Doların bir gecede tavan yapması, ciddi bir finansal çöküşe işaret ediyor. Önceki gece 5.42’yi zorlayan dolar, Trump’ın tehdidinden sonra yeniden sıçradı. Özel sektörün dış borcu bir haftada 118 milyar lira arttı
ABD-Türkiye ilişkilerindeki krizden sonra her gün yeri rekorlar kırarak önceki gece 5.42’ye kadar yükselen Dolar/TL kuru, Türkiye ekonomisinin bütün psikolojik sınırlarını çökertti, bir bütün olarak ülkenin tamamı bir gecede biraz daha yoksullaştı. Özel sektörün dışarıya, yurttaşların birbirlerine olan döviz borçları tavan yaparken, asgari ücret yılbaşında bu yana en az 122 dolar azaldı. ABD’li Rahip Andrew Brunson’a ev hapsi verilmesi sonrası piyasalarda yaptırım gerginliği devam ediyor. Dolar/TL dün de rekor üstüne rekor kırarak en son 5.42 zirvesini yakaladı. Euro ise 6.20’yi gördü Önceki akşam Merkez Bankası’nın yaptığı müdahale de bir işe yaramadı ve ancak ‘ABD ile görüşme’ haberlerinden sonra kur biraz sakinleşerek 5.28’e kadar geriledi. Ancak dolar, ABD Başkanı Donald Trump’ın “İran’la iş yapan, ABD ile yapamayacak. Dünya barışı istiyorum, daha azını değil” tweet’inin ardından dün yeniden yükseldi ve 5,35’i gördü.
Her alanda yıkım
Bu arada, iktisatçı Ümit Akçay, dün Türkiye’nin milli gelirinin kabaca 850 milyar dolardan 670 milyar dolara, kişi başına düşen milli gelirin de 10 bin dolardan 8 bin100 dolara düştüğünü açıkladı. Akçay, Eylül’de 7 milyar dolara yakın, Ekim’de ise 10 milyar doların üzerinde dış borç ödemesi olduğunu ve bunların tamamının özel sektöre ait olduğunu kaydederken, şu anda sadece özel sektör borcunun, milli gelirin yüzde 60’ını geçmiş durumda olduğunuj bildirdi.
Finansal kriz kapıda
Almanya’daki Konstanz Üniversitesi’nden ekonomist Erdal Yalçın ise, Türkiye’nin “günbegün ciddi bir finansal krize doğru ilerlediği” görüşünde. Yalçın, “Türkiye’nin bir finansal çöküşe doğru ilerlediğini söylemek abartı olmaz. Çünkü bu bir trajedi. Bir ekonomi, bu yüksek büyüme oranını koruyarak döviz kuru ve cari dengeyi nasıl istikrarlı hâle getirebilir? Tüketim temelli büyüme oranlarını azaltma konusunda bir siyasi irade olduğuna dair sinyal de yok” dedi.
iran konusu Türkiye’yi daha da sıkıştıracak
ABD Başkanı Trump, “İran’la iş yapan ABD’yle iş yapamayacak” açıklaması hayata geçerse Türkiye’yi de etkileyecek. Türkiye-İran arasında 11 milyar dolar ticaret yapılırken, İran doğalgaz konusunda belirleyici. Türkiye’nin İran ile hali hazırda 11 milyar dolarlık ticaret hacim bulunuyor. Bunların arasında petrol ve doğalgaz başı çekerken, altın, çelik profil, lif levha ve otomotiv yan sanayi ürünleri bulunuyor. Türkiye, geçtiğimiz yıl 53 milyar metreküp doğal gaz ithal etti ve bu rakamın yüzde 19’unu İran’dan sağladı. İran, enerjide dışa bağımlı Türkiye’nin doğalgaz ithalatında 9,2 milyar metreküple ikinci sırada yer aldı. Ayrıca iki ülke arasında Karma Ekonomik Komisyon (KEK) ve Türkiye-İran İş Konseyi gibi ikili işbirliği mekanizmaları buluyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 25 Temmuz’da “ABD bizim için nasıl stratejik ortak ise bizim dünyadaki diğer stratejik ortaklarımızla olan ilişkilerimiz kesmek bizim bağımsızlık anlayışımıza ters düşer. Hem komşumuz olacak, hem stratejik ortaklığımız olacak. Öyle ürünler onlardan alıyoruz ki, bu ürünleri almadığımız zaman benim ülkemi kış boyu kim ısıtacak” demişti.
Özel sektör borçtan boğuluyor
Kurdaki artışın etkisiyle özel sektöre ait borçlar altı günde 118 milyar lira arttı. Hatta, bu artış, yalnızca bir gecede 26.5 milyardan fazla oldu. ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in yaptığı “Andrew Brunson’ı hemen serbest bırakın ya da sonuçlarını katlanın” açıklamasının hemen öncesinde 4.77 olan Dolar/TL kuru, dün itibarıyla 5.39’u gördü. Pence’in açıklaması önce TL cinsinden 1 trilyon 36 milyar TL seviyesinde olan özel sektörün döviz açık pozisyonu, dün itibarıyla 1 trilyon 154 milyar TL’ye ulaştı. Toplamda Türk şirketlerinin dış borç yükü 118 milyar TL artmış oldu.
Görmediğin sorun yok demektir!
Türkiye ekonomisi kur kriziyle çalkalanırken iktidara bağlı havuz gazetelerinin hiçbir şey yokmuş gibi davranması dikkat çekti. Dün iktidar gazetelerinden neredeyse hiçbiri dolar/TL krizini ilk sayfasında görmedi
EKONOMİ SERVİSİ
