Şırnak; Cudi, Gabar, Besta ve Çırav’ın orta yerinde her dönem dimdik ayakta. Yasaklar döneminin yıkımlarına ve acılarına rağmen Şırnak bir annenin sözüyle rengini korumakta, küllerinden doğmakta kararlı
Seçim İzlenimleri – Handan Coşkun/Şırnak
Yerel seçimlere sayılı günler kala bir grup gazeteci ile bölgenin il ve bazı ilçelerini gezmek, genel durumlarını sormak, özellikle kadınların taleplerini almak üzere yola çıktık. Güzergâhımız boyunca yer alan yerleşim yerleri yakın tarihin acılarından henüz arınmamış, hafızalarda çok taze ölümlere tanıklık etmiş kentler. en çok merak edilen ve devletin de üzerinde en çok durduğu kent Şırnak’tayız. Adrese Dayalı Sistem’de Şırnak il nüfusu toplam 524 bin 190 olarak gözüküyor. Şırnak 1927’de henüz küçük bir köy iken, önce Siirt’in bir ilçesi, ardından 1990 yılında ise il statüsü kazanan stratejik bir yerleşim yeri. Cudi, Gabar, Besta ve Çırav’ın orta yerinde her dönem dimdik ayakta, direngen, inadına küllerinden doğmaya kararlı insanların yaşadığı bir yer. Suriye ve Irak sınırına yakın bölgeler dışında kent dağlarla çevrili. çok eski bir tarihe sahip olan Şırnak, Evliya Eelebi’nin 17. yüzyılda yazdığı Seyahatname kitabında Nuh tufanı öncesine kadar dayanmakta.
Kayyum ataması
Stratejik ve politik konumu nedeniyle seçim sonuçları en çok merak edilen illerden biri olması dikkatleri üzerine çekmeye yeterli. Zira 1999 yerel seçimlerinde il ve ilçeleri HADEP’e tam yasaklı bir bölge, hatta aday göstermesine müsaade edilmeyecek kadar da tehlikeli ilan edilen türden. Sonrası 2004 seçimlerinde SHP listesinden Ahmet ertak belediye başkanı seçildi. Ardından 2014 yerel seçimlerinde DBP yüzde 59.6, AKP ise 29.3 oy aldı; Serhat Kadırgan ve Özlem Onuk’un eşbaşkanlığında kent yönetiliyor. Kasım 2016’da Şırnak ve ilçelerine atanan kayyum ile eşbaşkanlar görevlerinden alınıyor.
Yasak ve hayali seçmen
Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın yakın tarihte açıkladığı rapora göre özyönetim ilanları sonrası sokağa çıkma yasaklarının uygulanmaya başlandığı 16 Ağustos 2015’den 1 Ocak 2019’a kadar geçen süre içerinde toplam 11 il ve en az 51 ilçede resmi olarak tespit edilebilen 351 sokağa çıkma yasağı mevcut. Şırnak merkezde ise bu sayı 13. YSK’nin 31 Mart seçimleri için hazırladığı seçmen listelerinin muhtarlıklarda askıya çıkması sonrası gözler yine Şırnak’a çevrilmişti. Mezopotamya Haber Ajansı’nın haberine göre genel seçimlerde 32 bin 259 olan seçmen sayısı kent merkezinde 5 bin 616’lık bir artışla 37 bin 875’e yükselmiş. Ve habere göre binlerce asker ve polisin kaydı özellikle Yeşilyurt Mahallesi ve Beytülşebap’a alınmış. Hayali seçmen olarak kamuoyuna yansıyan bu haberle de anlaşılacağı üzere seçim için oy kullanacak insan yatırımı devam ediyor.
