Îdir’e bağlı Akori köyünde, Ağrı Dağı’nın eteklerinde bulunan tarihi Ermeni mezarlık yok olmakla yüz yüze kalmış. Çok sayıda insan kemiği yeryüzüne çıkmasıyla inceleme yapılmayı bekliyor
Akora (Axura-Yenidoğan) köyü, Îdir’ın Aralık ilçesine bağlı. Köy, Ağrı Dağı’nın kuzey eteklerinde yer almakta ve Îdir merkezine 45 kilometre uzaklıktadır. Köyün yakınında Ermenilere ait olduğu bilinen Ahura Mezarlığı bulunuyor. Mezarlık oldukça eski. Köy, Ermeni yerleşimi ve manastırı olarak biliniyor. Günümüzde köyde Kürtler yaşamaktadır. Tarihi mezarlıkta bulunan mezar taşlarının üzerinde farklı motifler işlenmiş.
Mezar taşlarının üzerinde haçlar var
Mezarlık, Ağrı Dağı’nın tam eteklerinde yer alıyor. Mezarlıkta kaç mezar olduğu tam olarak bilinmiyor. Ancak çok eski olduğu için üzeri işlemeli taşların bir kısmı kırılmış ya da kaybolmuş. Mezar taşlarının renkleri değişmiş durumda. Taşların üzerinde Hristiyanlığın sembolü olan haç işaretleri bulunuyor.
Bu mezarlık, geçmişte Akora (Ahura) Manastırı olarak da biliniyordu. Günümüzde sahipsiz ve bakımsız kalmış, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
İnsan kemikleri ve mezarlık incelemeyi bekliyor
Mezarlıkta dikkat çeken en önemli ayrıntı ise, insan kemiklerinin yeryüzüne çıkmış olmasıdır. Bir mezarda iki taşın arasında bulunan çok sayıda insanlara ait kemikle görülmekte. Şimdiye kadar bu kemiklerle ilgili herhangi bir soruşturma veya bilimsel inceleme başlatılmış değil. Bu kemikleri kimin topladığı ve neden iki taş arasına bıraktığı bilinmiyor. Tahminlere göre mezarlığı ziyaret edenler veya çobanlar tarafından toplanıp bırakılmış olabilir. Ayrıca kemiklerin defineciler tarafından kazılan mezarlarda çıkartılıp, oraya götürüldüğü ve orada bırakıldığı da söyleniyor. Ancak bu kemiklerin kaç kişiye ait olduğu ve ne zaman ortaya çıktığı bilinmiyor.
Ajansa Welat’ın Adli Tıp uzmanlarına dayandırdığı bilgilere göre, söz konusu kemikler insana ait ve bacak ile kol kemikleridir.
Mezarlık ve köy hakkında
Köyün ve manastırın tarihiyle ilgili anlatılanlara göre; burası bir Ermeni manastırı olup MS 341 yılında inşa edilmiştir. 1840 yılında bölgede bir deprem meydana geldiği, köy bu deprem ve heyelan nedeniyle yıkılmıştır. Daha sonra köy yeniden, eski yerleşime yakın bir yerde kurulmuştur.
Akora-Axur köyü, çevredeki birkaç köyle birlikte 1930 yıllında “Yasak Bölge” ilan edilmiş, köy boşaltılmış ve giriş yasaklanmıştır. Yasak kaldırıldıktan sonra yeniden köylerde yerleşime izin verilmiştir.
Haber: Bilal Guldem / AW
