PKK, Öcalan’ın 27 Şubat’ta yaptığı “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısına” referansla 12. Kongresini topladı ve kongrede tarihsel bir karar alarak silahlara veda ettiğini açıkladı. PKK’nin silahsızlanma kararı 21. yüzyılın en önemli politik olaylarından biri olarak tarihteki yerini alacak. Bu saatten sonra tek bir insanın burnunun kanamasından hepimiz sorumlu olacağız.
PKK her şeyden önce Kürt halkının barış arzusunu dikkate alarak demokratik siyasetin önünü açmak için bu kararı aldı. Bu bağlamda silahsızlanmayı anlamamak, sıradan bir siyasi olay gibi ele alıp itibarsızlaştırmak süreci istismar edebilecek en ölümcül hata olur.
Devlet bu aşamada silahsızlanma kararı ışığında, Kürtlere yönelik yüz yıldır uygulanan çeşitli şiddet pratiklerine dönüp bakmalı ve şiddetin tarihinden politik ve ahlaki dersler çıkarmalı. PKK’nin baş vurduğu şiddetin asıl nedenleriyle yüzleşebilmeli ve bu nedenleri hızlıca ortadan kaldıran bir strateji izleyebilmeli.
Şiddete bütünlüklü bakılmalı. Sadece PKK’nin silah bırakmasıyla şiddet bitmez. Özellikle hali hazırda şuursuz kesimlerin kışkırtıcı dili, yeni tip şiddet olarak sürece sirayet ediyor. Silahların bırakılacağının açıklanacağı günlerde Kürtlerin gözünün içine bakarak “terörist” diyen retoriğin volümünün yükselmesi hiç de hayra alamet değil. Bir kesim ısrarla Kürtleri kışkırtacak şekilde bu tür söylemlere başvuruyor. İktidar çevresinin mevcut süreci “Terörsüz Türkiye” olarak adlandırması bahsettiğimiz retoriksel riske meşru bir arka plan sunuyor. Sürece verilen ismin, şiddeti yeniden hatırlatan bir kavram olması sürecin ruhuna ters ve çelişkili bir durum. Şiddeti sürekli hatırlatan kışkırtıcı dil yerine barışa ve ortak yaşama gönderme yapan, zamanın ruhuna uygun bir isimlendirmeye ihtiyaç var.
Bu temelde gerek şuursuz güruh, gerekse hakim devlet ve parti elitlerinin retoriksel şiddeti canlı tutması sürecin temel risklerinden biridir. Böyle bir dile sıkışan akıl barışın inşasını zorlaştırır. Tüm kamuoyu bilmeli ki meseleyi “yenme-yenilme” ve “terör” retoriğine sıkıştırmak başka bir şiddet üretir. Ekranlardan çekilmeyen askeri operasyonlar şiddetin hafızasını canlı tutar ve ajitatif şiddet üretir. Bir parmağı indirip, diğerini kaldırarak süreci yönetmek, sadece bir şiddeti bitirip bir başka şiddete giden yolun taşlarını döşer. Şimdiden yeni suçları uydurarak yeni bir şiddeti kendi elinizle başlatmış olursunuz.
Şiddeti farklı biçimlerde tahrik eden dile, söyleme ve pratiklere dikkat edilmeli. PKK’nin silahlara veda etmesiyle ortak vatan ve eşit yurttaşlık hedefleri doğrultusunda Türk ve Kürt ilişkilerinin yeniden şekillenmesi için yeni şiddet biçimlerinin etkili ve belirleyici olmasına müsaade edilmemeli. Yapılacak şey şiddeti bir bütün olarak devreden çıkarmaktır. Zira Kürt meselesinde şiddet en keskin pratikleriyle yaşandı. Şimdi şiddetin her biçimine karşı durarak barışı savunma zamanı.
