Geçen hafta sonu TL karşısında hızla yükselerek, 5.46’dan 5.83’lere çıkan dolar, uluslararası piyasalarda yaşadığı değer kaybı ve Merkez Bankası’nın swap oranlarını yüzde 10 artırması sonrası 5.60’ın altına indi. Ancak buna rağmen gün içinde 5.65’e ulaştı. BloombergHT’ye konuşan uzmanlara göre, dolardaki hareketlilik bu hafta da sürebilir. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları ve ekonomistlerin Türkiye’nin ekonomik yapısının kırılganlığına ilişkin uyarıları, cuma günü bir kez daha doların TL karşısındaki ani yükselişiyle teyyid edildi. Bu ani durum üzerine Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu ile Sermaye Piyasası Kurulu geçen cuma günü döviz hakkında kamuoyuna manüple edecek tutumlarda olduğu gerekçesiyle inceleme başlattığını açıklarken, bir hamle de Merkez Bankası’ndan geldi. Merkez Bankası (MB) swap piyasasında vadesi gelmemiş toplam swap satış sınırı yüzde 10’dan yüzde 20’ye çıkardı. Bu arada Merkez Bankası, döviz rezervlerindeki dalgalanmaların olağan olduğunu belirtti, piyasalardaki oynaklıkların yakından takip edildiği, gerekli araçların kullanılmaya devam edileceği kaydedildi.
Karar sürpriz değil
Bankacılar cuma günkü örtülü faiz artışının ardından bu yönde bir adım beklediklerini ifade etmişlerdi. Bu adım, haftalık reponun kaldırılmasından sonra teknik bir ayarlama olarak görülüyor. Cuma günkü sert satış baskısının ardından Merkez Bankası kademeli olarak en az 150 baz puanlık sıkılaştırma anlamına gelen likidite adımı açıklamıştı. Erken saatlerde yüzde 3’ün üzerinde düşüşle 5.57 seviyesine kadar gevşeyen kur, daha sonra yukarı hareketlendi. Kur, Merkez’in swap hamlesi sonrası 5.65 civarında yer alıyor. Uluslararası piyasalar Bu arada doların düşüşünde uluslararası piyasalardaki gelişmeler de etkili oldu. Dolar, yakından takip edilen bir göstergenin cuma günü resesyonu işaret etmesinin ardından haftaya önemli paralar karşısında düşüşle başladı. Doların altı önemli piyasa parası karşısındaki değerini ölçen dolar endeksi (DXY) pazartesi günü TSİ 09.25’te yüzde 0.04 düşüşle 96.617 puan oldu.
Dolar yürüyor
Ancak butün bunlara rağmen doların TL karşısındaki yükselişi yavaş da olsa sürüyor. Yüzde 3’ün üzerinde düşüşle 5.57’ye kadar gerileyen dolar/TL daha sonra yükseldi ve saat 09.13’de 5.65’te yer aldı. Euro/TL de 6.29 seviyesinden 6.38’e geldi. Dolar endeksi ise Trump’ın Rusya soruşturmasında aklanmasının ardından yatayda 96.599 seviyesinde. Ocak 2019 başında 5.29 civarında seyderen dolar/TL paritesi, 25 Mart 2019’da 5.65’e ulaştı. Üç aylık sürede dolar TL karşısnda 36 kuruş değer kazanmış oldu.
Swap nedir?
“swap” farklı para birimlerinin değiştirilmesi demektir. İki kurum vs. aralarındaki paraları belirli bir süre için değiştirirler. Mesela a bankası ve b bankası dolar/TL swap ederse; a bankası b bankasına dolar, b bankası a bankasına TL gönderir. vade bir ay ise bir ay sonra bu paralar tekrar geri eski bankalarına geri gönderilir. a bankası ise dolarının 1 aylık faizi kadar dolar, b bankası ise TL’nin 1 aylık faizi kadar TL alır.
Bundan sonrası gösterecek
Spinn Danışmanlık Kurucu Ortağı Özlem Derici Şengül Bloomberg HT’ye Merkez Bankası’nın aldığı önlemlerle piyasaları rahatlatmaya çalıştığını belirtti. Şengül “ABD ile ilişkilerin gerilmesiyle kurda baskı görmüştük. Rezervlerde düşüş, DTH’lerde artış gibi gelişmeler bir araya gelince kurda şok niteliğinde artış yaşadık, Merkez Bankası’nın buna cevabı hızlı oldu. Merkez Bankası’nın böyle bir türbülansa direk faiz artışı değil de, bankalararası piyasadaki faizleri yukarı itmeye çalışarak tepki vermesi, bunun geçici olabileceği beklentisini gösteriyor” diye konuştu. Şengül bu anlamda alınan önlemlerin de işe yaramış göründüğünü, dünkü önlemlerin de (Depo ihalesinin açılmaması ve swap adımı) döviz piyasasını rahatlattığını bildirdi. Meksa Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Figen Özavcı ise “DTH’larda stopaj hamlesi, haftalık reponun kalkması ve bu son swap hamlesi taşıma maliyetini artırmak amaçlı” diye konuştu. Özavcı kurdaki harekete ilişkin, “Cuma günkü kur hareketinde yabancının da pozisyon değiştirmesi hareketi böylesi bir boyuta ulaştırdı. Bu hafta Merkez Bankası’nın adımlarının etkilerini takip edeceğiz, Londra’da swaplar büyük ihtimalle yükselecektir. Son dönemde yerli taraftan talep var, yabancı soğukkanlı takipteydi. Ama maalesef bakış açısında değişim olduğunu görüyoruz. Merkez’in bu hamleleriyle yabancının tekrar soğukkanlı tarafa geçip geçmediğini izleyeceğiz” değerlendirmesini yaptı.
EKONOMİ SERVİSİ
