalacağız. İnsanların alım gücü düşmüş, almakta zorlanıyor. Geçen yıl bu zamanlar domatesin kilosu 50 kuruştu, bugün 4-5 lira. Açıkçası küçük esnaf artık direnemiyor” dedi.
‘Sebze almak bile külfet’
Krizin asıl sebebini iç üretimin olmamasına bağlayan Fatma Kaya, dışarıya bağımlı olunduğu için bu duruma gelindiğini vurgulandı ve şöyle devam etti: “Türkiye pamuk üreten ve hammaddesi bol olan bir ülke. Biz neden Çin’den, Dubai’den gelen kumaşları kullanıyoruz? Urfa’da insanlar bahçesine ürün ekerdi. Bahçesine ekmeyen tarlasına ekerdi. Hem mevsiminde ürünleri tüketir hem de mevsim sonrası sebzeleri kuruturdu. Salça, biber, kurutmalık dolma yapılır, kışa hazırlanırdı, bir kısmı da satılırdı. Bugün bakıldığında yazın sebze almak bile bir külfet haline geldi. İnsanlar ancak yiyebileceklerini aldıkları için kumaşı, giyinmeyi arka plana atıyor. Nasıl ki sermaye tekelleşti, üretim de tekelleşti ve dışarıdan gelmeye başlandı. Bugün yaşadığımız kriz bununla bağlantılıdır.”
Yanlış politikalar
Rus Pazarı’nda terzilik yapan Felek Karabulak da, her gün yapılan zamlardan dolayı artık ev için alışveriş yapamadıklarını söyledi. Karabulak, “Her sabah dükkânımı açıyorum. Akşama kadar sadece 20 lira kazanabiliyorum. İşyerinin ve evin kirasını 3 aydır ödeyemiyorum. Halk çaresiz, ekonomik kriz derinleşiyor. Her gün dolar yükseliyor. Bunun temel nedeni ise yanlış politikalardır. Dolar daha güçlü ve daha doğru bir politika ile durdurulabilir. Ekonomik kriz oyalama politikalarla çözülmez. Bunun önüne bir an önce geçilmelidir” ifadelerini kullandı.
‘Kiramız çıkmıyor’
Rus Pazarı’ndaki bir tekstil firmasında çalışan Mihriban Işık ise, doların yükselişiyle işlerinin tamamen bittiğini dile getirdi. Işık, “Dün ilk satışımızı 16.30’da yaptık. 8 liradan sattığım havluyu 15 liradan satmak zorunda kalıyorum. Gelen müşteriler bu fiyat artışı sebebiyle ürünleri alamıyor. Bu şekilde daha ne kadar devam edebiliriz bilmiyorum. Giydiğimiz çoraba kadar dolar üzerinden alıyoruz. Kiramızı bile çıkaramıyoruz. Benim günlük aldığım yevmiyemi bile çıkaramıyor dükkan. Bu duruma geldik” diye konuştu.
VAN
