Bir partinin genel ve yerel seçimler sırasında veya parlamentoda geçici güç ve eylem birlikleri şeklinde ittifaklar yapması teknik bir sorun değil, ideolojik, siyasal ve örgütsel boyutlarıyla bir anlayış ve ilke sorunudur. İlkesiz ya da bir liderin kişisel konumu ve çıkarları üzerine kurulan birlikler beklenenden daha farklı sonuçlar üretir. Hatta harekete yarardan çok, zarar da verebilir. Ayrıca hiçbir ittifak süresiz ve soyut bir mücadele söylemi üzerinden kurulamaz. Belirli bir amaca, döneme ve soruna ilişkin olarak yapılmalıdır.
İçinde bulunduğumuz siyasal ve toplumsal koşullarda demokratik siyaset ile totaliter siyaset anlayışları çatışmaktadır. Bu süreçte somut ve alternatif bir demokratik mücadele programı gereklidir. Programın özü, AKP-MHP Türk İslam ittifakına dayalı başkanlık rejimine (tek devlet, tek millet, tek inanç, tek kültür, tek adam vb.) karşı alternatif olarak, özgürlükçü ve çoğulcu demokratik parlamenter sistem (çok kimlikli, çok kültürlü ve çok inançlı) savunucu olmalıdır. Böyle bir demokratik program, yaşanmakta olan süreçten zarar gören ulusal, sınıfsal, cinsel, etnik, kültürel, inançsal vb tüm kesimleri bir kulvarda toplayabilir.
Bu nedenle yeni rejime geçişin başlangıç aşamasında, yanı geçiş süreci henüz tamamlanmadan ve bir daha geri dönüş olanakları ortadan kalkmadan/kaldırılmadan şu ya da bu şekilde kurulmuş olan demokratik platformların bir kulvara yığılması önem kazanıyor. Yerel seçimler bu konuda yeni olanaklar sunuyor. Ancak yerel seçimlerde ittifak yapmaK genel seçimlerde olduğu kadar kolay değil. Özellikle ittifaklarda partiler ve yerel siyasi gruplar/örgütler kadar, aday belirleme yöntemleri ve adaylarda aranacak liyakat, yani adayların kişilikleri, birikimleri, halkla ilişkileri ve siyasal duruşunun öneminin bilincinde olmak gerekiyor.
Yerellerde insanlar birbirlerini iyi tanır, zaaflarını, hatalarını, güçlerini bilir. Siyasal ve toplumsal ilişkiler ise genellikle yörenin etnik, kültürel ve inançsal özelliklerine göre belirlenir. Bazen seçmen kendi partisine değil, başka bir partinin ve bağımsız bir adaya bile oy verebilir. Yerel ittifaklar çoğu kez kapalı kapılar ardında ve kamuoyuna açıklanmayan bazı pazarlıklarla yapılır. Pazarlıkların bilinen en yaygın biçimi, bir adayın diğerinin lehine adaylıktan çekilmesi ve belediye meclislerinde sandalye paylaşımı şeklinde olur. Bazen de kendi partisi tarafından aday gösterilmeyen adayın son anda partisinden ayrılıp başka bir parti adayı olmasıdır.
Yerellerde geçerli olan seçim sisteminin özellikleri de ittifakların önündeki engellerden birisidir. Yerel seçimlerde genel seçimlerde olduğu gibi partilerarası ittifaklar yapılamıyor. Büyükşehir, il, ilçe ve belde belediye başkanları tek dereceli olarak ve çoğunluk sistemine göre yapılıyor. Belediye başkanlığını en yüksek oyu alan aday kazanıyor. Büyükşehir belediye başkanları seçiminde il sınırları içerisinde bulunan tüm seçmenler oy kullanıyor. Belediye meclisi seçimleri ise, barajlı D’Hondt sistemine göre yapılıyor. Buna göre partilerin aldıkları oy oranlarına göre, en yüksek oy alandan en düşük oy alana kadar matematik bölünmelerle meclis üyeleri belirleniyor.
Yerel yönetimlerin idari, siyasi, hukuki konumu ve seçim sistemi ile başkanlık rejimi çelişmektedir. 24 Haziran seçimleri öncesinde AKP’nin seçim bildirilerinde bu çelişkiye vurgu yapılmış ve yerel yönetimlerin yeni rejim standartlarına uyumlu hale getirilmesinden söz edilmişti. Düşünülen değişiklik, yerelleri merkeze, yani başkana bağlamak ve yerellerde de partilerarası ittifakların yapılabilmesiydi. Böylelikle belediye başkanları daha yetkili hale getirilirken, belediye meclislerinin yetkileri sınırlanacaktı. Bu operasyon yerel seçimlerden sonra oluşacak yeni siyasal kombinasyon üzerinden yapılmaya çalışılacaktır.
Merkezi yönetimle yerel yönetim birbirini desteklemez ve sistemi güçlendirmezse, başkanlık sisteminin yerleşmesi mümkün olmayacaktır. Sözgelimi yerellerde muhalefetin güçlenerek çıkması, Cumhur İttifakı’nın oylarının yüzde 50’nin altına düşürülmesi, başkanlık rejimini tartışmalı hale getirecek ve bir erken seçim talebini gündemleştirecektir. Bu nedenle yerel seçimlerde başarılı olmak için en geniş ittifaklar kurulmalı ve AKP-MHP Cumhur İttifakı geriletilmelidir.