‘Tek tip’ TOKİ’ler
Kente girişte en çok dikkati çeken şey, yeni yapıldığı her haliyle belli TOKi’ler. Ve belediyeye ait reklam panolarında tek tip, tek adam rejimini yansıtan fotolar. Seçim havasına gerekli yerlere yapılan başvurular sonrası yeni yeni başlanmış. izinsiz propaganda yasak. Ancak AKP neredeyse bitirmiş çalışmalarını. HDP’lilerin henüz sokak sokak çok rahat dolaşım şansları yok, zira her ne kadar OHAL kalkmış olsa da panzer, zırhlı araçlar, akrep, resmi, sivil onlarca araç periyodik aralıklarla kenti turluyor. Akşam ev gezmelerinde sürekli bir takip, gündüz esnaf ziyaretlerinde düzenli üçüncü göz.
HDP’de hararetli tartışma
HDP il binası yakın tarihte inşa edilmiş. Oldukça düzenli ve her odada seçim heyecanı yaşayan öfkeli, kırgın ama bir o kadar inançlı, kararlı her şeye rağmen umudunu sıcak tutan yüzlerce partili hararetli tartışmaları yürütürken, planlaması biten mekanı terk ediyor. Kimi afiş baskısı için matbaaya, kimi basın açıklaması metni için bilgisayar başına, bir diğeri taziye evlerine ya da nişanı yapılacak aileye koşuşturuyor. Aralarındaki ahenk takibe değer türden. Yıllarca feodal kültürün etkisi ve son birkaç yılda yaşanan çatışmalı ortam nedeniyle yaşadıkları mekan dışında dışarı çıkma imkanı sınırlı olan kadınlar seçim çalışmalarında oldukça etkili. “Sokağa çıkmak için daha iyi bir gerekçe olamaz” diyerek çalışmalara katılım çağrısında bulunuyorlar. Karşılaştığımız herkes heyecanlı. Kayyumlardan belediyeleri almak için canla başla çalışıyorlar. Kendi iç tartışmalarını usturuplu, küçük harflerle yaparken “Zaman o zaman değil. Onun da zamanı gelecek. Ancak şu an öncelik çalışıp sistem politikalarını boşa çıkarma zamanı” diyor bir partili. Bir diğeri ekliyor: “Korkmadan hakikati, adaleti haykırmamız gerekiyor.”
Bedel ödeyenler önde çatışmalarda evladını kaybeden bir anne “Ruhum ölmüş gibiydi. Şimdi bu seçimlerle umudum sıcak” diyor ve ekliyor: “en çok bedel ödeyenler bunu hiç dile getirmedi. Saygı duydu ve çalışmalara devam etti, edecek.” Yaşlı bir teyze, “Şırnak rengini korur. Siz diğer yerlere göz kulak olun” diyor. Parti binasında ve sokak aralarında görüştüğümüz kent sakinleri yakın tarihte yaşanan göçlere dikkat çekiyor. HDP’nin çatışmaların yoğunlaştığı dönemde tespit edebildiği ve kayıt altına aldığı 10 bin aile henüz kiralık ev sorunu çözülmediği için dönüş yapamıyor. Kentin 7 mahallesi tamamen yıkılarak, kentsel dönüşüm adı altında tOKi konutları inşa ediliyor. Ancak halk hem ev dağılımları yapılmadığı için, en çok da yıkılan evler altında kalan geçmişlerine, yaşanmışlıklarına, o yıkıntılar arasında kalan olası cesetlere, anılarına sadakatten dolayı taşınmak istemiyor. çok katlı binalara alışık olmayan, yıllarca tek katlı evlerde kapı önünde bahçesi olan, ufak baş hayvanını besleyen, bostanını eken, komşuluk ilişkilerini önemseyen ailelerin o binalara yerleşmesi, yerleşmek zorunda kalsa bile huzurla yaşaması zor gözüküyor. Yaşadıkları coğrafyanın derin çizgilerini yüzlerinde gördüğüm Şırnaklılara baktıkça Ahmet telli’nin şu dizeleri dökülüyor dilimden:
‘Karşılığı yok hiçbir acının
