Türkiye, Suriye’de değişen dengeler kapsamında Kuzey ve Doğu Suriye’ye dönük plan üstüne plan yapıyor. ABD ve Rusya arasında mekik dokuyan ve şu ana kadar hiçbir sonuç elde edemeyen Ankara yönetimi, Moskova ile yeniden masaya oturdu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı görüşmeden de istenen sonuç çıkmadı ve Türkiye’ye Adana Mutabakatı hatırlatıldı. 1998 yılında Suriye- Türkiye arasında sınırın güvenliği için yapılan bir anlaşma olarak bilinen 10 maddelik mutabakat kapsamında PKK Lideri Abdullah Öcalan Suriye’den çıkarılmıştı. Ancak Suriye iç savaşının başladığı 2011’den bu yana yürürlükte değil. Suriye Dışişleri’nden yapılan açıklama da bunu teyit etti. Bakanlık, Türkiye’nin 2011 yılından bu yana Suriye’deki terör gruplarına destek verdiğini vurgulayarak, anlaşmanın geçersiz olduğunu duyurdu. Mutabakatın önerildiği bölge ise, Türkiye’nin denetiminde olan ve Fırat’ın batısında bulunan İdlib olarak açıklandı. Mutabakatta Türkiye’nin Suriye topraklarına fiili olarak girmesini ön gören bir madde bulunmazken, Türkiye ise Cerablus’tan İdlib’e kadar yaklaşık 460 kilometre olan sınırdan içeri girmiş durumda. Bunun yanı sıra söz konusu bölgede, herkes tarafından “terörist gruplar listesi”ne alınan Heyet Tehrir El Şam (El Nusra/HTŞ) bulunuyor.
Moskova ve Şam endişeli
İdlib konusundaki hassasiyetlerini her fırsatta dile getiren Moskova’dan önemli bir açıklama daha geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, dün katıldığı bir televizyon programında Türkiye ile İdlib konusunda varılan anlaşmanın tam olarak uygulanmadığını vurguladı. Peskov, “İdlib’le ilgili anlaşmalar tam olarak uygulanmıyor. (Rusya ile Türkiye liderleri arasındaki) Basın toplantısında da Rusya tarafından belli problemlere dikkat çekilmişti” dedi. Bu durumun hem Moskova hem de Şam için endişe verici olduğunu belirten Peskov, “Türk partnerlerimiz dikkatlerini sürekli İdlib’in üzerinde olduğunu, çalışmaların sürdüğünü belirtiyor” ifadelerini kullandı. Adana Mutabakatı hakkında da görüşlerini dile getiren Peskov, “Önemli olan bu uygulamanın hiçbir şekilde sınırda devlet dışı bölgesel oluşumların meydana gelmesine yol açmaması ve böylece Suriye’nin toprak ve siyasal bütünlüğünü tehdit etmemesi” dedi.
PYD ne diyor?
Rusya’nın gündeme getirdiği mutabakat kimileri için sürpriz olurken, konuya ilişkin Mezopotamya Ajansı’ndan Nazım Daştan’a konuşan Demokratik Birlik Partisi (PYD) Eşbaşkanı Ayşe Hiso ise bu konuda farklı bir görüşe sahip. Türkiye’nin 2011’den bu yana Suriye savaşını derinleştiren bir güç olarak sahada bulunduğunu söyleyen Hiso, buna rağmen Türkiye’nin Suriye’de başarısız bir politika yürüttüğünün altını çizdi. Daha önce Rusya tarafından birçok yerden çıkarılan Türkiye’nin şimdi ise İdlib’den çıkarılmak istendiğine vurgu yapan Hiso, “Rusya Türkiye’yi İdlib’den çıkarmak için Adana Mutabakatını gündeme getirdi. İdlib’de El Nusra güçlendiriliyor. Rusya- Türkiye arasında varılan son anlaşmayla belirlenen bazı bölgelerde gruplar silahsızlandırılıp, çıkarılacaktı. Ancak Türkiye bunu gerçekleştirmedi. Kendisine verilen süre de doldu. Bunun aksine HTŞ olarak bilinen El Nusra’yı daha da güçlendirdi” dedi.
Rusya da istemiyor
Türkiye’nin Kürt bölgelerine girmek için fırsat kolladığının altını çizen Hiso, şunları söyledi: “Türkiye’nin masasına İdlib bırakıldı. Bunun çözülmesi gerekiyor. Türkiye ne kadar farklı gündem yaratmaya çalışsa da her geçen gün kendisi için zaman daralıyor. Rusya her görüşmede kendi çıkarlarını koruyarak, yaklaşıyor. Türkiye’nin zamana oynamasına göz yumuyor. Ama Türkiye’nin elindeki tüm kozları alarak, ilerliyor. Türkiye’ye şimdilik olumlu bir hava estirmeye çalışsa da Rusya bu öneriyle Türkiye’ye bulunduğu yerlerden çıkmasını söyledi. Bu bir sürecin başlangıcı şeklinde de yorumlanabilir.”
DIŞ HABERLER
