Bir tür ‘iç savaş’ silahı olan SİHA’ların satışında Türkiye ‘yükselen ülke’ olarak bilinirken, bütün bu büyük rakamlar sokaktaki yurttaşın cebini değil, damadın ve genel olarak Erdoğan ailesinin zenginleşmesini sağlıyor
Enflasyonu bir türlü düşüremeyen, emekçileri ve yoksulları açlık sınırının altına doğru iterken, varını yoğunu silah sanayiine ve özellikle de Saray’ın damadı Selçuk Bayraktar’ın şirketlerine aktaran AKP ikitidarı, savaş araçları satışında rekorlara gidiyor. Ağırlıklı olarak insan hakları ihlalleriyle şöhret yapan ve komşularıyla ya da kendi halklarıyla çatışma halinde olan ülkelere yapılan SİHA ve diğer araç satışları, genel bir ‘büyüme’ illizyonu yaratırken, markette alışveriş yapan yurttaşın durumunda bir değişiklik yaratmıyor.
İngiltere’de yayınlanan The Economist dergisi Türkiye ve Güney Kore’nin silah ihracatını ele alan “Küresel silah pazarının yükselen iki ülkesi Türkiye ve Güney Kore” başlıklı bir analiz habere yer verdi. Oksijen gazetesinin 22-28 Eylül tarihli sayısında çevirisi yayınlanan haber-analize göre Türkiye silah pazarında ikinci güç durumunda. Haberde, “Adalet ve Kalkınma Partisi 2002’de iktidara geldiğinden beri savunma sanayisine para yağdırıyor. ABD ve Avrupa yaptırımları karşısında silah üretiminde neredeyse tam özerklik kazanmak giderek acil bir ihtiyaca dönüşüyor. NATO üyesi Türkiye 2019’da Rusya’dan S-400 füzeleri alınca ABD tarafından yaptırıma tabi tutulmuştu.”
Yüzde 69 artış
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) verilerine yer veren dergi, Türkiye’nin küresel silah pazarındaki payına dikkat çekiyor: “SIPRI’ye göre 2018-2022 arasında Türkiye’nin silah ihracatı bir önceki beş yıllık döneme kıyasla yüzde 69 arttı. Küresel silah piyasasındaki payı da iki katına çıktı. Sektörden yerli bir kurumun temmuz raporuna göre Türkiye’nin savunma ve uzay ihracatının değeri 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 38 artarak 4.4 milyar dolara ulaştı. Bu yılki hedef 6 milyar dolar. Şu anda Pakistan Türkiye’den modernize denizaltı satın alıyor. Yine Pakistan donanmasına satılan korvetlerin son dördü geçen ay suya indirildi. Farklı ülkelere yeni satışlar muhtemel çünkü hem Türkiye’nin gemileri fiyat açısından rekabetçi hem de müşteri seçmekte fazla titiz davranmıyor.”
Savaş bölgelerine satışlar
Türkiye’nin sattığı silahlara dair genel bir döküm yapan The Economist dikkatları SİHA ihracatına çekiyor. Bilindiği gibi SİHA üretimi büyük oranda AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar tarafından yapılıyor. Derginin verdiği bilgilere göre şu anda 20’den fazla ülke Türkiye’de SİHA almak için sıra bekliyor. The Economist bu konuda şu bilgileri veriyor: “18 Temmuz’da Suudi Arabistan’la Akıncı SİHA’ları karşılığında 3 milyar dolarlık anlaşma imzalandı. Akıncı’yı imal eden Baykar’ın diğer ürünü Bayraktar TB2 Libya, Azerbaycan, Etiyopya ve Ukrayna’daki çatışmalarda kullanıldı.” Bütün bu ülkelerin genelde komşularıyla çatışan ya da iç savaş yaşayan ülkeler olması dikkatlerden kaçmıyor. Bu arada, The Economist’e göre, Katar, Umman ve BAE gibi Washington’a bağımlılığını azaltmak isteyen başka Körfez ülkeleri de potansiyel müşteri gibi görünüyor.
Halka yansımayan büyüme
The Economist, Türkiye’nin yeni ekonomik işbirliklerinin de silah sanayine yönelik olduğunu belirtiyor. Analizde “Türkiye yeni uçağını Amerika’nın F-35 satmadığı veya satış şartlarında anlaşamadığı her ülkeye pazarlayacak. Körfez ülkeleri yine sıranın başında olacağa benziyor” denilirken, İngiliz dergisinin verdiği bilgiler Türkiye’nin ekonomik kaynaklarını silahlanmaya ayırdığını gösteriyor. Bu ise halka pahalılık ve zamlar olarak geri dönüyor. İktidar partisinin şatafatla ilan ettiği büyümenin SİHA’ların büyümesi olduğu görülüyor. Kötü haber ise ekonomistlerin bu tür büyümeyi kalitesiz büyüme olarak nitelemeleri. İstihdam yaratmıyor, teknolojiyi geliştirmiyor.
HABER MERKEZİ