Her şey gölgesi kadar ağır’
Sonra çok katlı binaların gölgeleri gözümün önünde. Gölgesi ağır binalara rağmen umudu her daim sıcak tutan acıyla baş etmeye çalışan insanların azmi…
Halk ‘kendimiz yöneteceğiz’
diyor Şırnak Belediyesi eşbaşkan Adayları Nurcan Altürk ile Hişyar Uysal. Eşbaşkan Adayı Nurcan Altürk, kısaca projelerini ve kentin durumunu anlattı: “Yaşanan olaylarla beraber nüfusun neredeyse tamamı göç etmek zorunda kaldı. Olaylar biraz sakinleşince evleri olan aileler büyük oranda döndü. 12 mahallemiz vardı. 7 mahalle tamamen yıkıldı. Yerine TOKi yapıldı. Binlerce konut. Şırnaklı kentine döndüğünde ortada bildikleri şehir yoktu. Her taraf yıkık döküktü. Gözlerimizin önünde yıkılan binalar yerine evler dizildi. Halk kendi seçtiği belediyeyi, kendi düzenini istiyor. Kendi kendini yönetmeyi istiyor. Köylere ziyarete gidiyoruz. Birkaç aile bir evin içinde kalabalık bir nüfusla yaşıyorlar. iş yok, güç yok. Şırnak halkı onurlu, kültürüne bağlı bir halktır. Gittikleri yerlerde de bu duruşlarını koruyorlar. Parti olarak tespit ettiğimiz şu an dışarIda 10 bin aile var. Şırnak’ta kadınların, gençlerin nefes alabilecekleri mekanlar yok. Varolanları da kayyum kapadı. Kadın burada erkek egemen zihniyetle mücadele ediyor. Biz de bu seçimle beraber özellikle kadın, genç ve çocuklar için daha yaşanılabilir bir Şırnak için çabalayacağız. Projelerimiz var. Kadının renginin olduğu çalışmalara imza atacağız. Halkımızın bir sıkıntısı olduğunda gelip başvurabilecekleri mekanlar oluşturacağız. Gençler işsizlikten dolayı başka kentlere gitmek zorunda kalıyor. Kadınlara gençlere çalışabilecekleri sahalar yaratacağız. Kooperatifleri destekleyeceğiz. çiftlikler kuracağız.”
AKP görünümlü MHP
AKP’nin Şırnak adayı Mehmet Yarka. MHP ittifak kapsamında AKP’nin adayını destekleyecek. AKP iktidarının halkın ezici çoğunlukla seçtiği eşbaşkanları görevden alıp atadığı kayyuma ilişkin yolsuzluk iddiaları ise Sayıştay Raporu’na yansıdı. Rapora göre takas edilen mallar için ilgili muhasebe kayıtları yapılmadı. Raporda, “16.06.2017 tarih ve 31 numaralı encümen kararı gereğince mülkiyeti belediyeye ait olan 772 ada 2 nolu parselde yer alan taşınmaz ile mülkiyeti Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait 312 ada 2 numaralı parselde yer alan taşınmaz takas edilmiş, ancak yapılan incelemede ne edinilen ne de takas olarak verilen taşınmazlara ilişkin hesabın kullanılmadığı görülmüştür… Şırnak Belediyesi tarafından 02.06.2017 tarih ve 27 sayılı encümen kararı gereğince Sağlık Bakanlığına bedelsiz devredilen 521 ada 36 numaralı parselde yer alan taşınmaza ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılmadığı görülmüştür” denildi. iddiası olmayan CHP Osman Can ile, Saadet Partisi ise Orhan Ürün ile seçime girecek.
30 Mart 2014 Yerel Seçimleri
BDP: %59,6 16 bin 286
AKP: %29,3 8 bin 93
MHP: %3,2 870
7 Haziran 2015 Genel Seçimleri
HDP: %85,36 188 bin 002
AKP: %8,79 19 bin 366
MHP: %8,79 19 bin 366
24 Haziran 2018 Genel Seçimleri
HDP: %70.2 164 bin 181
AKP: %18.2 42 bin 507
MHP: %4 9 bin 368
CHP: %2.7 6 bin 361
YARIN: CİZRE
