Serhat ve Karadeniz cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini raporlaştıran sivil toplum örgütleri yaptıkları açıklamada, sürece rağmen cezaevlerindeki yoğun hak ihlallerinin yaşandığına dikkat çekti
Yılın son haftalarına girerken, kurumlar birer birer yıllık raporlarını sunmaya başladı. Wan Tutuklu ve Hükümlü Aileleriyle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (TUHAY-DER), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Wan Barosu, Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), Wan-Colemêrg Tabip Odası; Serhat ve Karadeniz Bölgesi’nde 9 cezaevinde yaptıkları incelemenin ardından düzenledikleri raporu açıkladı. Van F, Van, Ahlat, Beşikdüzü T; Patnos, Kalkandere, Giresin Espiye L ve Iğdır S Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nin kapsayan rapor, Wan Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu’nda düzenlenen toplantıyla açıklandı.
Ağız içi aramalar yapılıyor
Raporu açıklayan Wan Barosu Cezaevi Komisyonu üyesi Halil Kaya, inceleme yapan tüm cezaevlerinde, hasta sevklerinin geç yapıldığı, bazılarında hiç yapılmadığı, ağız içi aramayı kabul etmeyen hasta tutsakların ise sevklerinin yapılmadığını söyledi. Söz konusu cezaevlerinde 3 ile 10 kitap kotasının uygulandığını, birçoğunda 6 yıldır Kürtçe kitap ve mektupların verilmediğini ifade eden Kaya, Yeni Yaşam, Evrensel, Birgün gibi gazetelerin tutsaklara verilmediğini aktardı.
Fiyatlar fahiş
9 cezaevinin çoğunda yemeklerin doyurucu olmadığını, az verildiğini, bazılarında ise yenmeyecek kadar kötü olduğunu, çeşitliliğin az olduğunu ve yemeklerin hazırlanmasında gerekli hijyenin gösterilmediği söyleyen Halil Kaya, yeme ihtiyacını kantinden karşılamak isteyen tutsakların fahiş fiyatlar nedeniyle bu ihtiyaçlarını gideremediğini anlattı.
Absürt gerekçelerle infazlar erteleniyor
Halil Kaya, “Altyapı yetersiz” denilerek tutsaklara telefonla görüntülü konuşma hakkının kullandırtılmadığı, ancak bu hakkın ali tutuklulara sorunsuzca kullandırtıldığını vurguladı. Söz konusu cezaevlerinde, her ay birkaç kez oda aramaları yapıldığı, aramalarda amacın dışına çıkılarak odaların dağıtıldığını, aramalarda askeri nizamın dayatıldığını, tahliyelerin ertelendiğini ifade eden Hilal Kaya, ertelemelere, örgütten ayrılmadı, dışarıya uygun olmadığı ve suç işlemeye meyli olduğu gibi gerekçelerle yapıldığını ifade etti.
Sorunlar sıralandı
Ziyaret edilen tüm hapishanelerde Türkiye vatandaşı olmayan mahpusların maddi imkanlarının olmadığı ve temel ihtiyaçlarını karşılayamadığını söyleyen Halil Kaya, yaşanan diğer sorunları şöyle sıraladı:
*Patnos L Tipi Kapalı hapishanesinin eski olması, rutubetli ve nemli olması ve hapishane şartlarının mahpuslar için yaşamlarını idame ettirecek boyutta olmaması sebebiyle Patnos L Tipi kapalı hapishanesinin mutlak suretle kapatılması gerekmektedir.
*Raporda görüldüğü üzere mahpusların en temel insan hakları dahi askıya alınmış ve mahpuslar üzerindeki tecrit en üst seviyeye çıkarılmıştır. Mahpuslara daha fazla telefon hakkı sağlanmalı ve en azından ziyaretçi listesindeki herkesle telefon ile görüşebilme imkanı sağlanmalıdır.
*Mahpusların hapishane koşullarında sosyalleşebilmesi, infaz sürelerinde sosyal ilişkilerden kopmamaları, bedensel ve ruhsal sağlıkları açısından ortak alan faaliyetleri büyük önem arz etmektedir. Özellikle yüksek güvenlikli hapishanelerde tutulan mahpusların beden ve ruh sağlıkları için uzun süre veya süresiz sosyal yalnızlaştırmaya maruz bırakılmamalıdır. AİHM, tamamen duyusal yalıtma ile birlikte bütünüyle sosyal yalıtmanın kişiliği tahrip edeceğini ve güvenlik veya başka gerekçelerle haklı gösterilmeyecek bir insanlık dışı muamele biçimi oluşturacağını belirtmiştir. Bu anlamda sosyal aktivitelerin önemini bir kez daha vurgulamak gerekir.
*Hapishane koşullarında kalamayacak kadar ağır hasta olan mahpusların hapishanede tutulmaya devam edilmesi, tedaviye ulaşmanın önündeki engeller, ulusal mevzuata ve uluslararası sözleşmelere aykırı olup tıbbi tedaviye ulaşma imkanı kısıtlandığından yaşam hakkı ihlaline yol açılmaktadır. Adalet Bakanlığı pozitif yükümlülüklerini yerine getirmeli, mahpusların sağlığa erişimi sağlanmalı, ceza infazının hapishane koşullarında sürdürülmesi uygun olmayan mahpuslar yönünden alternatif yollar aranmalı ya da sağlık koşulları nedeniyle cezanın ertelenmesi/geri bırakılması yoluna gidilmesi için gerekli işlemler yapılmalıdır.
Açıklamada yapılan uygulamalara son verilmesi çağrısı yapıldı.
Kaynak: WAN
