ABD ile Türkiye arasında ağustosun ilk haftası yapılan kritik toplantının ayrıntılarına ulaşıldı. Toplantıya NATO komutanlarının da katıldığı öğrenilirken, ‘Güvenli Bölge’ derinliğinin 5 kilometre olacağı ortaya çıktı
Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik askeri yığınakların ve savaş senaryolarının uçuştuğu dönemde Ankara’da yapılan “Güvenli Bölge” toplansında üzerinde uzlaşılan alanın Girê Spî’den Serêkaniyê’ye kadar uzanan 10 km’lik bölgeyi kapsadığı öğrenildi. Buna göre DSG 5 kilometre içeri çekilecek, gözlem noktaları oluşturulacak, bölgenin denetimi kentlerde kurulan yerel askeri meclislere devredilecek. Türkiye koalisyon güçlerinin bilgisi olmadan herhangi bir operasyona kalkışmayacak. Müzakerelerde Türkiye ile NATO arasında yaşanan gerilim ve Türkiye-Rusya ile ilişkiler de masaya yatırıldı.
ABD ile Türkiye arasında varılan anlaşma sonucu Kuzey ve Doğu Suriye’ye sınırlarında kurulması planlanan “Güvenli Bölge”nin ayrıntılarına Mezopotamya Ajansı (MA) ulaştı. Uzun bir süredir tartışılan “Güvenli Bölge” konusunda her iki taraf farklı öneriler sunarken, Türkiye bölgeye yönelik operasyon hazırlıklarından da geri durmadı. Demokratik Suriye Güçleri (DSG) sorunun diyalog yoluyla çözülmesi için birçok girişimde bulunurken, Türkiye ise bölgenin Kobani, Girê Spî ve Serêkaniyê kentlerinin sınırına askeri sevkiyatlar yaparak operasyon sinyali verdi.
Bu gelişmeler yaşanırken temmuz sonunda ve 5-7 Ağustos’ta ABD ve Türkiye arasında Ankara’da gerçekleşen toplantının ayrıntıları, yansıyanlardan oldukça farklı.
Mutabakata göre, “Güvenli Bölge” uzunluğu yaklaşık 100 km, derinliği ise 5 km olacak. Edinilen bilgilere göre, Ankara’da ağustostaki üç günlük toplantının masasında Türk yetkililerle oturan heyette, Ortadoğu’da bulunan ve buraları iyi bilen asker ve siyasetçilerin yanı sıra NATO’nun 6 üst düzey komutanı vardı. Toplantının uzun sürmesi hakkında çeşitli görüşler dile getirilirken, içeriği hakkında dikkat çekici bilgiler mevcut. Toplantıda sadece Kuzey ve Doğu Suriye’ye ilişkin mesele masaya yatırılmadı, bununla birlikte son yıllarda NATO ve Türkiye arasında yaşanan gerginlik de ele alındı ve Türkiye’ye “eksen belirleme” noktasında dayatmalar yapıldı. Türkiye’nin son dönemlerde Rusya ile geliştirdiği ilişkiler konuşuldu, Türkiye’nin NATO politikalarına göre hareket etmesi konusunda anlaşıldı.
Köyler ve meclisler
Kuzey ve Doğu Suriye için anlaşmaya varılan bölge ise, Girê Spî’den Serêkaniyê’ye kadar uzanan bölge. Uzunluğu yaklaşık 100 kilometre olan bölge içerisinde birçok köy ve mezra da bulunuyor. Bu alandan YPG ve DSG 5 kilometre geri çekilecek, bölgenin denetimi kentlerde kurulan yerel askeri meclislere devredilecek. Bu askeri meclislerin de “Girê Spî ve Serêkaniyê Askeri Meclisleri” olması bekleniyor. Türkiye, bu bölgenin daha fazla yer kapsamasını talep etti heyetten ancak şimdilik kabul görmedi.
Gözlem noktaları ve ağır silah
Uluslararası Koalisyon denetiminde “Gözlem Noktaları” kurulması kararlaştırıldı; ağır silahlar ise 20 km geriye çekilecek. Kuzey Suriye Yönetimi’nin belirlediği şartların yerine getirilmesi koşuluyla koalisyonla birlikte Türkiye’ye ait uçaklar da uçuş yapabilecek. Tüm devriyelerin koalisyon merkezinin bilgisi ve onayıyla yapılması da karar altına alındı. DSG, bölgede gözlem noktalarının oluşturulmasını, koalisyon güçlerinin denetiminde olması şartıyla olumlu yaklaştı.
Operasyon ve mülteciler
ABD ve Türkiye arasındaki varılan anlaşmanın dikkat çeken diğer başlıklarından biri ise, Türkiye’nin bundan sonra bölgeye “tek taraflı eylem” yapmasının engellenmesi. Bu anlaşmanın sonucuna göre, Türkiye Koalisyon Güçleri’nin bilgisi olmadan herhangi bir operasyona kalkışmayacak. Varılan anlaşmanın önemli maddelerinden bir diğeri de, Türkiye’nin sürekli “Ülkelerine dönmelerine izin verilmiyor” dediği Suriyeli mültecilerin durumu. Bu konuda da taraflar anlaşmaya vardı ve Suriyelilerin dönmesi konusunda ortaklaşıldı. Ülkelerine dönecek olanların herhangi bir yapı ve güç denetiminden ziyade sivil olarak yerleşim yerlerine dönebilecekleri konusunda hemfikir olundu. Bu konuda hassas olan Kuzey ve Doğu Suriye güçleri de gerekli kolaylığı sağlayacak. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, 30-40 km derinlik istediklerini söylemişti.
Müşterek Harekat Merkezi
ABD ile Türkiye arasında 5-7 Ağustos tarihlerini arasında Ankara’da yapılan pazarlıklarda Kuzey ve Doğu Suriye’de oluşturulması planlanan “Güvenli Bölge” için ilk ABD heyeti 12 Ağustos akşamı Urfa’ya geldi. Demirören Haber Ajansı (DHA) ‘Müşterek Harekat Merkezi’nde görevlendirilecek ilk ABD’li asker sayısının 90 olduğunu servis etti. Ancak Alman ajans DW’ye göre ön hazırlıklar kapsamında ABD’den 6 kişilik bir heyet Urfa’ya geldi. ABD ajansı VOA da ABD askerlerinin, Akçakale ilçesindeki 3. Hudut Alay Komutanlığı’na geçtiğini kaydetti. Habere göre ABD’li askerler, kendilerine refakat eden TSK askerleri ile birlikte sınır hattında inceleme yaptı. İncelemenin ardından askerler, yeniden alaya döndü.
Serêkaniyê’de nöbet
Tehditlere karşı Serekaniye sınır hattında başlatılan canlı kalkan eylemi 5. gününde devam etti. Dirbêsiyê ve Til Temirlilerden sonra Hesekê, Hol ve Şedadê’den gelen grublar nöbeti devraldı. Konuşma yapanlar kimsenin kentlerine girmesini istemediklerini belirttiler.
Nazım Daştan/MA/Kobani
