Sudan’da 25 Ekim 2021 darbesinden sonra kadın özgürlüğünü sınırlayan ve kadınları cezaya tabi tutan asayiş yasalarına geri dönüldü
Sudan’da 25 Ekim 2021’de ordu Şefi Abdel Fattah al-Burhan, Ömer El Beşir’in 30 yıllık otokratik yönetiminin ardından başbakanı ve sivil üyelerini görevden aldı. Geçen yıldan bu yana ise Sudanlılar, güvenlik güçlerinin tüm baskılarına karşın darbeyi protesto etmek için neredeyse her hafta sokaklara dökülmeye devam ediyor. Bu eylemlere saldırılarda ise 120’ye yakın kişinin yaşamını yitirdiği ifade ediliyor.
Kadınların durumu kötüye gidiyor
25 Ekim darbesiyle birlikte Sudan’daki kadınların durumu ise daha da kötüye gidiyor. NuJINHA’dan Maysa Al Qadi’ye konuşan üç aktivist, kadınların yaşadıklarını anlattı. Devrimden sonra ve geçiş hükümeti döneminde kadınların durumunda gözle görülür bir iyileşme olduğunu, özgürlükleri kısıtlayan kanunlarda da önemli değişiklikler yaşandığını belirten hak savunucusu Nahla Nour El-Din, “Ancak 25 Ekim darbesiyle birlikte birçok şeyin kadınlar için olumsuz anlamda değişti. Kadınların durumu kötüye gitti. El Beşir rejimi döneminde kadın özgürlüğünü sınırlayan ve kadınları cezaya tabi tutan asayiş yasalarına geri dönüldü. Geçiş hükümetinde savunmasız olarak görülen kadınlar taciz edildi ve şiddete maruz kaldı” dedi.
Kazanılmış haklar gasp edildi
“Darbeden sonra kadınların yeterli sağlık hizmeti alamadığını ve veya zor ulaştıklarını gördük. Bunu Hartum’da ve diğer şehirlerde olduğu gibi özellikle aşiret çatışmaları ve iç savaşların yaşandığı bölgelerde gözlemleyemiyoruz” diyerek sözlerine devam eden Nahla Nour El-Din, kadınların kazanmak için büyük bedeller ödediği birçok hakkın gasp edildiğini aktardı.
Siyasette temsiliyetleri çok düşük
Darbeden önce veya sonra olsun, genel olarak kadınların durumunun özellikle de başkent dışındaki şehirlerde kötü olduğunu ifade eden insan hakları aktivisti Mahasin Ahmed de, şunları söyledi: “Devrim döneminde Sudan’ın diğer şehirlerinde pek çok kavram değişti ve bunlarda kadınlar önemli bir rol oynadı. Sudan’daki politikalar kadınların haklarını garanti etmiyor. Bu nedenle siyasi temsil ve katılım yüzdeleri düşüktür. Başkent dışındaki diğer Sudan şehirlerinde de kadınların hiçbir şeye hakkı olmadığı için kadınlar marjinalleştiriliyor.”
Kadınlara gözaltı ve şiddet
Basın çalışanı Tahani Abdel Karim ise devrim öncesi, Beşir rejimi dönemi ve devrim sonrası kadınların durumunu karşılaştırarak, “Devrimden sonra durum daha iyiydi. Ancak 25 Ekim darbesiyle birlikte devrim öncesi döneme döndük. Çünkü çok sayıda El Beşir döneminde olan kamu düzeni yasası da dahil olmak üzere bazı uygulamalar tekrar geri döndü” dedi. Tahani Abdel Karim, kadınların gözaltına alındığı ve şiddet gördüğünü söyledi.
HARTUM
