TİHV Genel Sekreteri Coşkun Üsterci, cezaevlerinde ağır hak ihlalleri, yüksek doluluk oranı ve gerekli tedbirlerin alınmaması gibi nedenlerle tüm tutukluların salgın riski altında olduğunu belirtti
Koronavirüs (Covid-19) salgınına dair ilk vakaların Türkiye’de görülmeye başlandığı günden bu yana, meslek örgütleri ve uzmanların tüm uyarılarına rağmen, gerekli önlemler alınmadı. Vakalar ve ölüm sayılarının arttığı, salgının iyice yayıldığı bir durumda riskli alanların başında cezaevleri geliyor. Sağlığa hizmetlerine erişim imkanları salgınla birlikte daha da kısıtlanan hasta tutukluların durumu, kaygı verici bir hal almış durumda.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Genel Sekreteri Coşkun Üsterci, pandemi ile birlikte cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini ve hasta tutukluların karşı karşıya olduğu riskleri Mezopotamya Ajansı’na değerlendirdi.
Yaşlı ve kronik hastalar ciddi risk altında
Cezaevindeki hasta tutukların durumunun yıllardır zaten kamuoyunu gündeminde olduğunu belirten Üsterci, salgınla birlikte bu kaygıların daha da arttığını ifade etti. Üsterci, cezaevleri gibi kalabalık ortamların özellikle salgın koşullarında yaşlı ve kronik hastalığı olan tutuklular için ciddi risk taşıdığını vurguladı.
İHD: En az 49 tutuklu yaşamını yitirdi
Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün şeffaflıktan uzak tutumu nedeniyle cezaevlerinde kaç hasta tutuklu olduğu bilgisine ulaşamadıklarını belirten Üsterci, “İHD’nin 31 Mart tarihindeki verilerine göre; Türkiye cezaevlerinde halen 590’ı ağır olmak üzere en az bin 564 hasta tutuklu bulunmakta. Ancak hasta tutuklulara dair bilgilere ulaşmak giderek zorlaşıyor. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün 8 Kasım tarihinde ‘Kovid-19 Pandemi Sürecinde Ceza İnfaz Kurumları’ başlıklı raporuna göre; 368 cezaevinden 117’sinde koronavirüs testi pozitif çıkan tutuklu var. Ancak testleri pozitif çıkan toplam tutuklu sayısı verilmedi. Söz konusu rapora göre, salgın nedeniyle cezaevlerinde 12 tutuklu yaşamını yitirdi. İHD’nin tespitlerine göre ise; 2020 yılı içinde hastalık nedeniyle yaşamını yitiren hasta tutuklu sayısı en az 49. Fakat gerçek sayı bunun çok üzerindedir” diye konuştu.
Fiziksel mesafe imkansız
Yapılan tüm düzenlemelere rağmen, cezaevlerinde kapasitenin üzerinde tutuklu bulunduğunu dile getiren Üsterci, koğuşlarda fiziksel mesafe oluşturmanın imkânsız olduğunu kaydetti. Yine tutuklulara yeterli dezenfektan ve maske gibi temizlik malzemelerin verilmediğini aktaran Üsterci, bu malzemelere kantinden ulaşılsa çok yüksek fiyata satıldığı için çoğu tutuklunun alamadığını ifade etti.
Karantina koğuşunda ölüm
Üsterci, bu sorunların yanı sıra salgın gerekçe gösterilerek hasta tutukluların cezaevi revirine ve ya hastaneye sevklerinin geciktirildiğini de belirtti. Bazı cezaevlerinden acil durumlarda bile hastane sevklerinin yapılmadığına dair şikayetler aldıklarını paylaşan Üsterci, “Yine hasta tutukluların ilaçları düzenli verilmediğine dair şikayetler var. Koronavirüs salgını nedeniyle hasta tutuklular hastane sevki dönüşünde karantina koğuşuna konuluyorlar. Bu nedenle pek çok hasta tutuklu hastaneye gitmek istemiyor. Yapılan ve etkisiz olan bu tür karantina uygulamaları sonucunda en az 3 tutulu hastane dönüşü, tutuldukları karantina koğuşunda yaşamını yitirdi” dedi.
‘Cezaevinde kalamaz’
Üsterci hastalara cezaevinde kalamaz yönünde rapor verilmesine rağmentahliye edilmediklerini, bu durumda olan hasta tutukluların son aşamaya kadar bekletip sonra tahliye edildiklerini belirterek, bu hastaların tahliyeden kısa bir süre sonra yaşamını yitirdiğini kaydetti. Üsterci, bu yıl içinde en az 5 ağır hasta tutuklu tahliye edilmelerinden çok kısa bir süre sonra yaşamlarını yitirdiklerinin altını çizdi.
Bilgi verene disiplin cezası
Üsterci, salgın koşullarında tutukların yaşadıkları hak ihlallerini ancak aileleri aracılığıyla basına duyurabildiğine de dikkat çekti. Cezaevi yönetimlerinin bu nedenle tutuklulara disiplin soruşturması açtığını söyleyen Üsterci, “Bunun son örneği yakın bir zamanda Kayseri-Bünyan 1 No’lu T Tipi Kapalı Cezaevi’nde yaşandı. Burada tutulan bir tutukluya salgın ile ilgili gelişmeleri basına ve bir milletvekiline anlattığı gerekçesiyle disiplin cezası verildi. Cezaevlerinde bulunan tutukluların neredeyse tamamı koronavirüs salgınına karşı gerekli önlemler alınmadığı için, hasta tutuklu olma riski taşıyor. Böylesi bir fikre kapılmamıza yol açan da cezaevlerinden basına ve bizlere ulaşan şikâyetlerdir” diye konuştu.
İZMİR
