Hüseyin Deniz
‘Eğer gündelikçi yoksulluk içindeyse millet de yoksul demektir.’ (Didero)
Aradan geçen onca zamana karşın o çok övünülerek söylenen yaldızlı “uygarlaşma” aşamalardan biri olan dijital çağa geldik, değişen bir şey yok. Pandeminin tek olumlu yanı, vahşi kapitalizmin yol açtığı eşitsizlik, adaletsizlik ve yoksulaşmanın ortaya serilmesi oldu. Bu süreçte AKP iktidarının zor ile sürdürdüğü iktidar günlerinde yoksullaşma, iktidar medyasında ve resmiyette görünmez hale getirdikçe tersinden gündelikçilere, asgari ücretliye ve emekçilere daha bir net görünür hale geldi. Kentlerin her yerinde iş bekleyen “gündelikçiler eve ekmek götüremez” halde. Yani yoksullaşma derinleşmekte. Gündelikçi için tabiri caiz ise “Ekmek aslanın ağzında”. Aslan ise tam kapanma ile korunuyor. Parası olana ise her olanak hazır. Böyle bir süreçte yoksulluk 1000 TL ile 1100 TL üzerinden aklanmak isteniyor.
Son çıkan tam kapanma kararı, iktidarın kimden yana olduğuna da yanıt oldu. Yoksul pazarcılara karşı market zincirlerinin safında olarak… Sonuç?
İktidarın semt pazarlarını yasaklaması ile birlikte market fiyatları aldı başını gidiyor. Yoksul nasıl alacak? İşte kapanma öncesi tablo.
Ürün Pazar (₺) Market (₺) Antalya Hal* (₺)
Normal Domates: 5-6.0 7-8 0.8-4.5
Domates Salkım: 6-8.0 9.5-11 2-7.0
Domates Pembe: 7-10.0 11-14.9 2-8.0
Salatalık: 3.5-6.0 6-7.5 02-2.1
Biber (Çarli): 6-10.0 8-12.0 1-3.5
Limon: 6-7.0 7-9.0 2-5.5
Muz (yerli): 9-12.0 11-14.0 7-12.5
Muz (ithal): 10-14.0 15-19.0 11-17.5
Nisan’da yüzde 17.14’e yükselen resmi enflasyonda en fazla zamlanan domatesle ilgili başka dikkat çeken nokta, Ocak-Şubat döneminde pazarda ortalama kilosu 6-7 TL arasında iken, Nisan sonunda fiyatının artmasıydı. Oysa Mart başında kilosu 16-20 lira olan biber, 8-10 liraya inmişti. Bu sonuca yol açan AKP’nin yapboza dönüşerek toplumu sersemleştirmeyi esas almış ekonomi politiğinin son kararı, itirazlar sonucu arife günü pazarcıların tezgah açmasına izin vermesi oldu. İyi de pazarcı aldığı sebzeyi bir günde nasıl satacak? Bitmedi; son genelgeyle 7-17 Mayıs tarihleri arasında marketlerde sadece gıda ve zaruri ihtiyaçların dışındakiler satılmayacak. Ampul, çakmak, çay bardağı, buzdolabı poşeti, terlik almak yasak. Güya esnaf eşitsiz rekabetten korunuyor! İktidar, esnafı bu kadar düşünüyorsa, asıl talepleri olan banka kredi borçlarının ertelenmesine neden bir yanıt vermiyor? Mersinli esnaf Murat Gümüş intihar etti. Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) yeniden çağrı yaptı. Ankara Ticaret Odası da destek verdi. Yine çıt yok. Bu arada kredi kartı dağıtımı almış başını gidiyor.
(*) Antalya Büyükşehir Belediyesi Antalya Merkez Hal fiyatları, 5 Mayıs 21. (https://www.antalya.bel.tr/BilgiEdin/halden-gunluk-fiyatlar)