Kürtler büyük acılar yaşadı. Kürt köylüsüne dışkı yedirildi, binlerce Kürt köyü boşaltıldı. Bu saatten sonra hiç bir Kürt haysiyetsiz bir yaşamı kabul etmeyecek. Milyonlarca Kürt, insanlık dışı şiddet biçimlerine maruz kalmasına rağmen özgürleşme mücadelesinden vazgeçmedi. Cumhuriyetin ilk yıllarından beri akla hayale gelmeyecek, her biri farklı şiddet biçimleri olan asimilasyon, inkâr ve imha tekniklerine rağmen Kürtler yok edilemedi. Devlet bürokratlarının da zaman zaman ifade ettiği yeni paradigmanın asıl esprisi son iki yüz yılda Kürtlerin yok edilemeyen varlığını devlet düzeyinde kabul etmektir. Yeni devlet aklının yapacağı şey Kürt potansiyelini doğru anlamak ve her iki halkın stratejik potansiyelini gören ve açığa çıkaran akıllıca bir siyasetle taçlandırmaktır.
Kürtler kendi yolunda ilerleyecek. İçerde ve dışarda şarlatanlara değil örgütlü olana, birlik olana, her halükarda her koşulda yolda olana, yola bakacak. Örgütlü yaşamı her zamankinden daha fazla sahiplenerek büyük bir bilinç ve disiplinle, soğukkanlı ve sağduyuyla hareket edecek. Dost olanın, samimi olanın yanında duracak. Hizayı kendi direniş tarihinden, örgütlü ve çağdaş politik yapılardan alacak. Kürtlerin hala on binlerce evladı cezaevlerindeyken, hala belediyeler kayyım işgalleri altındayken, hala anadiliyle yaşamını kuramıyorken ne tutup Dağkapı’da halaya durma şuursuzluğuna kapılacak, ne de pasif ve edilgen bir duruş sergileyecek. Her Kürt ev ev, sokak sokak, kapı kapı demokratik toplumu örgütlemenin bir parçası olacak.
Başından beri söylendiği gibi barış sadece Kürtlerin fedakarlığıyla gelmeyecek. Kürtler ve Türkler küresel riskler karşısında büyük bir dönüşümün eşiğindeler. Çift taraflı bir sağduyuya ve pratiğe ihtiyaç var. Her iki tarafta da canlarını kaybeden on binlerce insan var. Bu yönüyle bakıldığında silah ve şiddetin devreden çıkmasının anlamı fazlasıyla büyük. Bu nedenle silahın devre dışı bırakılmasını doğru anlamak, doğru değerlendirmek gerekiyor. Anlamı basitleştiren şuursuzlara dikkat etmek hayati düzeyde önemli. Çözümsüzlüğü ve şiddeti geri çağıran kışkırtıcı argümanlar yeni sürecin kapsamlı kazanımları karşısında çok basit kalıyor. Ne olursa olsun gelişmelere aklıselim, sağduyulu bakmak bir daha ölümlerin yaşanmaması için hızlıca ne yapılabileceğini düşünmek, geriye dönmemek gerekiyor.
Yeni paradigma Kürtlerin eşitlenmesinin kabulüdür. Büyüyen bölgesel ve küresel riskler karşısında Kürtlerin ve Türklerin birbirini anlamaya başlamasıdır. Meseleyi sulandırarak, oraya buraya çekmeye gerek yok. Devlet yeni paradigma doğrultusunda hızlıca reformlara başlamalı. Amalarla yürütülecek bir süreçten geçmiyoruz; temel hataların hızla düzeltilmesi gereken tarihsel bir süreçten geçiyoruz. Yeni devlet aklı korkmadan çekinmeden demokratikleşme hamlesi başlatmalı; büyük bir cesaretle Kürt halkının demokratik siyaset koşullarının önünü açmalı. 21. Yüzyılın cumhuriyeti Kürtlerle ortak vatanda eşit yurttaşlık biçiminde yeni bir siyasallaşma rüzgârı başlatmaktan çekinmemeli. Üç beş meczubun Türklüğün alışkanlıklarına sıkışan hortlamalarına değil esas fotoğrafa odaklanmalı. Kırk-elli yıllık şiddetin bitmesi gibi ortada büyük bir olay varken dar bir resme odaklanmak bir çuval inciri berbat edebilir. Şiddetsiz topluma doğru yürümeliyiz; yapabiliriz, başarabiliriz.
