İktisatçı Timothy Ash, Türkiye ekonomisinin yönü konusunda gazetemize konuştu
M. Ender Öndeş*
Londra merkezli Bluebay Varlık Yönetimi’nde gelişen piyasalar ekibinin yöneticisi olan stratejist Timothy Ash, geçtiğimiz günlerde, sosyal medya hesabında, hükümetin açıkladığı gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) gibi uygulamaların Türkiye’yi Lübnan’da olduğu gibi felakete sürükleyeceğini söylemişti. Ash, paylaşımında, “Türkiye’nin finansal kimyası her gün daha çok Lübnan’a benziyor. Bu kesinlikle tıpkı Lübnan’da olduğu gibi korkunç bir krizle sonuçlanacak. Tek soru şu: Ne zaman?” ifadelerini kullanmıştı. Türkiye’de dikkat çeken bu paylaşımını kendisine sorduk ve kısa yanıtlar aldık.
* Türkiye ekonomisinin simyasının gitgide Lübnan’a benzediğini ve bunun da bir felaketle sonuçlanacağını söylediniz ve bu Türkiye’de çok dikkat çekti. Türkiye’deki durum Lübnan’daki krize hangi bakımlardan benziyor? Veriler neyi gösteriyor?
** Merkez Bankası ve Lübnan Merkez Bankası (BDL) büyük negatif net uluslarası rezervleri işlettiler. Bu, borç alınan döviz mevduatlarını karşılayacak bir rezervleri olmadığını gösteriyordu. Halk bunu anlayana kadar her şey yolundaydı. Merkez Bankası zorunlu karşılıklar (Reserve Requirement Ratio- RRR) youyla elde ettiği mevduatları kullandı. Tehlike bu olduğunda, Lübnan gibi bankalara koşuyor insanlar. Bu, Türkiye için sistematik bir kriz anlamına gelir.
* Önceki günlerde de Guardian’da Larry Elliott “Gelişmiş ülkelerin ekonomik çöküş sürecinde ilk düşen domino taşının Sri Lanka yerine Türkiye olması bekleniyordu” diye yazmıştı. Durum bu kadar kötü mü?
** Durum bir süredir kötü. Fakat Türk politikacılar zaman kazanmak için sürekli planlara başvuruyorlar gibi duruyor. Ama nihayetinde bunun bedeli olarak ipin ucu sondan göründüğünde daha büyük bir kriz yaşanacağını düşünüyorum.
* Erdoğan’ın son açıkladığı önlemler dolar krizini, enflasyonu ve artan işsizliği önleyebilir mi sizce?
** Hayır. Söylediğiniz gibi, bunlar kötü politikalar. Kur Korumalı Mevduat Planı gibi sadece maliyetleri başka bir yere sürüklüyor. Türkiye’nin faiz arttırması gerekiyor. Bu kadar basit.
* Ekonomik durum bu kadar kritik noktadayken, savaş sanayiine ve istihbarat, vb. gibi alanlara aktarılan kaynaklar krizi daha da tetiklemez mi?
** Tabii ki. Makroekonomiyi iyileştirmiyorlar ve muhtemelen yabancı yatırımcıyı caydırıyorlar.
* Son olarak, geçenlerde yazdıklarınız Türkiye’de çok eğlenceli durumlara neden oldu. Hükümet yanlısı gazeteler önce bunu bir övgü zannetti…
** Bazen mizah soruna yaklaşmak için en iyi yöntemdir. Yazdığım şeyler İngilizceydi. Genellikle mizah bir dilden başka bir dile pek iyi çevrilmez. Ben iğneleyici/kinayeli şeyler söylemiştim. Yineliyorum: Erdoğan’ın faiz oranlarıyla ilgili görüşü Türkiye için bir felaket.
*****
* Çeviri: Mehmet İnanç
